| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
४. पवारणाक्खन्धकं
4. Pavāraṇākkhandhakaṃ
अफासुकविहारकथा
Aphāsukavihārakathā
२०९. पवारणाक्खन्धके – नेव आलपेय्याम न सल्लपेय्यामाति एत्थ आलापो नाम पठमवचनं; सल्लापो पच्छिमवचनं। हत्थविलङ्घकेनाति हत्थुक्खेपकेन। पसुसंवासन्ति पसूनं विय संवासं। पसवोपि हि अत्तनो उप्पन्नं सुखदुक्खं अञ्ञमञ्ञस्स न आरोचेन्ति, पटिसन्थारं न करोन्ति, तथा एतेपि न अकंसु; तस्मा नेसं संवासो ‘‘पसुसंवासो’’ति वुच्चति। एस नयो सब्बत्थ। न भिक्खवे मूगब्बतं तित्थियसमादानन्ति ‘‘इमं तेमासं न कथेतब्ब’’न्ति एवरूपं वतसमादानं न कातब्बं; अधम्मकतिका हेसा। अञ्ञमञ्ञानुलोमताति अञ्ञमञ्ञं वत्तुं अनुलोमभावो। ‘‘वदन्तु मं आयस्मन्तो’’ति हि वदन्तं सक्का होति किञ्चि वत्तुं; न इतरं। आपत्तिवुट्ठानता विनयपुरेक्खारताति आपत्तीहि वुट्ठानभावो विनयं पुरतो कत्वा चरणभावो। ‘‘वदन्तु मं आयस्मन्तो’’ति हि एवं वदन्तो आपत्तीहि वुट्ठहिस्सति, विनयञ्च पुरक्खत्वा विहरिस्सतीति वुच्चति।
209. Pavāraṇākkhandhake – neva ālapeyyāma na sallapeyyāmāti ettha ālāpo nāma paṭhamavacanaṃ; sallāpo pacchimavacanaṃ. Hatthavilaṅghakenāti hatthukkhepakena. Pasusaṃvāsanti pasūnaṃ viya saṃvāsaṃ. Pasavopi hi attano uppannaṃ sukhadukkhaṃ aññamaññassa na ārocenti, paṭisanthāraṃ na karonti, tathā etepi na akaṃsu; tasmā nesaṃ saṃvāso ‘‘pasusaṃvāso’’ti vuccati. Esa nayo sabbattha. Na bhikkhave mūgabbataṃ titthiyasamādānanti ‘‘imaṃ temāsaṃ na kathetabba’’nti evarūpaṃ vatasamādānaṃ na kātabbaṃ; adhammakatikā hesā. Aññamaññānulomatāti aññamaññaṃ vattuṃ anulomabhāvo. ‘‘Vadantu maṃ āyasmanto’’ti hi vadantaṃ sakkā hoti kiñci vattuṃ; na itaraṃ. Āpattivuṭṭhānatā vinayapurekkhāratāti āpattīhi vuṭṭhānabhāvo vinayaṃ purato katvā caraṇabhāvo. ‘‘Vadantu maṃ āyasmanto’’ti hi evaṃ vadanto āpattīhi vuṭṭhahissati, vinayañca purakkhatvā viharissatīti vuccati.
२१०. सुणातु मे भन्ते सङ्घो अज्ज पवारणा, यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो पवारेय्याति अयं सब्बसङ्गाहिका नाम ञत्ति; एवञ्हि वुत्ते तेवाचिकं द्वेवाचिकं एकवाचिकञ्च पवारेतुं वट्टति। समानवस्सिकं न वट्टति। ‘‘तेवाचिकं पवारेय्या’’ति वुत्ते पन तेवाचिकमेव वट्टति, अञ्ञं न वट्टति। ‘‘द्वेवाचिकं पवारेय्या’’ति वुत्ते द्वेवाचिकञ्च तेवाचिकञ्च वट्टति, एकवाचिकञ्च समानवस्सिकञ्च न वट्टति। ‘‘एकवाचिकं पवारेय्या’’ति वुत्ते पन एकवाचिक-द्वेवाचिक-तेवाचिकानि वट्टन्ति, समानवस्सिकमेव न वट्टति। ‘‘समानवस्सिक’’न्ति वुत्ते सब्बं वट्टति।
210.Suṇātu me bhante saṅgho ajja pavāraṇā, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyāti ayaṃ sabbasaṅgāhikā nāma ñatti; evañhi vutte tevācikaṃ dvevācikaṃ ekavācikañca pavāretuṃ vaṭṭati. Samānavassikaṃ na vaṭṭati. ‘‘Tevācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte pana tevācikameva vaṭṭati, aññaṃ na vaṭṭati. ‘‘Dvevācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte dvevācikañca tevācikañca vaṭṭati, ekavācikañca samānavassikañca na vaṭṭati. ‘‘Ekavācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte pana ekavācika-dvevācika-tevācikāni vaṭṭanti, samānavassikameva na vaṭṭati. ‘‘Samānavassika’’nti vutte sabbaṃ vaṭṭati.
२११. अच्छन्तीति निसिन्नाव होन्ति, न उट्ठहन्ति। तदमन्तराति तदन्तरा; तावतकं कालन्ति अत्थो।
211.Acchantīti nisinnāva honti, na uṭṭhahanti. Tadamantarāti tadantarā; tāvatakaṃ kālanti attho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / १२०. अफासुकविहारो • 120. Aphāsukavihāro
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / अफासुकविहारकथावण्णना • Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अफासुकविहारकथावण्णना • Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अफासुविहारकथादिवण्णना • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १२०. अफासुकविहारकथा • 120. Aphāsukavihārakathā
