Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౪. పవారణాక్ఖన్ధకం
4. Pavāraṇākkhandhakaṃ
౧౨౦. అఫాసుకవిహారకథా
120. Aphāsukavihārakathā
౨౦౯. పవారణాక్ఖన్ధకే అల్లాపోతి ఏత్థ ఆత్యూపసగ్గస్స ఆదికమ్మత్థం, లపధాతుయా చ కథనత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పఠమవచన’’న్తి. ఆదితో, ఆదిమ్హి వా లపనం కథనం, లపతి అనేనాతి వా అల్లాపో సంయోగే పరే రస్సో. సం పున లపనం, లపతి వా అనేనాతి సల్లాపో. హత్థవిలఙ్ఘకేనాతి ఏత్థ విపుబ్బో లఘిధాతు ఉక్ఖిపనత్థోతి ఆహ ‘‘హత్థుక్ఖేపకేనా’’తి. పసుసంవాసన్తి ఏత్థ పసూతి సబ్బచతుప్పదా. తే హి అఞ్ఞమఞ్ఞం పసన్తి బాధన్తి, మనుస్సాదీహి వా పసీయన్తి బాధీయన్తీతి పసవోతి వుచ్చన్తి. పసూనం వియ సంవాసన్తి పసూనం సంవాసో వియ సంవాసోతి పసుసంవాసో, తం పసుసంవాసం. తమత్థం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘పసవోపి హీ’’తిఆది. తథాతి యథా న కరోన్తి, తథాతి అత్థో. ఏతేపీతి భిక్ఖవోపి. తస్మాతి యస్మా అకంసు, తస్మా. నేసన్తి భిక్ఖూనం. సబ్బత్థాతి సబ్బేసు ఏళకసంవాససపత్తసంవాసేసు. మూగబ్బతన్తి మూగస్స వతం వియ వతన్తి మూగబ్బతం, సుఞ్ఞవచనవతన్తి అత్థో. తిత్థియసమాదానన్తి తిత్థియేహి సమాదాతబ్బం. వతసమాదానన్తి సమాదాతబ్బం వతం. అఞ్ఞమఞ్ఞానులోమతాతి ఏత్థ తాసద్దస్స భావత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అనులోమభావో’’తి. ఇమినా ‘‘దేవతా’’తిఆదీసు (సం॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౧.౧; ఖు॰ పా॰ అట్ఠ॰ ౫.ఏవమిచ్చాదిపాఠవణ్ణనా; సు॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.అఙ్గలసుత్తవణ్ణనా) వియ తాపచ్చయస్స స్వత్థం ‘‘జనతా’’తిఆదీసు (పే॰ వ॰ అట్ఠ॰ ౪౬౦) వియ సమూహత్థఞ్చ నివత్తేతి. ‘‘అఞ్ఞమఞ్ఞం వత్తు’’న్తి వచనస్స యుత్తిం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘వదన్తు మ’’న్తిఆది. వదన్తం భిక్ఖుం వత్తున్తి యోజనా. ‘‘ఆపత్తీహి వుట్ఠానభావో’’తి ఇమినా ఆపత్తివుట్ఠానతాతి పదస్స పఞ్చమీసమాసఞ్చ తాపచ్చయస్స భావత్థఞ్చ దస్సేతి. ‘‘వినయ’’న్తిఆదినా పురతో కత్వా కరణం పురేక్ఖారో, తస్స భావో పురేక్ఖారతా, వినయం పురేక్ఖారతా వినయపురేక్ఖారతాతి వచనత్థం దస్సేతి. ఏత్థ పురసద్దస్స ఏకారత్తం సద్దసత్థేసు (మోగ్గల్లానబ్యాకరణే ౫.౧౩౪ సుత్తే) వదన్తి. తస్స యుత్తిం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘వదన్తుమ’’న్తిఆది (మోగ్గల్లానబ్యాకరణే ౫.౧౩౪ సుత్తే).
