| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā |
13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³
13. Appamaññāvibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
642. தி³ஸாதே³ஸோதி⁴னாதி ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்திஆதி³தி³ஸோதி⁴னா, விஹாரகா³மனிக³மனக³ரஜனபத³ரஜ்ஜாதி³தே³ஸோதி⁴னா ச. ஸத்தோதி⁴னாதி ‘‘ஸப்³பா³ இத்தி²யோ, ஸப்³பே³ புரிஸா, அரியா, அனரியா’’திஆதி³வஸப்பவத்தேன ஸத்தோதி⁴னா. ஏதஸ்ஸாதி ஏதஸ்ஸ பத³ஸ்ஸ, பத³த்த²ஸ்ஸ வா. அனுவத்தகந்தி அதி⁴காரவஸேன பவத்தகங். தங் த்³வயந்தி ததா²-ஸத்³தோ³, இதி-ஸத்³தோ³தி உப⁴யங். ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி ஹி வுத்தே ‘‘ததா²-ஸத்³தோ³ யதா² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா புரத்தி²மாதீ³ஸு ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி, ததா² து³தியம்பி தி³ஸங் மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ப²ரித்வா விஹரதீ’’தி இமமத்த²ங் தீ³பேதி. ஸேஸத்³வயேபி ஏஸேவ நயோ. யஸ்மா இதீதி அயங் இதி-ஸத்³தோ³ பகாரத்தே², ஏவந்தி வுத்தங் ஹோதி, தஸ்மா ‘‘யதா² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங், து³தியங், ததியங், சதுத்த²ங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி, ஏவங் உத்³த⁴ங், அதோ⁴, திரியங் மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ப²ரித்வா விஹரதீ’’தி இமமத்த²ங் தீ³பேதி. தேன வுத்தங் ‘‘மெத்தா…பே॰… தங் த்³வய’’ந்தி. தஸ்ஸாதி த்³வயஸ்ஸ. ப²ரணந்தராதி³ட்டா²னந்தி ப²ரணதோ அஞ்ஞங் ப²ரணந்தரங், தங் ஆதி³ யஸ்ஸ, தங் ப²ரணந்தராதி³. ப²ரணந்தரஞ்ஹேதங் மெத்தாபா⁴வனாய, யதி³த³ங் விபுலதா. ஆதி³-ஸத்³தே³ன பு⁴ம்மந்தரபகு³ணபா⁴வாதி³ க³ய்ஹதி, தஸ்ஸ ப²ரணந்தராதி³னோ டா²னங் டா²னபூ⁴தோ ‘‘விபுலேனா’’திஆதி³னா வுச்சமானோ மெத்தாபா⁴வனாவிஸேஸோ. வுத்தப்பகாரமத்தபராமஸனஸ்ஸ தஸ்ஸ த்³வயஸ்ஸ அட்டா²னங் அனோகாஸோதி. இதி கத்வா இமினா காரணேன ந வுத்தங் தங் த்³வயந்தி அத்தோ².
642. Disādesodhināti ‘‘ekaṃ disa’’ntiādidisodhinā, vihāragāmanigamanagarajanapadarajjādidesodhinā ca. Sattodhināti ‘‘sabbā itthiyo, sabbe purisā, ariyā, anariyā’’tiādivasappavattena sattodhinā. Etassāti etassa padassa, padatthassa vā. Anuvattakanti adhikāravasena pavattakaṃ. Taṃ dvayanti tathā-saddo, iti-saddoti ubhayaṃ. ‘‘Tathā dutiya’’nti hi vutte ‘‘tathā-saddo yathā mettāsahagatena cetasā puratthimādīsu ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyampi disaṃ mettāsahagatena cetasā pharitvā viharatī’’ti imamatthaṃ dīpeti. Sesadvayepi eseva nayo. Yasmā itīti ayaṃ iti-saddo pakāratthe, evanti vuttaṃ hoti, tasmā ‘‘yathā mettāsahagatena cetasā ekaṃ, dutiyaṃ, tatiyaṃ, catutthaṃ disaṃ pharitvā viharati, evaṃ uddhaṃ, adho, tiriyaṃ mettāsahagatena cetasā pharitvā viharatī’’ti imamatthaṃ dīpeti. Tena vuttaṃ ‘‘mettā…pe… taṃ dvaya’’nti. Tassāti dvayassa. Pharaṇantarādiṭṭhānanti pharaṇato aññaṃ pharaṇantaraṃ, taṃ ādi yassa, taṃ pharaṇantarādi. Pharaṇantarañhetaṃ mettābhāvanāya, yadidaṃ vipulatā. Ādi-saddena bhummantarapaguṇabhāvādi gayhati, tassa pharaṇantarādino ṭhānaṃ ṭhānabhūto ‘‘vipulenā’’tiādinā vuccamāno mettābhāvanāviseso. Vuttappakāramattaparāmasanassa tassa dvayassa aṭṭhānaṃ anokāsoti. Iti katvā iminā kāraṇena na vuttaṃ taṃ dvayanti attho.
