| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิภงฺค-มูลฎีกา • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
๑๓. อปฺปมญฺญาวิภโงฺค
13. Appamaññāvibhaṅgo
๑. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
๖๔๒. สพฺพธีติ ทิสาเทโสธินา อโนธิโสผรณํ วุตฺตํ, สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตนฺติ สโตฺตธินาฯ เตนาห ‘‘อโนธิโส ทสฺสนตฺถ’’นฺติฯ ตถา-สโทฺท อิติ-สโทฺท วา น วุโตฺตติ ‘‘เมตฺตาสหคเตน เจตสา’’ติ เอตสฺส อนุวตฺตกํ ตํ ทฺวยํ ตสฺส ผรณนฺตราทิฎฺฐานํ อฎฺฐานนฺติ กตฺวา น วุตฺตํ, ปุน ‘‘เมตฺตาสหคเตน เจตสา’’ติ วุตฺตนฺติ อโตฺถฯ
642. Sabbadhīti disādesodhinā anodhisopharaṇaṃ vuttaṃ, sabbattatāya sabbāvantanti sattodhinā. Tenāha ‘‘anodhiso dassanattha’’nti. Tathā-saddo iti-saddo vā na vuttoti ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti etassa anuvattakaṃ taṃ dvayaṃ tassa pharaṇantarādiṭṭhānaṃ aṭṭhānanti katvā na vuttaṃ, puna ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti vuttanti attho.
๖๔๓. หิโรตฺตปฺปานุปาลิตา เมตฺตา น ปริหายติ อาสนฺนสปตฺตสฺส ราคสฺส สิเนหสฺส จ วิปตฺติยา อนุปฺปตฺติโตติ อธิปฺปาโยฯ
643. Hirottappānupālitā mettā na parihāyati āsannasapattassa rāgassa sinehassa ca vipattiyā anuppattitoti adhippāyo.
๖๔๕. อธิมุญฺจิตฺวาติ สุฎฺฐุ ปสาเรตฺวาติ อโตฺถฯ ตํ ทเสฺสโนฺต ‘‘อธิกภาเวนา’’ติอาทิมาห, พลวตา วา อธิโมเกฺขน อธิมุจฺจิตฺวาฯ
645. Adhimuñcitvāti suṭṭhu pasāretvāti attho. Taṃ dassento ‘‘adhikabhāvenā’’tiādimāha, balavatā vā adhimokkhena adhimuccitvā.
๖๔๘. เหฎฺฐา วุโตฺตเยวาติ ‘‘สเพฺพน สพฺพํ สพฺพถา สพฺพ’’นฺติ เอเตสํ ‘‘สเพฺพน สิกฺขาสมาทาเนน สพฺพํ สิกฺขํ, สเพฺพน สิกฺขิตพฺพากาเรน สพฺพํ สิกฺข’’นฺติ จ ฌานวิภเงฺค (วิภ. อฎฺฐ. ๕๑๖) อโตฺถ วุโตฺตฯ อิธ ปน สเพฺพน อวธินา อตฺตสมตาย สพฺพสตฺตยุตฺตตาย จ สพฺพํ โลกํ, สพฺพาวธิทิสาทิผรณากาเรหิ สพฺพํ โลกนฺติ จ อโตฺถ ยุชฺชติฯ
648. Heṭṭhā vuttoyevāti ‘‘sabbena sabbaṃ sabbathā sabba’’nti etesaṃ ‘‘sabbena sikkhāsamādānena sabbaṃ sikkhaṃ, sabbena sikkhitabbākārena sabbaṃ sikkha’’nti ca jhānavibhaṅge (vibha. aṭṭha. 516) attho vutto. Idha pana sabbena avadhinā attasamatāya sabbasattayuttatāya ca sabbaṃ lokaṃ, sabbāvadhidisādipharaṇākārehi sabbaṃ lokanti ca attho yujjati.
๖๕๐. ปจฺจตฺถิกวิฆาตวเสนาติ เมตฺตาทีนํ อาสนฺนทูรปจฺจตฺถิกานํ ราคพฺยาปาทาทีนํ วิฆาตวเสนฯ ยํ อปฺปมาณํ, โส อเวโรติ โส อเวรภาโวติ อยํ วา ตสฺส อโตฺถติฯ
650. Paccatthikavighātavasenāti mettādīnaṃ āsannadūrapaccatthikānaṃ rāgabyāpādādīnaṃ vighātavasena. Yaṃ appamāṇaṃ, so averoti so averabhāvoti ayaṃ vā tassa atthoti.
๖๕๓. นิรยาทิ คติ, จณฺฑาลาทิ กุลํ, อนฺนาทีนํ อลาภิตา โภโคฯ อาทิ-สเทฺทน ทุพฺพณฺณตาทิ คหิตํฯ
653. Nirayādi gati, caṇḍālādi kulaṃ, annādīnaṃ alābhitā bhogo. Ādi-saddena dubbaṇṇatādi gahitaṃ.
สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
๓. ปญฺหปุจฺฉกวณฺณนา
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
๖๙๙. อิมสฺมิํ ปน…เป.… กถิตาติ อิมินา อิมสฺมิํ วิภเงฺค กถิตานํ โลกิยภาวเมว ทเสฺสโนฺต ขนฺธวิภงฺคาทีหิ วิเสเสตีติ น อญฺญตฺถ โลกุตฺตรานํ อปฺปมญฺญานํ กถิตตา อนุญฺญาตา โหติฯ
699. Imasmiṃpana…pe… kathitāti iminā imasmiṃ vibhaṅge kathitānaṃ lokiyabhāvameva dassento khandhavibhaṅgādīhi visesetīti na aññattha lokuttarānaṃ appamaññānaṃ kathitatā anuññātā hoti.
ปญฺหปุจฺฉกวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
อปฺปมญฺญาวิภงฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Appamaññāvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / วิภงฺคปาฬิ • Vibhaṅgapāḷi / ๑๓. อปฺปมญฺญาวิภโงฺค • 13. Appamaññāvibhaṅgo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / สโมฺมหวิโนทนี-อฎฺฐกถา • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / ๑. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / วิภงฺค-อนุฎีกา • Vibhaṅga-anuṭīkā / ๑๓. อปฺปมญฺญาวิภโงฺค • 13. Appamaññāvibhaṅgo
