| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
११. अप्पमादसुत्तवण्णना
11. Appamādasuttavaṇṇanā
५३. एकादसमे जङ्गलानन्ति एत्थ यो निपिच्छलो न अनूपो निरुदकताय थद्धलूखो भूमिप्पदेसो, सो ‘‘जङ्गलो’’ति वुच्चति। तब्बहुलताय पन इध सब्बो भूमिप्पदेसो जङ्गलो। तस्मिं जङ्गले जाता भवाति वा जङ्गला, तेसं जङ्गलानं। एवञ्हि नदिचरानम्पि हत्थीनं सङ्गहो कतो होति समोधातब्बानं विय समोधायकानम्पि इध जङ्गलग्गहणेन गहेतब्बतो। पथवीतलचारीनन्ति इमिना जलचारिनो च निवत्तेति अदिस्समानपादत्ता। ‘‘पाणान’’न्ति साधारणवचनम्पि ‘‘पदजातानी’’ति सद्दन्तरसन्निधानेन विसेसनिविट्ठमेव होतीति आह ‘‘सपादकपाणान’’न्ति। ‘‘मुत्तगत’’न्तिआदीसु (म॰ नि॰ २.११९; अ॰ नि॰ ९.११) गत-सद्दो विय इध जात-सद्दो अनत्थन्तरोति आह ‘‘पदजातानीति पदानी’’ति। समोधानन्ति समवरोधं, अन्तोगधं वा। तेनाह ‘‘ओधानं उपनिक्खेपं गच्छन्ती’’ति। कूटङ्गमाति पारिमन्तेन कूटं उपगच्छन्ति। कूटनिन्नाति कूटच्छिद्दमग्गे पविसनवसेन कूटे निन्ना। कूटसमोसरणाति छिद्दे अनुपविसनवसेन च आहच्च अवत्थानेन च कूटे समोदहित्वा ठिता। वण्टे पतमाने सब्बानि भूमियं पतन्तीति आह ‘‘वण्टानुवत्तकानि भवन्ती’’ति।
53. Ekādasame jaṅgalānanti ettha yo nipicchalo na anūpo nirudakatāya thaddhalūkho bhūmippadeso, so ‘‘jaṅgalo’’ti vuccati. Tabbahulatāya pana idha sabbo bhūmippadeso jaṅgalo. Tasmiṃ jaṅgale jātā bhavāti vā jaṅgalā, tesaṃ jaṅgalānaṃ. Evañhi nadicarānampi hatthīnaṃ saṅgaho kato hoti samodhātabbānaṃ viya samodhāyakānampi idha jaṅgalaggahaṇena gahetabbato. Pathavītalacārīnanti iminā jalacārino ca nivatteti adissamānapādattā. ‘‘Pāṇāna’’nti sādhāraṇavacanampi ‘‘padajātānī’’ti saddantarasannidhānena visesaniviṭṭhameva hotīti āha ‘‘sapādakapāṇāna’’nti. ‘‘Muttagata’’ntiādīsu (ma. ni. 2.119; a. ni. 9.11) gata-saddo viya idha jāta-saddo anatthantaroti āha ‘‘padajātānīti padānī’’ti. Samodhānanti samavarodhaṃ, antogadhaṃ vā. Tenāha ‘‘odhānaṃ upanikkhepaṃ gacchantī’’ti. Kūṭaṅgamāti pārimantena kūṭaṃ upagacchanti. Kūṭaninnāti kūṭacchiddamagge pavisanavasena kūṭe ninnā. Kūṭasamosaraṇāti chidde anupavisanavasena ca āhacca avatthānena ca kūṭe samodahitvā ṭhitā. Vaṇṭe patamāne sabbāni bhūmiyaṃ patantīti āha ‘‘vaṇṭānuvattakāni bhavantī’’ti.
अप्पमादसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Appamādasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ११. अप्पमादसुत्तं • 11. Appamādasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ११. अप्पमादसुत्तवण्णना • 11. Appamādasuttavaṇṇanā