643. ராக³ஸ்ஸாதி காமராக³ஸ்ஸ. ஸினேஹஸ்ஸாதி புத்தஸினேஹாதி³ஸினேஹஸ்ஸ. விபத்தியாதி ராக³ஸினேஹஸங்கா²தாய மெத்தாபா⁴வனாய விபத்தியா வினாஸஸ்ஸ. அனுப்பத்திதோ ஹிரொத்தப்பப³லேன அனுப்பஜ்ஜனதோ.
643. Rāgassāti kāmarāgassa. Sinehassāti puttasinehādisinehassa. Vipattiyāti rāgasinehasaṅkhātāya mettābhāvanāya vipattiyā vināsassa. Anuppattito hirottappabalena anuppajjanato.
645. அதி⁴முஞ்சித்வாதி பா⁴வனாசித்தங் ஆரம்மணே ஸுட்டு² விஸ்ஸஜ்ஜெத்வா, தங் பனெத்த² அதி⁴முச்சனங் யஸ்மா ப²ரணவஸேனேவ ஹோதி, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘ஸுட்டு² பஸாரெத்வா’’தி. யஸ்மா பன ஆரம்மணே ஸுட்டு² அஸங்ஸப்பனவஸேனேவ தங் மெத்தாபா⁴வனாய அதி⁴முச்சனங் ஹோதி, தஸ்மா ‘‘ப³லவதா வா அதி⁴மொக்கே²ன அதி⁴முச்சித்வா’’தி ச வுத்தங்.
645. Adhimuñcitvāti bhāvanācittaṃ ārammaṇe suṭṭhu vissajjetvā, taṃ panettha adhimuccanaṃ yasmā pharaṇavaseneva hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘suṭṭhu pasāretvā’’ti. Yasmā pana ārammaṇe suṭṭhu asaṃsappanavaseneva taṃ mettābhāvanāya adhimuccanaṃ hoti, tasmā ‘‘balavatā vā adhimokkhena adhimuccitvā’’ti ca vuttaṃ.
648. ஏதேஸங் பதா³னங் ஸப்³பே³ன ஸகலேன தி³ஸாதே³ஸாதி³பே⁴தே³ன அவதி⁴னா. ஸப்³பா³வதி⁴தி³ஸாதி³ப²ரணாகாரேஹீதி ஸப்³பா³வதி⁴பூ⁴ததி³ஸாதே³ஸபுக்³க³லப²ரணப்பகாரேஹி.
648. Etesaṃ padānaṃ sabbena sakalena disādesādibhedena avadhinā. Sabbāvadhidisādipharaṇākārehīti sabbāvadhibhūtadisādesapuggalapharaṇappakārehi.
650. விகா⁴தவஸேனாதி விக்க²ம்ப⁴னவஸேன.
650. Vighātavasenāti vikkhambhanavasena.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
699. கதி²தானங் குஸலாதி³த⁴ம்மானங். இமஸ்மிங் பன அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கே³ கதி²தா அப்பமஞ்ஞா, தா ச ஸபா⁴வதோ லோகியா ஏவ, ந க²ந்த⁴விப⁴ங்கா³தீ³ஸு கதி²தா க²ந்தா⁴த³யோ விய லோகுத்தராபீதி ஏகங்ஸதோ ஸப்³பா³ஸங் அப்பமஞ்ஞானங் லோகியபா⁴வமேவ தீ³பேதுங் அட்ட²கதா²யங் ‘‘இமஸ்மிங் பனா’’திஆதி³ வுத்தந்தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘இமஸ்மிங் பன…பே॰… ஹோதீ’’தி.
699. Kathitānaṃ kusalādidhammānaṃ. Imasmiṃ pana appamaññāvibhaṅge kathitā appamaññā, tā ca sabhāvato lokiyā eva, na khandhavibhaṅgādīsu kathitā khandhādayo viya lokuttarāpīti ekaṃsato sabbāsaṃ appamaññānaṃ lokiyabhāvameva dīpetuṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘imasmiṃ panā’’tiādi vuttanti imamatthaṃ dassento āha ‘‘imasmiṃ pana…pe… hotī’’ti.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Appamaññāvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / 1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
