| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถาวณฺณนา
Āpattipaṭikammavidhikathāvaṇṇanā
๑๖๙. นนุ จ ‘‘น, ภิกฺขเว, สาปตฺติเกน อุโปสโถ กาตโพฺพ, โย กเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติ เอวํ สาปตฺติกสฺส อุโปสถกรเณ วิสุํ ปญฺญตฺตา อาปตฺติ น ทิสฺสติ, ตสฺมา ภควตา ปญฺญตฺตํ ‘‘น สาปตฺติเกน อุโปสโถ กาตโพฺพ’’ติ อิทํ กสฺมา วุตฺตนฺติ อาห ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺติ…เป.… ปญฺญตฺตํ โหตีติ เวทิตพฺพ’’นฺติฯ กิญฺจาปิ วิสุํ ปญฺญตฺตา อาปตฺติ น ทิสฺสติ, อถ โข ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺติ, โส อาวิกเรยฺยา’’ติอาทิํ วทเนฺตน อตฺถโต ปญฺญตฺตาเยวาติ อธิปฺปาโยฯ
169. Nanu ca ‘‘na, bhikkhave, sāpattikena uposatho kātabbo, yo kareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti evaṃ sāpattikassa uposathakaraṇe visuṃ paññattā āpatti na dissati, tasmā bhagavatā paññattaṃ ‘‘na sāpattikena uposatho kātabbo’’ti idaṃ kasmā vuttanti āha ‘‘yassa siyā āpatti…pe… paññattaṃ hotīti veditabba’’nti. Kiñcāpi visuṃ paññattā āpatti na dissati, atha kho ‘‘yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’tiādiṃ vadantena atthato paññattāyevāti adhippāyo.
ปาริสุทฺธิทานปญฺญาปเนน จาติ อิมินาว ‘‘สาปตฺติเกน ปาริสุทฺธิปิ น ทาตพฺพา’’ติ ทีปิตํ โหติฯ น หิ สาปตฺติโก สมาโน ‘‘ปาริสุทฺธิํ ทมฺมิ, ปาริสุทฺธิํ เม หร, ปาริสุทฺธิํ เม อาโรเจหี’’ติ วตฺตุมรหติฯ ตสฺมา ปาริสุทฺธิํ เทเนฺตน ปฐมํ สนฺตี อาปตฺติ เทเสตพฺพา ‘‘อหํ, อาวุโส, อิตฺถนฺนามาย อาปตฺติยา เวมติโก, ยทา นิเพฺพมติโก ภวิสฺสามิ, ตทา ตํ อาปตฺติํ ปฎิกริสฺสามี’’ติ วตฺวา อุโปสโถ กาตโพฺพฯ ‘‘ปาติโมกฺขํ โสตพฺพ’’นฺติ วจนโต ยาว นิเพฺพมติโก น โหติ, ตาว สภาคาปตฺติํ ปฎิคฺคเหตุํ น ลภติ, อเญฺญสญฺจ กมฺมานํ ปริสุโทฺธ นาม โหติฯ ‘‘ปุน นิเพฺพมติโก หุตฺวา เทเสตพฺพํ น จา’’ติ เนว ปาฬิยํ น อฎฺฐกถายํ อตฺถิ, เทสิเต ปน โทโส นตฺถิฯ ‘‘อิโต วุฎฺฐหิตฺวา ปฎิกริสฺสามีติ เอตฺถาปิ เอเสว นโย’’ติ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ ยถา สโพฺพ สโงฺฆ สภาคาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา ‘‘สุณาตุ เม ภเนฺต, สโงฺฆ…เป.… ปฎิกริสฺสตี’’ติ ญตฺติํ ฐเปตฺวา อุโปสถํ กาตุํ ลภติ, เอวํ ตีหิ ‘‘สุณนฺตุ เม อายสฺมนฺตา, อิเม ภิกฺขู สภาคํ อาปตฺติํ อาปนฺนาฯ ยทา อญฺญํ ภิกฺขุํ สุทฺธํ อนาปตฺติกํ ปสฺสิสฺสนฺติ, ตทา ตสฺส สนฺติเก ตํ อาปตฺติํ ปฎิกริสฺสนฺตี’’ติ คณญตฺติํ ฐเปตฺวา, ทฺวีหิ อญฺญมญฺญํ อาโรเจตฺวา อุโปสถํ กาตุํ วฎฺฎติฯ เอเกนปิ ‘‘ปริสุทฺธํ ลภิตฺวา ปฎิกริสฺสามี’’ติ อาโภคํ กตฺวา กาตุํ วฎฺฎตีติ จ วทนฺติฯ
Pārisuddhidānapaññāpanena cāti imināva ‘‘sāpattikena pārisuddhipi na dātabbā’’ti dīpitaṃ hoti. Na hi sāpattiko samāno ‘‘pārisuddhiṃ dammi, pārisuddhiṃ me hara, pārisuddhiṃ me ārocehī’’ti vattumarahati. Tasmā pārisuddhiṃ dentena paṭhamaṃ santī āpatti desetabbā ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmāya āpattiyā vematiko, yadā nibbematiko bhavissāmi, tadā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmī’’ti vatvā uposatho kātabbo. ‘‘Pātimokkhaṃ sotabba’’nti vacanato yāva nibbematiko na hoti, tāva sabhāgāpattiṃ paṭiggahetuṃ na labhati, aññesañca kammānaṃ parisuddho nāma hoti. ‘‘Puna nibbematiko hutvā desetabbaṃ na cā’’ti neva pāḷiyaṃ na aṭṭhakathāyaṃ atthi, desite pana doso natthi. ‘‘Ito vuṭṭhahitvā paṭikarissāmīti etthāpi eseva nayo’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Yathā sabbo saṅgho sabhāgāpattiṃ āpajjitvā ‘‘suṇātu me bhante, saṅgho…pe… paṭikarissatī’’ti ñattiṃ ṭhapetvā uposathaṃ kātuṃ labhati, evaṃ tīhi ‘‘suṇantu me āyasmantā, ime bhikkhū sabhāgaṃ āpattiṃ āpannā. Yadā aññaṃ bhikkhuṃ suddhaṃ anāpattikaṃ passissanti, tadā tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissantī’’ti gaṇañattiṃ ṭhapetvā, dvīhi aññamaññaṃ ārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Ekenapi ‘‘parisuddhaṃ labhitvā paṭikarissāmī’’ti ābhogaṃ katvā kātuṃ vaṭṭatīti ca vadanti.
อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Āpattipaṭikammavidhikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๙๒. อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิ • 92. Āpattipaṭikammavidhi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถา • Āpattipaṭikammavidhikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถาทิวณฺณนา • Āpattipaṭikammavidhikathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ฉนฺททานกถาทิวณฺณนา • Chandadānakathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๙๒. อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถา • 92. Āpattipaṭikammavidhikathā
