| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
५. अप्पमादसुत्तवण्णना
5. Appamādasuttavaṇṇanā
१५. पञ्चमे एवमेव खोति यथा सब्बसत्तानं सम्मासम्बुद्धो अग्गो, एवं सब्बेसं कुसलधम्मानं कारापकअप्पमादो अग्गोति दट्ठब्बो। ननु चेस लोकियोव, कुसलधम्मा पन लोकुत्तरापि। अयञ्च कामावचरोव, कुसलधम्मा पन चतुभूमका। कथमेस तेसं अग्गोति? पटिलाभकत्तेन। अप्पमादेन हि ते पटिलभन्ति, तस्मा सो तेसं अग्गो। तेनेव वुत्तं – सब्बे ते अप्पमादमूलकाति।
15. Pañcame evameva khoti yathā sabbasattānaṃ sammāsambuddho aggo, evaṃ sabbesaṃ kusaladhammānaṃ kārāpakaappamādo aggoti daṭṭhabbo. Nanu cesa lokiyova, kusaladhammā pana lokuttarāpi. Ayañca kāmāvacarova, kusaladhammā pana catubhūmakā. Kathamesa tesaṃ aggoti? Paṭilābhakattena. Appamādena hi te paṭilabhanti, tasmā so tesaṃ aggo. Teneva vuttaṃ – sabbe te appamādamūlakāti.
जङ्गलानन्ति पथवितलचारीनं। पाणानन्ति सपादकपाणानं। पदजातानीति पदानि। समोधानं गच्छन्तीति ओधानं पक्खेपं गच्छन्ति। अग्गमक्खायतीति सेट्ठमक्खायति। यदिदं महन्तत्तेनाति महन्तभावेन अग्गमक्खायति, न गुणग्गेनाति अत्थो। वस्सिकन्ति सुमनपुप्फं। इदं किर सुत्तं सुत्वा भातियमहाराजा वीमंसितुकामताय एकस्मिं गब्भे चतुजातिगन्धेहि परिभण्डं कत्वा सुगन्धपुप्फानि आहरापेत्वा एकस्स समुग्गस्स मज्झे सुमनपुप्फमुट्ठिं ठपेत्वा सेसानि तस्स समन्ततो मुट्ठिं कत्वा ठपेत्वा द्वारं पिधाय बहि निक्खन्तो। अथस्स मुहुत्तं बहि वीतिनामेत्वा द्वारं विवरित्वा पविसन्तस्स सब्बपठमं सुमनपुप्फगन्धो घानं पहरि। सो महातलस्मिंयेव महाचेतियाभिमुखो निपज्जित्वा ‘‘वस्सिकं तेसं अग्गन्ति कथेन्तेन सुकथितं सम्मासम्बुद्धेना’’ति चेतियं वन्दि। खुद्दराजानोति खुद्दकराजानो। कूटराजानोतिपि पाठो।
Jaṅgalānanti pathavitalacārīnaṃ. Pāṇānanti sapādakapāṇānaṃ. Padajātānīti padāni. Samodhānaṃ gacchantīti odhānaṃ pakkhepaṃ gacchanti. Aggamakkhāyatīti seṭṭhamakkhāyati. Yadidaṃmahantattenāti mahantabhāvena aggamakkhāyati, na guṇaggenāti attho. Vassikanti sumanapupphaṃ. Idaṃ kira suttaṃ sutvā bhātiyamahārājā vīmaṃsitukāmatāya ekasmiṃ gabbhe catujātigandhehi paribhaṇḍaṃ katvā sugandhapupphāni āharāpetvā ekassa samuggassa majjhe sumanapupphamuṭṭhiṃ ṭhapetvā sesāni tassa samantato muṭṭhiṃ katvā ṭhapetvā dvāraṃ pidhāya bahi nikkhanto. Athassa muhuttaṃ bahi vītināmetvā dvāraṃ vivaritvā pavisantassa sabbapaṭhamaṃ sumanapupphagandho ghānaṃ pahari. So mahātalasmiṃyeva mahācetiyābhimukho nipajjitvā ‘‘vassikaṃ tesaṃ agganti kathentena sukathitaṃ sammāsambuddhenā’’ti cetiyaṃ vandi. Khuddarājānoti khuddakarājāno. Kūṭarājānotipi pāṭho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ५. अप्पमादसुत्तं • 5. Appamādasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ५-६. अप्पमादसुत्तादिवण्णना • 5-6. Appamādasuttādivaṇṇanā