209. Pavāraṇākkhandhake allāpoti ettha ātyūpasaggassa ādikammatthaṃ, lapadhātuyā ca kathanatthaṃ dassento āha ‘‘paṭhamavacana’’nti. Ādito, ādimhi vā lapanaṃ kathanaṃ, lapati anenāti vā allāpo saṃyoge pare rasso. Saṃ puna lapanaṃ, lapati vā anenāti sallāpo. Hatthavilaṅghakenāti ettha vipubbo laghidhātu ukkhipanatthoti āha ‘‘hatthukkhepakenā’’ti. Pasusaṃvāsanti ettha pasūti sabbacatuppadā. Te hi aññamaññaṃ pasanti bādhanti, manussādīhi vā pasīyanti bādhīyantīti pasavoti vuccanti. Pasūnaṃ viya saṃvāsanti pasūnaṃ saṃvāso viya saṃvāsoti pasusaṃvāso, taṃ pasusaṃvāsaṃ. Tamatthaṃ vitthārento āha ‘‘pasavopi hī’’tiādi. Tathāti yathā na karonti, tathāti attho. Etepīti bhikkhavopi. Tasmāti yasmā akaṃsu, tasmā. Nesanti bhikkhūnaṃ. Sabbatthāti sabbesu eḷakasaṃvāsasapattasaṃvāsesu. Mūgabbatanti mūgassa vataṃ viya vatanti mūgabbataṃ, suññavacanavatanti attho. Titthiyasamādānanti titthiyehi samādātabbaṃ. Vatasamādānanti samādātabbaṃ vataṃ. Aññamaññānulomatāti ettha tāsaddassa bhāvatthaṃ dassento āha ‘‘anulomabhāvo’’ti. Iminā ‘‘devatā’’tiādīsu (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.1; khu. pā. aṭṭha. 5.evamiccādipāṭhavaṇṇanā; su. ni. aṭṭha. 2.aṅgalasuttavaṇṇanā) viya tāpaccayassa svatthaṃ ‘‘janatā’’tiādīsu (pe. va. aṭṭha. 460) viya samūhatthañca nivatteti. ‘‘Aññamaññaṃ vattu’’nti vacanassa yuttiṃ dassento āha ‘‘vadantu ma’’ntiādi. Vadantaṃ bhikkhuṃ vattunti yojanā. ‘‘Āpattīhi vuṭṭhānabhāvo’’ti iminā āpattivuṭṭhānatāti padassa pañcamīsamāsañca tāpaccayassa bhāvatthañca dasseti. ‘‘Vinaya’’ntiādinā purato katvā karaṇaṃ purekkhāro, tassa bhāvo purekkhāratā, vinayaṃ purekkhāratā vinayapurekkhāratāti vacanatthaṃ dasseti. Ettha purasaddassa ekārattaṃ saddasatthesu (moggallānabyākaraṇe 5.134 sutte) vadanti. Tassa yuttiṃ dassento āha ‘‘vadantuma’’ntiādi (moggallānabyākaraṇe 5.134 sutte).
౨౧౦. సబ్బసఙ్గాహికాతి ‘‘సఙ్ఘో పవారేయ్యా’’తి సామఞ్ఞతో వుత్తత్తా సబ్బేసం తేవాచికాదీనం సఙ్గాహకా. ఞత్తీతి ఞాపేతి సఙ్ఘం ఏతాయ వచనాయాతి ఞత్తి. సబ్బసఙ్గాహికభావం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘ఏవఞ్హి వుత్తే’’తిఆది. తేవాచికన్తి తిస్సో వాచా ఏతస్సాతి తేవాచికం, తీహి వాచాహి కత్తబ్బన్తి వా తేవాచికం. ఏసేవ నయో సేసేసుపి. సమానవస్సికన్తి సమానం వస్సం ఏతేసన్తి సమానవస్సా, తేహి కత్తబ్బన్తి సమానవస్సికం. అఞ్ఞన్తి ద్వేవాచికఏకవాచికం.
210.Sabbasaṅgāhikāti ‘‘saṅgho pavāreyyā’’ti sāmaññato vuttattā sabbesaṃ tevācikādīnaṃ saṅgāhakā. Ñattīti ñāpeti saṅghaṃ etāya vacanāyāti ñatti. Sabbasaṅgāhikabhāvaṃ vitthārento āha ‘‘evañhi vutte’’tiādi. Tevācikanti tisso vācā etassāti tevācikaṃ, tīhi vācāhi kattabbanti vā tevācikaṃ. Eseva nayo sesesupi. Samānavassikanti samānaṃ vassaṃ etesanti samānavassā, tehi kattabbanti samānavassikaṃ. Aññanti dvevācikaekavācikaṃ.
౨౧౧. అచ్ఛన్తీతి ఏత్థ ఆసధాతుయా ఉపవేసనత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘నిసిన్నావ హోన్తీ’’తి. ‘‘న ఉట్ఠహన్తీ’’తి ఇమినా ఏవఫలం దస్సేతి. తదమన్తరాతి ఏత్థ ‘‘తదన్తరా’’తి వత్తబ్బే వాచాసిలిట్ఠవసేన మకారాగమం కత్వా వుత్తన్తి ఆహ ‘‘తదన్తరా’’తి. తస్స అత్తనో పవారితకాలస్స అన్తరా. ‘‘యావ పవారేన్తీ’’తి పదస్స నియమత్థం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘తావతకం కాల’’న్తి. యావాతి నిపాతస్స పయోగత్తా ‘‘తదమన్తరా’’తి ఏత్థ అభివిధిఅవధ్యత్థే పఞ్చమీవిభత్తి హోతీతి దట్ఠబ్బం.
211.Acchantīti ettha āsadhātuyā upavesanatthaṃ dassento āha ‘‘nisinnāva hontī’’ti. ‘‘Na uṭṭhahantī’’ti iminā evaphalaṃ dasseti. Tadamantarāti ettha ‘‘tadantarā’’ti vattabbe vācāsiliṭṭhavasena makārāgamaṃ katvā vuttanti āha ‘‘tadantarā’’ti. Tassa attano pavāritakālassa antarā. ‘‘Yāva pavārentī’’ti padassa niyamatthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tāvatakaṃ kāla’’nti. Yāvāti nipātassa payogattā ‘‘tadamantarā’’ti ettha abhividhiavadhyatthe pañcamīvibhatti hotīti daṭṭhabbaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౨౦. అఫాసుకవిహారో • 120. Aphāsukavihāro
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / అఫాసుకవిహారకథా • Aphāsukavihārakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / అఫాసుకవిహారకథావణ్ణనా • Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / అఫాసుకవిహారకథావణ్ణనా • Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / అఫాసువిహారకథాదివణ్ణనా • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā