| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
๔. ปวารณกฺขนฺธกํ
4. Pavāraṇakkhandhakaṃ
อผาสุกวิหารกถาวณฺณนา
Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā
๒๐๙. ปวารณกฺขนฺธเก อาทิโต ลาโป อาลาโป, วจนปฎิวจนวเสน สมํ ลาโป สลฺลาโปฯ ปิณฺฑาย ปฎิกฺกเมยฺยาติ คาเม ปิณฺฑาย จริตฺวา ปจฺจาคเจฺฉยฺยฯ อวกฺการปาติํ โธวิตฺวา อุปฎฺฐาเปยฺยาติ อติเรกปิณฺฑปาตํ อปเนตฺวา ฐปนตฺถาย เอกํ สมุคฺคปาติํ โธวิตฺวา ฐเปยฺยฯ สมุคฺคปาติ นาม สมุคฺคปุฎสทิสา ปาติฯ อปฺปหริเตติ อปรูฬฺหหริเต, ยสฺมิํ ฐาเน ปิณฺฑปาตโชฺฌตฺถรเณน วินสฺสนธมฺมานิ ติณานิ นตฺถิ, ตสฺมินฺติ อโตฺถฯ เตน นิตฺติณญฺจ มหาติณคหนญฺจ ยตฺถ สกเฎนปิ ฉฑฺฑิเต ปิณฺฑปาเต ติณานิ น วินสฺสนฺติ, ตญฺจ ฐานํ ปริคฺคหิตํ โหติฯ ภูตคามสิกฺขาปทสฺส หิ อวิโกปนตฺถเมตํ วุตฺตํฯ อปฺปาณเกติ นิปฺปาณเก, ปิณฺฑปาตโชฺฌตฺถรเณน มริตพฺพปาณกรหิเต วา มหาอุทกกฺขเนฺธฯ ปริโตฺตทเก เอว หิ ภตฺตปเกฺขเปน อาลุฬิเต สุขุมปาณกา มรนฺติ, น มหาตฬากาทีสูติฯ ปาณกานุรกฺขณตฺถญฺหิ เอตํ วุตฺตํฯ โอปิลาเปยฺยาติ นิมุชฺชาเปยฺยฯ
209. Pavāraṇakkhandhake ādito lāpo ālāpo, vacanapaṭivacanavasena samaṃ lāpo sallāpo. Piṇḍāya paṭikkameyyāti gāme piṇḍāya caritvā paccāgaccheyya. Avakkārapātiṃ dhovitvā upaṭṭhāpeyyāti atirekapiṇḍapātaṃ apanetvā ṭhapanatthāya ekaṃ samuggapātiṃ dhovitvā ṭhapeyya. Samuggapāti nāma samuggapuṭasadisā pāti. Appahariteti aparūḷhaharite, yasmiṃ ṭhāne piṇḍapātajjhottharaṇena vinassanadhammāni tiṇāni natthi, tasminti attho. Tena nittiṇañca mahātiṇagahanañca yattha sakaṭenapi chaḍḍite piṇḍapāte tiṇāni na vinassanti, tañca ṭhānaṃ pariggahitaṃ hoti. Bhūtagāmasikkhāpadassa hi avikopanatthametaṃ vuttaṃ. Appāṇaketi nippāṇake, piṇḍapātajjhottharaṇena maritabbapāṇakarahite vā mahāudakakkhandhe. Parittodake eva hi bhattapakkhepena āluḷite sukhumapāṇakā maranti, na mahātaḷākādīsūti. Pāṇakānurakkhaṇatthañhi etaṃ vuttaṃ. Opilāpeyyāti nimujjāpeyya.
วจฺจฆฎนฺติ อาจมนกุมฺภีฯ ริตฺตนฺติ ริตฺตกํฯ ตุจฺฉนฺติ ตเสฺสว เววจนํฯ อวิสยฺหนฺติ อุกฺขิปิตุํ อสกฺกุเณยฺยํ อติภาริกํฯ หตฺถวิกาเรนาติ หตฺถสญฺญายฯ หเตฺถหิ อุกฺขิปนํ หตฺถวิลงฺฆนํฯ เตนาห ‘‘หตฺถุเกฺขปเกนา’’ติฯ อถ วา วิลเงฺฆติ เทสนฺตรํ ปาเปติ เอเตนาติ วิลงฺฆโก, หโตฺถ เอว วิลงฺฆโก หตฺถวิลงฺฆโก, เตน หตฺถวิลงฺฆเกน, อญฺญมญฺญํ สํสิพฺพิตหเตฺถนาติ วุตฺตํ โหติฯ เทฺว หิ ชนา หเตฺถน หตฺถํ สํสิเพฺพตฺวา ทฺวีสุ หเตฺถสุ ฐเปตฺวา อุฎฺฐเปนฺตา หตฺถวิลงฺฆเกน อุฎฺฐเปนฺติ นามฯ ติตฺถิยสมาทานนฺติ ติตฺถิเยหิ สมาทาตพฺพํฯ
Vaccaghaṭanti ācamanakumbhī. Rittanti rittakaṃ. Tucchanti tasseva vevacanaṃ. Avisayhanti ukkhipituṃ asakkuṇeyyaṃ atibhārikaṃ. Hatthavikārenāti hatthasaññāya. Hatthehi ukkhipanaṃ hatthavilaṅghanaṃ. Tenāha ‘‘hatthukkhepakenā’’ti. Atha vā vilaṅgheti desantaraṃ pāpeti etenāti vilaṅghako, hattho eva vilaṅghako hatthavilaṅghako, tena hatthavilaṅghakena, aññamaññaṃ saṃsibbitahatthenāti vuttaṃ hoti. Dve hi janā hatthena hatthaṃ saṃsibbetvā dvīsu hatthesu ṭhapetvā uṭṭhapentā hatthavilaṅghakena uṭṭhapenti nāma. Titthiyasamādānanti titthiyehi samādātabbaṃ.
อผาสุกวิหารกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Aphāsukavihārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๒๐. อผาสุกวิหาโร • 120. Aphāsukavihāro
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อผาสุกวิหารกถา • Aphāsukavihārakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อผาสุวิหารกถาทิวณฺณนา • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๒๐. อผาสุกวิหารกถา • 120. Aphāsukavihārakathā
