| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๕. อปฺปมาทสุตฺตวณฺณนา
5. Appamādasuttavaṇṇanā
๑๕. ปญฺจเม เอวเมว โขติ ยถา สพฺพสตฺตานํ สมฺมาสมฺพุโทฺธ อโคฺค, เอวํ สเพฺพสํ กุสลธมฺมานํ การาปกอปฺปมาโท อโคฺคติ ทฎฺฐโพฺพฯ นนุ เจส โลกิโยว, กุสลธมฺมา ปน โลกุตฺตราปิฯ อยญฺจ กามาวจโรว, กุสลธมฺมา ปน จตุภูมกาฯ กถเมส เตสํ อโคฺคติ? ปฎิลาภกเตฺตนฯ อปฺปมาเทน หิ เต ปฎิลภนฺติ, ตสฺมา โส เตสํ อโคฺคฯ เตเนว วุตฺตํ – สเพฺพ เต อปฺปมาทมูลกาติฯ
15. Pañcame evameva khoti yathā sabbasattānaṃ sammāsambuddho aggo, evaṃ sabbesaṃ kusaladhammānaṃ kārāpakaappamādo aggoti daṭṭhabbo. Nanu cesa lokiyova, kusaladhammā pana lokuttarāpi. Ayañca kāmāvacarova, kusaladhammā pana catubhūmakā. Kathamesa tesaṃ aggoti? Paṭilābhakattena. Appamādena hi te paṭilabhanti, tasmā so tesaṃ aggo. Teneva vuttaṃ – sabbe te appamādamūlakāti.
ชงฺคลานนฺติ ปถวิตลจารีนํฯ ปาณานนฺติ สปาทกปาณานํฯ ปทชาตานีติ ปทานิฯ สโมธานํ คจฺฉนฺตีติ โอธานํ ปเกฺขปํ คจฺฉนฺติฯ อคฺคมกฺขายตีติ เสฎฺฐมกฺขายติฯ ยทิทํ มหนฺตเตฺตนาติ มหนฺตภาเวน อคฺคมกฺขายติ, น คุณเคฺคนาติ อโตฺถฯ วสฺสิกนฺติ สุมนปุปฺผํฯ อิทํ กิร สุตฺตํ สุตฺวา ภาติยมหาราชา วีมํสิตุกามตาย เอกสฺมิํ คเพฺภ จตุชาติคเนฺธหิ ปริภณฺฑํ กตฺวา สุคนฺธปุปฺผานิ อาหราเปตฺวา เอกสฺส สมุคฺคสฺส มเชฺฌ สุมนปุปฺผมุฎฺฐิํ ฐเปตฺวา เสสานิ ตสฺส สมนฺตโต มุฎฺฐิํ กตฺวา ฐเปตฺวา ทฺวารํ ปิธาย พหิ นิกฺขโนฺตฯ อถสฺส มุหุตฺตํ พหิ วีตินาเมตฺวา ทฺวารํ วิวริตฺวา ปวิสนฺตสฺส สพฺพปฐมํ สุมนปุปฺผคโนฺธ ฆานํ ปหริฯ โส มหาตลสฺมิํเยว มหาเจติยาภิมุโข นิปชฺชิตฺวา ‘‘วสฺสิกํ เตสํ อคฺคนฺติ กเถเนฺตน สุกถิตํ สมฺมาสมฺพุเทฺธนา’’ติ เจติยํ วนฺทิฯ ขุทฺทราชาโนติ ขุทฺทกราชาโนฯ กูฎราชาโนติปิ ปาโฐฯ
Jaṅgalānanti pathavitalacārīnaṃ. Pāṇānanti sapādakapāṇānaṃ. Padajātānīti padāni. Samodhānaṃ gacchantīti odhānaṃ pakkhepaṃ gacchanti. Aggamakkhāyatīti seṭṭhamakkhāyati. Yadidaṃmahantattenāti mahantabhāvena aggamakkhāyati, na guṇaggenāti attho. Vassikanti sumanapupphaṃ. Idaṃ kira suttaṃ sutvā bhātiyamahārājā vīmaṃsitukāmatāya ekasmiṃ gabbhe catujātigandhehi paribhaṇḍaṃ katvā sugandhapupphāni āharāpetvā ekassa samuggassa majjhe sumanapupphamuṭṭhiṃ ṭhapetvā sesāni tassa samantato muṭṭhiṃ katvā ṭhapetvā dvāraṃ pidhāya bahi nikkhanto. Athassa muhuttaṃ bahi vītināmetvā dvāraṃ vivaritvā pavisantassa sabbapaṭhamaṃ sumanapupphagandho ghānaṃ pahari. So mahātalasmiṃyeva mahācetiyābhimukho nipajjitvā ‘‘vassikaṃ tesaṃ agganti kathentena sukathitaṃ sammāsambuddhenā’’ti cetiyaṃ vandi. Khuddarājānoti khuddakarājāno. Kūṭarājānotipi pāṭho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๕. อปฺปมาทสุตฺตํ • 5. Appamādasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๕-๖. อปฺปมาทสุตฺตาทิวณฺณนา • 5-6. Appamādasuttādivaṇṇanā
