| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
4. පවාරණාක්‌ඛන්‌ධකං
4. Pavāraṇākkhandhakaṃ
120. අඵාසුකවිහාරකථා
120. Aphāsukavihārakathā
209. පවාරණාක්‌ඛන්‌ධකෙ අල්‌ලාපොති එත්‌ථ ආත්‍යූපසග්‌ගස්‌ස ආදිකම්‌මත්‌ථං, ලපධාතුයා ච කථනත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘පඨමවචන’’න්‌ති. ආදිතො, ආදිම්‌හි වා ලපනං කථනං, ලපති අනෙනාති වා අල්‌ලාපො සංයොගෙ පරෙ රස්‌සො. සං පුන ලපනං, ලපති වා අනෙනාති සල්‌ලාපො. හත්‌ථවිලඞ්‌ඝකෙනාති එත්‌ථ විපුබ්‌බො ලඝිධාතු උක්‌ඛිපනත්‌ථොති ආහ ‘‘හත්‌ථුක්‌ඛෙපකෙනා’’ති. පසුසංවාසන්‌ති එත්‌ථ පසූති සබ්‌බචතුප්‌පදා. තෙ හි අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පසන්‌ති බාධන්‌ති, මනුස්‌සාදීහි වා පසීයන්‌ති බාධීයන්‌තීති පසවොති වුච්‌චන්‌ති. පසූනං විය සංවාසන්‌ති පසූනං සංවාසො විය සංවාසොති පසුසංවාසො, තං පසුසංවාසං. තමත්‌ථං විත්‌ථාරෙන්‌තො ආහ ‘‘පසවොපි හී’’තිආදි. තථාති යථා න කරොන්‌ති, තථාති අත්‌ථො. එතෙපීති භික්‌ඛවොපි. තස්‌මාති යස්‌මා අකංසු, තස්‌මා. නෙසන්‌ති භික්‌ඛූනං. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු එළකසංවාසසපත්‌තසංවාසෙසු. මූගබ්‌බතන්‌ති මූගස්‌ස වතං විය වතන්‌ති මූගබ්‌බතං, සුඤ්‌ඤවචනවතන්‌ති අත්‌ථො. තිත්‌ථියසමාදානන්‌ති තිත්‌ථියෙහි සමාදාතබ්‌බං. වතසමාදානන්‌ති සමාදාතබ්‌බං වතං. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤානුලොමතාති එත්‌ථ තාසද්‌දස්‌ස භාවත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘අනුලොමභාවො’’ති. ඉමිනා ‘‘දෙවතා’’තිආදීසු (සං. නි. අට්‌ඨ. 1.1.1; ඛු. පා. අට්‌ඨ. 5.එවමිච්‌චාදිපාඨවණ්‌ණනා; සු. නි. අට්‌ඨ. 2.අඞ්‌ගලසුත්‌තවණ්‌ණනා) විය තාපච්‌චයස්‌ස ස්‌වත්‌ථං ‘‘ජනතා’’තිආදීසු (පෙ. ව. අට්‌ඨ. 460) විය සමූහත්‌ථඤ්‌ච නිවත්‌තෙති. ‘‘අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වත්‌තු’’න්‌ති වචනස්‌ස යුත්‌තිං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘වදන්‌තු ම’’න්‌තිආදි. වදන්‌තං භික්‌ඛුං වත්‌තුන්‌ති යොජනා. ‘‘ආපත්‌තීහි වුට්‌ඨානභාවො’’ති ඉමිනා ආපත්‌තිවුට්‌ඨානතාති පදස්‌ස පඤ්‌චමීසමාසඤ්‌ච තාපච්‌චයස්‌ස භාවත්‌ථඤ්‌ච දස්‌සෙති. ‘‘විනය’’න්‌තිආදිනා පුරතො කත්‌වා කරණං පුරෙක්‌ඛාරො, තස්‌ස භාවො පුරෙක්‌ඛාරතා, විනයං පුරෙක්‌ඛාරතා විනයපුරෙක්‌ඛාරතාති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. එත්‌ථ පුරසද්‌දස්‌ස එකාරත්‌තං සද්‌දසත්‌ථෙසු (මොග්‌ගල්‌ලානබ්‍යාකරණෙ 5.134 සුත්‌තෙ) වදන්‌ති. තස්‌ස යුත්‌තිං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘වදන්‌තුම’’න්‌තිආදි (මොග්‌ගල්‌ලානබ්‍යාකරණෙ 5.134 සුත්‌තෙ).
209. Pavāraṇākkhandhake allāpoti ettha ātyūpasaggassa ādikammatthaṃ, lapadhātuyā ca kathanatthaṃ dassento āha ‘‘paṭhamavacana’’nti. Ādito, ādimhi vā lapanaṃ kathanaṃ, lapati anenāti vā allāpo saṃyoge pare rasso. Saṃ puna lapanaṃ, lapati vā anenāti sallāpo. Hatthavilaṅghakenāti ettha vipubbo laghidhātu ukkhipanatthoti āha ‘‘hatthukkhepakenā’’ti. Pasusaṃvāsanti ettha pasūti sabbacatuppadā. Te hi aññamaññaṃ pasanti bādhanti, manussādīhi vā pasīyanti bādhīyantīti pasavoti vuccanti. Pasūnaṃ viya saṃvāsanti pasūnaṃ saṃvāso viya saṃvāsoti pasusaṃvāso, taṃ pasusaṃvāsaṃ. Tamatthaṃ vitthārento āha ‘‘pasavopi hī’’tiādi. Tathāti yathā na karonti, tathāti attho. Etepīti bhikkhavopi. Tasmāti yasmā akaṃsu, tasmā. Nesanti bhikkhūnaṃ. Sabbatthāti sabbesu eḷakasaṃvāsasapattasaṃvāsesu. Mūgabbatanti mūgassa vataṃ viya vatanti mūgabbataṃ, suññavacanavatanti attho. Titthiyasamādānanti titthiyehi samādātabbaṃ. Vatasamādānanti samādātabbaṃ vataṃ. Aññamaññānulomatāti ettha tāsaddassa bhāvatthaṃ dassento āha ‘‘anulomabhāvo’’ti. Iminā ‘‘devatā’’tiādīsu (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.1; khu. pā. aṭṭha. 5.evamiccādipāṭhavaṇṇanā; su. ni. aṭṭha. 2.aṅgalasuttavaṇṇanā) viya tāpaccayassa svatthaṃ ‘‘janatā’’tiādīsu (pe. va. aṭṭha. 460) viya samūhatthañca nivatteti. ‘‘Aññamaññaṃ vattu’’nti vacanassa yuttiṃ dassento āha ‘‘vadantu ma’’ntiādi. Vadantaṃ bhikkhuṃ vattunti yojanā. ‘‘Āpattīhi vuṭṭhānabhāvo’’ti iminā āpattivuṭṭhānatāti padassa pañcamīsamāsañca tāpaccayassa bhāvatthañca dasseti. ‘‘Vinaya’’ntiādinā purato katvā karaṇaṃ purekkhāro, tassa bhāvo purekkhāratā, vinayaṃ purekkhāratā vinayapurekkhāratāti vacanatthaṃ dasseti. Ettha purasaddassa ekārattaṃ saddasatthesu (moggallānabyākaraṇe 5.134 sutte) vadanti. Tassa yuttiṃ dassento āha ‘‘vadantuma’’ntiādi (moggallānabyākaraṇe 5.134 sutte).
