| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विभङ्ग-मूलटीका • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
१३. अप्पमञ्ञाविभङ्गो
13. Appamaññāvibhaṅgo
१. सुत्तन्तभाजनीयवण्णना
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
६४२. सब्बधीति दिसादेसोधिना अनोधिसोफरणं वुत्तं, सब्बत्तताय सब्बावन्तन्ति सत्तोधिना। तेनाह ‘‘अनोधिसो दस्सनत्थ’’न्ति। तथा-सद्दो इति-सद्दो वा न वुत्तोति ‘‘मेत्तासहगतेन चेतसा’’ति एतस्स अनुवत्तकं तं द्वयं तस्स फरणन्तरादिट्ठानं अट्ठानन्ति कत्वा न वुत्तं, पुन ‘‘मेत्तासहगतेन चेतसा’’ति वुत्तन्ति अत्थो।
642. Sabbadhīti disādesodhinā anodhisopharaṇaṃ vuttaṃ, sabbattatāya sabbāvantanti sattodhinā. Tenāha ‘‘anodhiso dassanattha’’nti. Tathā-saddo iti-saddo vā na vuttoti ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti etassa anuvattakaṃ taṃ dvayaṃ tassa pharaṇantarādiṭṭhānaṃ aṭṭhānanti katvā na vuttaṃ, puna ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti vuttanti attho.
६४३. हिरोत्तप्पानुपालिता मेत्ता न परिहायति आसन्नसपत्तस्स रागस्स सिनेहस्स च विपत्तिया अनुप्पत्तितोति अधिप्पायो।
643. Hirottappānupālitā mettā na parihāyati āsannasapattassa rāgassa sinehassa ca vipattiyā anuppattitoti adhippāyo.
६४५. अधिमुञ्चित्वाति सुट्ठु पसारेत्वाति अत्थो। तं दस्सेन्तो ‘‘अधिकभावेना’’तिआदिमाह, बलवता वा अधिमोक्खेन अधिमुच्चित्वा।
645. Adhimuñcitvāti suṭṭhu pasāretvāti attho. Taṃ dassento ‘‘adhikabhāvenā’’tiādimāha, balavatā vā adhimokkhena adhimuccitvā.
६४८. हेट्ठा वुत्तोयेवाति ‘‘सब्बेन सब्बं सब्बथा सब्ब’’न्ति एतेसं ‘‘सब्बेन सिक्खासमादानेन सब्बं सिक्खं, सब्बेन सिक्खितब्बाकारेन सब्बं सिक्ख’’न्ति च झानविभङ्गे (विभ॰ अट्ठ॰ ५१६) अत्थो वुत्तो। इध पन सब्बेन अवधिना अत्तसमताय सब्बसत्तयुत्तताय च सब्बं लोकं, सब्बावधिदिसादिफरणाकारेहि सब्बं लोकन्ति च अत्थो युज्जति।
648. Heṭṭhā vuttoyevāti ‘‘sabbena sabbaṃ sabbathā sabba’’nti etesaṃ ‘‘sabbena sikkhāsamādānena sabbaṃ sikkhaṃ, sabbena sikkhitabbākārena sabbaṃ sikkha’’nti ca jhānavibhaṅge (vibha. aṭṭha. 516) attho vutto. Idha pana sabbena avadhinā attasamatāya sabbasattayuttatāya ca sabbaṃ lokaṃ, sabbāvadhidisādipharaṇākārehi sabbaṃ lokanti ca attho yujjati.
६५०. पच्चत्थिकविघातवसेनाति मेत्तादीनं आसन्नदूरपच्चत्थिकानं रागब्यापादादीनं विघातवसेन। यं अप्पमाणं, सो अवेरोति सो अवेरभावोति अयं वा तस्स अत्थोति।
650. Paccatthikavighātavasenāti mettādīnaṃ āsannadūrapaccatthikānaṃ rāgabyāpādādīnaṃ vighātavasena. Yaṃ appamāṇaṃ, so averoti so averabhāvoti ayaṃ vā tassa atthoti.
६५३. निरयादि गति, चण्डालादि कुलं, अन्नादीनं अलाभिता भोगो। आदि-सद्देन दुब्बण्णतादि गहितं।
653. Nirayādi gati, caṇḍālādi kulaṃ, annādīnaṃ alābhitā bhogo. Ādi-saddena dubbaṇṇatādi gahitaṃ.
सुत्तन्तभाजनीयवण्णना निट्ठिता।
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
३. पञ्हपुच्छकवण्णना
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
६९९. इमस्मिं पन…पे॰… कथिताति इमिना इमस्मिं विभङ्गे कथितानं लोकियभावमेव दस्सेन्तो खन्धविभङ्गादीहि विसेसेतीति न अञ्ञत्थ लोकुत्तरानं अप्पमञ्ञानं कथितता अनुञ्ञाता होति।
699. Imasmiṃpana…pe… kathitāti iminā imasmiṃ vibhaṅge kathitānaṃ lokiyabhāvameva dassento khandhavibhaṅgādīhi visesetīti na aññattha lokuttarānaṃ appamaññānaṃ kathitatā anuññātā hoti.
पञ्हपुच्छकवण्णना निट्ठिता।
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
अप्पमञ्ञाविभङ्गवण्णना निट्ठिता।
Appamaññāvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / विभङ्गपाळि • Vibhaṅgapāḷi / १३. अप्पमञ्ञाविभङ्गो • 13. Appamaññāvibhaṅgo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / सम्मोहविनोदनी-अट्ठकथा • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / १. सुत्तन्तभाजनीयवण्णना • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / विभङ्ग-अनुटीका • Vibhaṅga-anuṭīkā / १३. अप्पमञ्ञाविभङ्गो • 13. Appamaññāvibhaṅgo
