| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(१२) २. आपायिकवग्गो
(12) 2. Āpāyikavaggo
१. आपायिकसुत्तवण्णना
1. Āpāyikasuttavaṇṇanā
११४. दुतियस्स पठमे अपायेसु निब्बत्तनसीलताय अपायूपगा आपायिकाति आह ‘‘अपायं गच्छिस्सन्तीति आपायिका’’ति। अञ्ञे ब्रह्मचारिनो सुनिवत्थे सुपारुते सुम्भकपत्तधरे गामनिगमराजधानीसु पिण्डाय चरित्वा जीविकं कप्पेन्ते दिस्वा सयम्पि तादिसेन आकारेन तथापटिपज्जनतो ‘‘अहं ब्रह्मचारी’’ति पटिञ्ञं देन्तो विय होतीति आह ‘‘ब्रह्मचारिपटिञ्ञोति ब्रह्मचारिपटिरूपको’’ति। ‘‘अहम्पि भिक्खू’’ति वत्वा उपोसथङ्गादीनि पविसन्तो पन ब्रह्मचारिपटिञ्ञो होतियेव, तथा सङ्घिकं लाभं गण्हन्तो। तेनाह ‘‘तेसं वा…पे॰… एवंपटिञ्ञो’’ति। अक्कोसतीति ‘‘अस्समणोसि, समणपटिञ्ञोसी’’तिआदिना अक्कोसति। परिभासतीति ‘‘सो त्वं ‘होतु, मुण्डकसमणो अह’न्ति मञ्ञसि, इदानि ते अस्समणभावं आरोपेस्सामी’’तिआदिना वदन्तो परिभासति।
114. Dutiyassa paṭhame apāyesu nibbattanasīlatāya apāyūpagā āpāyikāti āha ‘‘apāyaṃ gacchissantīti āpāyikā’’ti. Aññe brahmacārino sunivatthe supārute sumbhakapattadhare gāmanigamarājadhānīsu piṇḍāya caritvā jīvikaṃ kappente disvā sayampi tādisena ākārena tathāpaṭipajjanato ‘‘ahaṃ brahmacārī’’ti paṭiññaṃ dento viya hotīti āha ‘‘brahmacāripaṭiññoti brahmacāripaṭirūpako’’ti. ‘‘Ahampi bhikkhū’’ti vatvā uposathaṅgādīni pavisanto pana brahmacāripaṭiñño hotiyeva, tathā saṅghikaṃ lābhaṃ gaṇhanto. Tenāha ‘‘tesaṃ vā…pe… evaṃpaṭiñño’’ti. Akkosatīti ‘‘assamaṇosi, samaṇapaṭiññosī’’tiādinā akkosati. Paribhāsatīti ‘‘so tvaṃ ‘hotu, muṇḍakasamaṇo aha’nti maññasi, idāni te assamaṇabhāvaṃ āropessāmī’’tiādinā vadanto paribhāsati.
किलेसकामोपि अस्सादियमानो वत्थुकामन्तोगधोयेव, किलेसकामवसेन च तेसं अस्सादनं सियाति आह ‘‘किलेसकामेन वत्थुकामे सेवन्तस्सा’’ति। किलेसकामेनाति करणत्थे करणवचनं। नत्थि दोसोति अस्सादेत्वा विसयपरिभोगे नत्थि आदीनवो, तप्पच्चया न कोचि अन्तरायोति अधिप्पायो। पातब्बतं आपज्जतीति परिभुञ्जनकतं उपगच्छति। परिभोगत्थो हि अयं पा-सद्दो, कत्तुसाधनो च तब्ब-सद्दो, यथारुचि परिभुञ्जतीति अत्थो। पिवितब्बतं परिभुञ्जितब्बतन्ति एत्थापि कत्तुवसेनेव अत्थो वेदितब्बो।
Kilesakāmopi assādiyamāno vatthukāmantogadhoyeva, kilesakāmavasena ca tesaṃ assādanaṃ siyāti āha ‘‘kilesakāmena vatthukāme sevantassā’’ti. Kilesakāmenāti karaṇatthe karaṇavacanaṃ. Natthi dosoti assādetvā visayaparibhoge natthi ādīnavo, tappaccayā na koci antarāyoti adhippāyo. Pātabbataṃ āpajjatīti paribhuñjanakataṃ upagacchati. Paribhogattho hi ayaṃ pā-saddo, kattusādhano ca tabba-saddo, yathāruci paribhuñjatīti attho. Pivitabbataṃ paribhuñjitabbatanti etthāpi kattuvaseneva attho veditabbo.
आपायिकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Āpāyikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १. आपायिकसुत्तं • 1. Āpāyikasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १. आपायिकसुत्तवण्णना • 1. Āpāyikasuttavaṇṇanā