210. සබ්‌බසඞ්‌ගාහිකාති ‘‘සඞ්‌ඝො පවාරෙය්‍යා’’ති සාමඤ්‌ඤතො වුත්‌තත්‌තා සබ්‌බෙසං තෙවාචිකාදීනං සඞ්‌ගාහකා. ඤත්‌තීති ඤාපෙති සඞ්‌ඝං එතාය වචනායාති ඤත්‌ති. සබ්‌බසඞ්‌ගාහිකභාවං විත්‌ථාරෙන්‌තො ආහ ‘‘එවඤ්‌හි වුත්‌තෙ’’තිආදි. තෙවාචිකන්‌ති තිස්‌සො වාචා එතස්‌සාති තෙවාචිකං, තීහි වාචාහි කත්‌තබ්‌බන්‌ති වා තෙවාචිකං. එසෙව නයො සෙසෙසුපි. සමානවස්‌සිකන්‌ති සමානං වස්‌සං එතෙසන්‌ති සමානවස්‌සා, තෙහි කත්‌තබ්‌බන්‌ති සමානවස්‌සිකං. අඤ්‌ඤන්‌ති ද්‌වෙවාචිකඑකවාචිකං.
210.Sabbasaṅgāhikāti ‘‘saṅgho pavāreyyā’’ti sāmaññato vuttattā sabbesaṃ tevācikādīnaṃ saṅgāhakā. Ñattīti ñāpeti saṅghaṃ etāya vacanāyāti ñatti. Sabbasaṅgāhikabhāvaṃ vitthārento āha ‘‘evañhi vutte’’tiādi. Tevācikanti tisso vācā etassāti tevācikaṃ, tīhi vācāhi kattabbanti vā tevācikaṃ. Eseva nayo sesesupi. Samānavassikanti samānaṃ vassaṃ etesanti samānavassā, tehi kattabbanti samānavassikaṃ. Aññanti dvevācikaekavācikaṃ.
211. අච්‌ඡන්‌තීති එත්‌ථ ආසධාතුයා උපවෙසනත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘නිසින්‌නාව හොන්‌තී’’ති. ‘‘න උට්‌ඨහන්‌තී’’ති ඉමිනා එවඵලං දස්‌සෙති. තදමන්‌තරාති එත්‌ථ ‘‘තදන්‌තරා’’ති වත්‌තබ්‌බෙ වාචාසිලිට්‌ඨවසෙන මකාරාගමං කත්‌වා වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘තදන්‌තරා’’ති. තස්‌ස අත්‌තනො පවාරිතකාලස්‌ස අන්‌තරා. ‘‘යාව පවාරෙන්‌තී’’ති පදස්‌ස නියමත්‌ථං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘තාවතකං කාල’’න්‌ති. යාවාති නිපාතස්‌ස පයොගත්‌තා ‘‘තදමන්‌තරා’’ති එත්‌ථ අභිවිධිඅවධ්‍යත්‌ථෙ පඤ්‌චමීවිභත්‌ති හොතීති දට්‌ඨබ්‌බං.
211.Acchantīti ettha āsadhātuyā upavesanatthaṃ dassento āha ‘‘nisinnāva hontī’’ti. ‘‘Na uṭṭhahantī’’ti iminā evaphalaṃ dasseti. Tadamantarāti ettha ‘‘tadantarā’’ti vattabbe vācāsiliṭṭhavasena makārāgamaṃ katvā vuttanti āha ‘‘tadantarā’’ti. Tassa attano pavāritakālassa antarā. ‘‘Yāva pavārentī’’ti padassa niyamatthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tāvatakaṃ kāla’’nti. Yāvāti nipātassa payogattā ‘‘tadamantarā’’ti ettha abhividhiavadhyatthe pañcamīvibhatti hotīti daṭṭhabbaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 120. අඵාසුකවිහාරො • 120. Aphāsukavihāro
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / අඵාසුකවිහාරකථා • Aphāsukavihārakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අඵාසුකවිහාරකථාවණ්‌ණනා • Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අඵාසුකවිහාරකථාවණ්‌ණනා • Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අඵාසුවිහාරකථාදිවණ්‌ණනා • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā
