| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi |
13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³
13. Appamaññāvibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்
1. Suttantabhājanīyaṃ
642. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – இத⁴ பி⁴க்கு² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி, ததா² து³தியங், ததா² ததியங், ததா² சதுத்த²ங் 1. இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன 2 ப²ரித்வா விஹரதி. கருணாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி, ததா² து³தியங், ததா² ததியங், ததா² சதுத்த²ங். இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் கருணாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி. முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி, ததா² து³தியங், ததா² ததியங், ததா² சதுத்த²ங். இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி. உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி, ததா² து³தியங், ததா² ததியங், ததா² சதுத்த²ங். இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி.
642. Catasso appamaññāyo – idha bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 3. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 4 pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
1. மெத்தா
1. Mettā
643. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் பியங் மனாபங் தி³ஸ்வா மெத்தாயெய்ய, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே மெத்தாய ப²ரதி.
643. Kathañca bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati? Seyyathāpi nāma ekaṃ puggalaṃ piyaṃ manāpaṃ disvā mettāyeyya, evameva sabbe satte mettāya pharati.
தத்த² கதமா மெத்தா? யா ஸத்தேஸு மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’.
Tattha katamā mettā? Yā sattesu metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங் ஹத³யங் பண்ட³ரங் மனோ மனாயதனங் மனிந்த்³ரியங் விஞ்ஞாணங் விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய மெத்தாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya mettāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti.
644. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
644. ‘‘Ekaṃ disa’’nti puratthimaṃ vā disaṃ pacchimaṃ vā disaṃ uttaraṃ vā disaṃ dakkhiṇaṃ vā disaṃ uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā vidisaṃ vā.
645. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
645. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
646. ‘‘விஹரதீ’’தி இரியதி வத்ததி பாலேதி யபேதி யாபேதி சரதி விஹரதி. தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
646. ‘‘Viharatī’’ti iriyati vattati pāleti yapeti yāpeti carati viharati. Tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
647. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
647. ‘‘Tathā dutiya’’nti yatheva ekaṃ disaṃ tathā dutiyaṃ disaṃ tathā tatiyaṃ disaṃ tathā catutthaṃ disaṃ tathā uddhaṃ tathā adho tathā tiriyaṃ tathā vidisaṃ.
648. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அஸேஸங் நிஸ்ஸேஸங். பரியாதா³யவசனமேதங் – ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி.
648. ‘‘Sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ. Pariyādāyavacanametaṃ – ‘‘sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti.
649. ‘‘மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி தத்த² கதமா மெத்தா? யா ஸத்தேஸு மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’.
649. ‘‘Mettāsahagatena cetasā’’ti tattha katamā mettā? Yā sattesu metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய மெத்தாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya mettāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti.
650. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ 5.
650. ‘‘Vipulenā’’ti yaṃ vipulaṃ taṃ mahaggataṃ, yaṃ mahaggataṃ taṃ appamāṇaṃ, yaṃ appamāṇaṃ so avero, yo avero so abyāpajjo 6.
651. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
651. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
652. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
652. ‘‘Viharatī’’ti…pe… tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
2. கருணா
2. Karuṇā
653. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² கருணாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் து³க்³க³தங் து³ரூபேதங் தி³ஸ்வா கருணாயெய்ய, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே கருணாய ப²ரதி.
653. Kathañca bhikkhu karuṇāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati? Seyyathāpi nāma ekaṃ puggalaṃ duggataṃ durūpetaṃ disvā karuṇāyeyya, evameva sabbe satte karuṇāya pharati.
தத்த² கதமா கருணா? யா ஸத்தேஸு கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’.
Tattha katamā karuṇā? Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய கருணாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘கருணாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya karuṇāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘karuṇāsahagatena cetasā’’ti.
654. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
654. ‘‘Ekaṃ disa’’nti puratthimaṃ vā disaṃ pacchimaṃ vā disaṃ uttaraṃ vā disaṃ dakkhiṇaṃ vā disaṃ uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā vidisaṃ vā.
655. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
655. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
656. ‘‘விஹரதீ’’தி இரியதி வத்ததி பாலேதி யபேதி யாபேதி சரதி விஹரதி. தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
656. ‘‘Viharatī’’ti iriyati vattati pāleti yapeti yāpeti carati viharati. Tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
657. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
657. ‘‘Tathā dutiya’’nti yatheva ekaṃ disaṃ tathā dutiyaṃ disaṃ tathā tatiyaṃ disaṃ tathā catutthaṃ disaṃ tathā uddhaṃ tathā adho tathā tiriyaṃ tathā vidisaṃ.
658. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அஸேஸங் நிஸ்ஸேஸங். பரியாதா³யவசனமேதங் – ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி.
658. ‘‘Sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ. Pariyādāyavacanametaṃ – ‘‘sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti.
659. ‘‘கருணாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி தத்த² கதமா கருணா? யா ஸத்தேஸு கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’.
659. ‘‘Karuṇāsahagatena cetasā’’ti tattha katamā karuṇā? Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய கருணாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘கருணாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya karuṇāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘karuṇāsahagatena cetasā’’ti.
660. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ.
660. ‘‘Vipulenā’’ti yaṃ vipulaṃ taṃ mahaggataṃ, yaṃ mahaggataṃ taṃ appamāṇaṃ, yaṃ appamāṇaṃ so avero, yo avero so abyāpajjo.
661. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
661. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
662. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
662. ‘‘Viharatī’’ti…pe… tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
3. முதி³தா
3. Muditā
663. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் பியங் மனாபங் தி³ஸ்வா முதி³தோ அஸ்ஸ, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே முதி³தாய ப²ரதி.
663. Kathañca bhikkhu muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati? Seyyathāpi nāma ekaṃ puggalaṃ piyaṃ manāpaṃ disvā mudito assa, evameva sabbe satte muditāya pharati.
தத்த² கதமா முதி³தா? யா ஸத்தேஸு முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’.
Tattha katamā muditā? Yā sattesu muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய முதி³தாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya muditāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘muditāsahagatena cetasā’’ti.
664. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
664. ‘‘Ekaṃ disa’’nti puratthimaṃ vā disaṃ pacchimaṃ vā disaṃ uttaraṃ vā disaṃ dakkhiṇaṃ vā disaṃ uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā vidisaṃ vā.
665. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
665. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
666. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
666. ‘‘Viharatī’’ti…pe… tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
667. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
667. ‘‘Tathā dutiya’’nti yatheva ekaṃ disaṃ tathā dutiyaṃ disaṃ tathā tatiyaṃ disaṃ tathā catutthaṃ disaṃ tathā uddhaṃ tathā adho tathā tiriyaṃ tathā vidisaṃ.
668. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அஸேஸங் நிஸ்ஸேஸங். பரியாதா³யவசனமேதங் – ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி.
668. ‘‘Sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ. Pariyādāyavacanametaṃ – ‘‘sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti.
669. ‘‘முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி தத்த² கதமா முதி³தா? யா ஸத்தேஸு முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’.
669. ‘‘Muditāsahagatena cetasā’’ti tattha katamā muditā? Yā sattesu muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய முதி³தாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya muditāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘muditāsahagatena cetasā’’ti.
670. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ.
670. ‘‘Vipulenā’’ti yaṃ vipulaṃ taṃ mahaggataṃ, yaṃ mahaggataṃ taṃ appamāṇaṃ, yaṃ appamāṇaṃ so avero, yo avero so abyāpajjo.
671. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
671. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
672. ‘‘விஹரதீ’’தி …பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
672. ‘‘Viharatī’’ti …pe… tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
4. உபெக்கா²
4. Upekkhā
673. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் நேவ மனாபங் ந அமனாபங் தி³ஸ்வா உபெக்க²கோ அஸ்ஸ, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே உபெக்கா²ய ப²ரதி.
673. Kathañca bhikkhu upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati? Seyyathāpi nāma ekaṃ puggalaṃ neva manāpaṃ na amanāpaṃ disvā upekkhako assa, evameva sabbe satte upekkhāya pharati.
தத்த² கதமா உபெக்கா²? யா ஸத்தேஸு உபெக்கா² உபெக்கா²யனா உபெக்கா²யிதத்தங் உபெக்கா²சேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²’’.
Tattha katamā upekkhā? Yā sattesu upekkhā upekkhāyanā upekkhāyitattaṃ upekkhācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய உபெக்கா²ய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya upekkhāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘upekkhāsahagatena cetasā’’ti.
674. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
674. ‘‘Ekaṃ disa’’nti puratthimaṃ vā disaṃ pacchimaṃ vā disaṃ uttaraṃ vā disaṃ dakkhiṇaṃ vā disaṃ uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā vidisaṃ vā.
675. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
675. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
676. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
676. ‘‘Viharatī’’ti…pe… tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
677. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
677. ‘‘Tathā dutiya’’nti yatheva ekaṃ disaṃ tathā dutiyaṃ disaṃ tathā tatiyaṃ disaṃ tathā catutthaṃ disaṃ tathā uddhaṃ tathā adho tathā tiriyaṃ tathā vidisaṃ.
678. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அஸேஸங் நிஸ்ஸேஸங். பரியாதா³யவசனமேதங் – ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி.
678. ‘‘Sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ. Pariyādāyavacanametaṃ – ‘‘sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ loka’’nti.
679. ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா’’தி, தத்த² கதமா உபெக்கா²? யா ஸத்தேஸு உபெக்கா² உபெக்கா²யனா உபெக்கா²யிதத்தங் உபெக்கா²சேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²’’.
679. ‘‘Upekkhāsahagatena cetasā’’ti, tattha katamā upekkhā? Yā sattesu upekkhā upekkhāyanā upekkhāyitattaṃ upekkhācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhā’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய உபெக்கா²ய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Idaṃ cittaṃ imāya upekkhāya sahagataṃ hoti sahajātaṃ saṃsaṭṭhaṃ sampayuttaṃ. Tena vuccati ‘‘upekkhāsahagatena cetasā’’ti.
680. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ.
680. ‘‘Vipulenā’’ti yaṃ vipulaṃ taṃ mahaggataṃ, yaṃ mahaggataṃ taṃ appamāṇaṃ, yaṃ appamāṇaṃ so avero, yo avero so abyāpajjo.
681. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
681. ‘‘Pharitvā’’ti pharitvā adhimuccitvā.
682. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
682. ‘‘Viharatī’’ti…pe… tena vuccati ‘‘viharatī’’ti.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்.
Suttantabhājanīyaṃ.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயங்
2. Abhidhammabhājanīyaṃ
683. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – மெத்தா, கருணா, முதி³தா, உபெக்கா².
683. Catasso appamaññāyo – mettā, karuṇā, muditā, upekkhā.
684. தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங் , யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
684. Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ , yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
685. இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
685. Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி அவிதக்கங் விசாரமத்தங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi avitakkaṃ vicāramattaṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
686. தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
686. Tattha katamā karuṇā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā karuṇā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā karuṇā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
687. இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
687. Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி அவிதக்கங் விசாரமத்தங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi avitakkaṃ vicāramattaṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
688. தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
688. Tattha katamā muditā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயதனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā muditā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyatanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā muditā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
689. இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
689. Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி அவிதக்கங் விசாரமத்தங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi avitakkaṃ vicāramattaṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti pītiyā ca virāgā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
690. தத்த² கதமா உபெக்கா²? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி உபெக்கா²ஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே உபெக்கா² உபெக்கா²யனா உபெக்கா²யிதத்தங் உபெக்கா²சேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா உபெக்கா²ய ஸம்பயுத்தா.
690. Tattha katamā upekkhā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati upekkhāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye upekkhā upekkhāyanā upekkhāyitattaṃ upekkhācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhā’’. Avasesā dhammā upekkhāya sampayuttā.
691. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – மெத்தா, கருணா, முதி³தா, உபெக்கா².
691. Catasso appamaññāyo – mettā, karuṇā, muditā, upekkhā.
692. தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
692. Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங் , தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… பட²மங் ஜா²னங்…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ , tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
693. தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
693. Tattha katamā karuṇā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… பட²மங் ஜா²னங்…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā karuṇā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati karuṇāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘karuṇā’’. Avasesā dhammā karuṇāya sampayuttā.
694. தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
694. Tattha katamā muditā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… பட²மங் ஜா²னங்…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā muditā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati muditāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye muditā muditāyanā muditāyitattaṃ muditācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘muditā’’. Avasesā dhammā muditāya sampayuttā.
695. தத்த² கதமா உபெக்கா²? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி உபெக்கா²ஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி உபெக்கா²ஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே உபெக்கா² உபெக்கா²யனா உபெக்கா²யிதத்தங் உபெக்கா²சேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா உபெக்கா²ய ஸம்பயுத்தா.
695. Tattha katamā upekkhā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati upekkhāsahagataṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati upekkhāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye upekkhā upekkhāyanā upekkhāyitattaṃ upekkhācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhā’’. Avasesā dhammā upekkhāya sampayuttā.
696. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – மெத்தா, கருணா, முதி³தா, உபெக்கா².
696. Catasso appamaññāyo – mettā, karuṇā, muditā, upekkhā.
697. தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபாவசரங் ஜா²னங் பா⁴வேதி கிரியங் நேவ குஸலங் நாகுஸலங் ந ச கம்மவிபாகங் தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரங் விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
697. Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபாவசரங் ஜா²னங் பா⁴வேதி கிரியங் நேவ குஸலங் நாகுஸலங் ந ச கம்மவிபாகங் தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரங் விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… பட²மங் ஜா²னங்…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
Tattha katamā mettā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati mettāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘mettā’’. Avasesā dhammā mettāya sampayuttā.
698. தத்த² கதமா கருணா…பே॰… தத்த² கதமா முதி³தா…பே॰… தத்த² கதமா உபெக்கா²? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபாவசரங் ஜா²னங் பா⁴வேதி கிரியங் நேவ குஸலங் நாகுஸலங் ந ச கம்மவிபாகங் தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரங் ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி உபெக்கா²ஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே உபெக்கா² உபெக்கா²யனா உபெக்கா²யிதத்தங் உபெக்கா²சேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா உபெக்கா²ய ஸம்பயுத்தா.
698. Tattha katamā karuṇā…pe… tattha katamā muditā…pe… tattha katamā upekkhā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye rūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati upekkhāsahagataṃ, yā tasmiṃ samaye upekkhā upekkhāyanā upekkhāyitattaṃ upekkhācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhā’’. Avasesā dhammā upekkhāya sampayuttā.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயங்.
Abhidhammabhājanīyaṃ.
3. பஞ்ஹாபுச்ச²கங்
3. Pañhāpucchakaṃ
699. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – இத⁴ பி⁴க்கு² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி ததா² து³தியங் ததா² ததியங் ததா² சதுத்த²ங், இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி; கருணாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி ததா² து³தியங் ததா² ததியங் ததா² சதுத்த²ங், இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் கருணாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி; முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி ததா² து³தியங் ததா² ததியங் ததா² சதுத்த²ங், இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி; உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி ததா² து³தியங் ததா² ததியங் ததா² சதுத்த²ங், இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி.
699. Catasso appamaññāyo – idha bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati; karuṇāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati; muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati; upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
700. சதுன்னங் அப்பமஞ்ஞானங் கதி குஸலா, கதி அகுஸலா, கதி அப்³யாகதா…பே॰… கதி ஸரணா, கதி அரணா?
700. Catunnaṃ appamaññānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?
1. திகங்
1. Tikaṃ
701. ஸியா குஸலா, ஸியா அப்³யாகதா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா, உபெக்கா² அது³க்க²மஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா. ஸியா விபாகா, ஸியா விபாகத⁴ம்மத⁴ம்மா, ஸியா நேவவிபாகனவிபாகத⁴ம்மத⁴ம்மா. ஸியா உபாதி³ன்னுபாதா³னியா, ஸியா அனுபாதி³ன்னுபாதா³னியா. அஸங்கிலிட்ட²ஸங்கிலேஸிகா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸவிதக்கஸவிசாரா, ஸியா அவிதக்கவிசாரமத்தா, ஸியா அவிதக்கஅவிசாரா; உபெக்கா² அவிதக்கஅவிசாரா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா பீதிஸஹக³தா, ஸியா ஸுக²ஸஹக³தா, ந உபெக்கா²ஸஹக³தா, ஸியா ந வத்தப்³பா³ பீதிஸஹக³தாதி; உபெக்கா² உபெக்கா²ஸஹக³தா. நேவ த³ஸ்ஸனேன ந பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³. நேவ த³ஸ்ஸனேன ந பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஹேதுகா. ஸியா ஆசயகா³மினோ, ஸியா நேவாசயகா³மினாபசயகா³மினோ, நேவஸெக்க²னாஸெக்கா², மஹக்³க³தா, ந வத்தப்³பா³ பரித்தாரம்மணாதிபி, மஹக்³க³தாரம்மணாதிபி, அப்பமாணாரம்மணாதிபி. மஜ்ஜி²மா, அனியதா, ந வத்தப்³பா³ மக்³கா³ரம்மணாதிபி, மக்³க³ஹேதுகாதிபி , மக்³கா³தி⁴பதினோதிபி. ஸியா உப்பன்னா, ஸியா அனுப்பன்னா, ஸியா உப்பாதி³னோ. ஸியா அதீதா, ஸியா அனாக³தா, ஸியா பச்சுப்பன்னா. ந வத்தப்³பா³ அதீதாரம்மணாதிபி, அனாக³தாரம்மணாதிபி, பச்சுப்பன்னாரம்மணாதிபி. ஸியா அஜ்ஜ²த்தா, ஸியா ப³ஹித்³தா⁴, ஸியா அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴, ப³ஹித்³தா⁴ரம்மணா, அனித³ஸ்ஸனஅப்படிகா⁴.
701. Siyā kusalā, siyā abyākatā. Tisso appamaññāyo sukhāya vedanāya sampayuttā, upekkhā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Siyā vipākā, siyā vipākadhammadhammā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā. Siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā. Asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā. Tisso appamaññāyo siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā; upekkhā avitakkaavicārā. Tisso appamaññāyo siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, na upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā pītisahagatāti; upekkhā upekkhāsahagatā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Siyā ācayagāmino, siyā nevācayagāmināpacayagāmino, nevasekkhanāsekkhā, mahaggatā, na vattabbā parittārammaṇātipi, mahaggatārammaṇātipi, appamāṇārammaṇātipi. Majjhimā, aniyatā, na vattabbā maggārammaṇātipi, maggahetukātipi , maggādhipatinotipi. Siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādino. Siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Na vattabbā atītārammaṇātipi, anāgatārammaṇātipi, paccuppannārammaṇātipi. Siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā, bahiddhārammaṇā, anidassanaappaṭighā.
2. து³கங்
2. Dukaṃ
702. மெத்தா ஹேது, திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந ஹேதூ, ஸஹேதுகா, ஹேதுஸம்பயுத்தா. மெத்தா ஹேது சேவ ஸஹேதுகா ச; திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந வத்தப்³பா³ ஹேதூ சேவ ஸஹேதுகா சாதி, ஸஹேதுகா சேவ ந ச ஹேதூ. மெத்தா ஹேது சேவ ஹேதுஸம்பயுத்தா ச; திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந வத்தப்³பா³ ஹேதூ சேவ ஹேதுஸம்பயுத்தா சாதி, ஹேதுஸம்பயுத்தா சேவ ந ச ஹேதூ. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந ஹேதூ ஸஹேதுகா; மெத்தா ந வத்தப்³பா³ ந ஹேது ஸஹேதுகாதிபி, ந ஹேது அஹேதுகாதிபி.
702. Mettā hetu, tisso appamaññāyo na hetū, sahetukā, hetusampayuttā. Mettā hetu ceva sahetukā ca; tisso appamaññāyo na vattabbā hetū ceva sahetukā cāti, sahetukā ceva na ca hetū. Mettā hetu ceva hetusampayuttā ca; tisso appamaññāyo na vattabbā hetū ceva hetusampayuttā cāti, hetusampayuttā ceva na ca hetū. Tisso appamaññāyo na hetū sahetukā; mettā na vattabbā na hetu sahetukātipi, na hetu ahetukātipi.
ஸப்பச்சயா, ஸங்க²தா, அனித³ஸ்ஸனா, அப்படிகா⁴, அரூபா, லோகியா, கேனசி விஞ்ஞெய்யா, கேனசி ந விஞ்ஞெய்யா, நோ ஆஸவா, ஸாஸவா, ஆஸவவிப்பயுத்தா , ந வத்தப்³பா³ ஆஸவா சேவ ஸாஸவா சாதி, ஸாஸவா சேவ நோ ச ஆஸவா, ந வத்தப்³பா³ ஆஸவா சேவ ஆஸவஸம்பயுத்தா சாதிபி, ஆஸவஸம்பயுத்தா சேவ நோ ச ஆஸவாதிபி. ஆஸவவிப்பயுத்தா ஸாஸவா.
Sappaccayā, saṅkhatā, anidassanā, appaṭighā, arūpā, lokiyā, kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā, no āsavā, sāsavā, āsavavippayuttā , na vattabbā āsavā ceva sāsavā cāti, sāsavā ceva no ca āsavā, na vattabbā āsavā ceva āsavasampayuttā cātipi, āsavasampayuttā ceva no ca āsavātipi. Āsavavippayuttā sāsavā.
நோ ஸங்யோஜனா…பே॰… நோ க³ந்தா²…பே॰… நோ ஓகா⁴…பே॰… நோ யோகா³…பே॰… நோ நீவரணா…பே॰… நோ பராமாஸா …பே॰… ஸாரம்மணா, நோ சித்தா, சேதஸிகா, சித்தஸம்பயுத்தா, சித்தஸங்ஸட்டா², சித்தஸமுட்டா²னா, சித்தஸஹபு⁴னோ, சித்தானுபரிவத்தினோ, சித்தஸங்ஸட்ட²ஸமுட்டா²னா, சித்தஸங்ஸட்ட²ஸமுட்டா²னஸஹபு⁴னோ, சித்தஸங்ஸட்ட²ஸமுட்டா²னானுபரிவத்தினோ, பா³ஹிரா, நோ உபாதா³, ஸியா உபாதி³ன்னா, ஸியா அனுபாதி³ன்னா.
No saṃyojanā…pe… no ganthā…pe… no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā…pe… no parāmāsā …pe… sārammaṇā, no cittā, cetasikā, cittasampayuttā, cittasaṃsaṭṭhā, cittasamuṭṭhānā, cittasahabhuno, cittānuparivattino, cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā, cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno, cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino, bāhirā, no upādā, siyā upādinnā, siyā anupādinnā.
நோ உபாதா³னா…பே॰… நோ கிலேஸா…பே॰… ந த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³, ந பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³, ந த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³ஹேதுகா, ந பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஹேதுகா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸவிதக்கா, ஸியா அவிதக்கா; உபெக்கா² அவிதக்கா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸவிசாரா, ஸியா அவிசாரா; உபெக்கா² அவிசாரா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸப்பீதிகா, ஸியா அப்பீதிகா; உபெக்கா² அப்பீதிகா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா பீதிஸஹக³தா, ஸியா ந பீதிஸஹக³தா; உபெக்கா² ந பீதிஸஹக³தா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸுக²ஸஹக³தா, உபெக்கா² ந ஸுக²ஸஹக³தா. உபெக்கா² உபெக்கா²ஸஹக³தா, திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந உபெக்கா²ஸஹக³தா, ந காமாவசரா, ரூபாவசரா, ந அரூபாவசரா, பரியாபன்னா, அனிய்யானிகா, அனியதா, ஸஉத்தரா, அரணாதி.
No upādānā…pe… no kilesā…pe… na dassanena pahātabbā, na bhāvanāya pahātabbā, na dassanena pahātabbahetukā, na bhāvanāya pahātabbahetukā. Tisso appamaññāyo siyā savitakkā, siyā avitakkā; upekkhā avitakkā. Tisso appamaññāyo siyā savicārā, siyā avicārā; upekkhā avicārā. Tisso appamaññāyo siyā sappītikā, siyā appītikā; upekkhā appītikā. Tisso appamaññāyo siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā; upekkhā na pītisahagatā. Tisso appamaññāyo sukhasahagatā, upekkhā na sukhasahagatā. Upekkhā upekkhāsahagatā, tisso appamaññāyo na upekkhāsahagatā, na kāmāvacarā, rūpāvacarā, na arūpāvacarā, pariyāpannā, aniyyānikā, aniyatā, sauttarā, araṇāti.
பஞ்ஹாபுச்ச²கங்.
Pañhāpucchakaṃ.
அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³ நிட்டி²தோ.
Appamaññāvibhaṅgo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
3. பஞ்ஹாபுச்ச²கவண்ணனா • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
