| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
३. अप्पमेय्यसुत्तवण्णना
3. Appameyyasuttavaṇṇanā
११६. ततिये सुखेन मेतब्बोति यथा परित्तस्स उदकस्स सुखेन पमाणं गय्हति, एवमेव ‘‘उद्धतो’’तिआदिना यथावुत्तेहि अगुणङ्गेहि समन्नागतस्स सुखेन पमाणं गय्हतीति, सुखेन मेतब्बो। दुक्खेन मेतब्बोति यथा महासमुद्दस्स दुक्खेन पमाणं गय्हति, एवमेव ‘‘अनुद्धतो’’तिआदिना दस्सितेहि गुणङ्गेहि समन्नागतस्स दुक्खेन पमाणं गय्हति, ‘‘अनागामी नु खो खीणासवो नु खो’’ति वत्तब्बतं गच्छति, तेनेस दुक्खेन मेतब्बो। पमेतुं न सक्कोतीति यथा आकासस्स न सक्का पमाणं गहेतुं, एवं खीणासवस्स, तेनेस पमेतुं न सक्काति अप्पमेय्यो।
116. Tatiye sukhena metabboti yathā parittassa udakassa sukhena pamāṇaṃ gayhati, evameva ‘‘uddhato’’tiādinā yathāvuttehi aguṇaṅgehi samannāgatassa sukhena pamāṇaṃ gayhatīti, sukhena metabbo. Dukkhena metabboti yathā mahāsamuddassa dukkhena pamāṇaṃ gayhati, evameva ‘‘anuddhato’’tiādinā dassitehi guṇaṅgehi samannāgatassa dukkhena pamāṇaṃ gayhati, ‘‘anāgāmī nu kho khīṇāsavo nu kho’’ti vattabbataṃ gacchati, tenesa dukkhena metabbo. Pametuṃ na sakkotīti yathā ākāsassa na sakkā pamāṇaṃ gahetuṃ, evaṃ khīṇāsavassa, tenesa pametuṃ na sakkāti appameyyo.
साराभावेन तुच्छत्ता नळो विय नळो, मानोति आह ‘‘उन्नळोति उग्गतनळो’’ति, उट्ठिततुच्छमानोति वुत्तं होति। तेनाह ‘‘तुच्छमानं उक्खिपित्वा ठितोति अत्थो’’ति। मनो हि सेय्यस्स सेय्योति सदिसोति च पवत्तिया विसेसतो तुच्छो। चापल्लेनाति चपलभावेन, तण्हालोलुप्पेनाति अत्थो। मुखरोति मुखेन फरुसो, फरुसवाचोति अत्थो। विकिण्णवाचोति विसटवचनो सम्फप्पलापिताय अपरियन्तवचनो। तेनाह ‘‘असञ्ञतवचनो’’ति, दिवसम्पि निरत्थकवचनं पलापीति वुत्तं होति। चित्तेकग्गतारहितोति उपचारप्पनासमाधिरहितो चण्डसोते बद्धनावा विय अनवट्ठितकिरियो। भन्तचित्तोति अनवट्ठितचित्तो पण्णारुळ्हवालमिगसदिसो। विवटिन्द्रियोति संवराभावेन गिहिकाले विय असंवुतचक्खादिइन्द्रियो।
Sārābhāvena tucchattā naḷo viya naḷo, mānoti āha ‘‘unnaḷoti uggatanaḷo’’ti, uṭṭhitatucchamānoti vuttaṃ hoti. Tenāha ‘‘tucchamānaṃ ukkhipitvā ṭhitoti attho’’ti. Mano hi seyyassa seyyoti sadisoti ca pavattiyā visesato tuccho. Cāpallenāti capalabhāvena, taṇhāloluppenāti attho. Mukharoti mukhena pharuso, pharusavācoti attho. Vikiṇṇavācoti visaṭavacano samphappalāpitāya apariyantavacano. Tenāha ‘‘asaññatavacano’’ti, divasampi niratthakavacanaṃ palāpīti vuttaṃ hoti. Cittekaggatārahitoti upacārappanāsamādhirahito caṇḍasote baddhanāvā viya anavaṭṭhitakiriyo. Bhantacittoti anavaṭṭhitacitto paṇṇāruḷhavālamigasadiso. Vivaṭindriyoti saṃvarābhāvena gihikāle viya asaṃvutacakkhādiindriyo.
अप्पमेय्यसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Appameyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ३. अप्पमेय्यसुत्तं • 3. Appameyyasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ३. अप्पमेय्यसुत्तवण्णना • 3. Appameyyasuttavaṇṇanā
