| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๓. อปฺปเมยฺยสุตฺตวณฺณนา
3. Appameyyasuttavaṇṇanā
๑๑๖. ตติเย สุเขน เมตโพฺพติ ยถา ปริตฺตสฺส อุทกสฺส สุเขน ปมาณํ คยฺหติ, เอวเมว ‘‘อุทฺธโต’’ติอาทินา ยถาวุเตฺตหิ อคุณเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส สุเขน ปมาณํ คยฺหตีติ, สุเขน เมตโพฺพฯ ทุเกฺขน เมตโพฺพติ ยถา มหาสมุทฺทสฺส ทุเกฺขน ปมาณํ คยฺหติ, เอวเมว ‘‘อนุทฺธโต’’ติอาทินา ทสฺสิเตหิ คุณเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ทุเกฺขน ปมาณํ คยฺหติ, ‘‘อนาคามี นุ โข ขีณาสโว นุ โข’’ติ วตฺตพฺพตํ คจฺฉติ, เตเนส ทุเกฺขน เมตโพฺพฯ ปเมตุํ น สโกฺกตีติ ยถา อากาสสฺส น สกฺกา ปมาณํ คเหตุํ, เอวํ ขีณาสวสฺส, เตเนส ปเมตุํ น สกฺกาติ อปฺปเมโยฺยฯ
116. Tatiye sukhena metabboti yathā parittassa udakassa sukhena pamāṇaṃ gayhati, evameva ‘‘uddhato’’tiādinā yathāvuttehi aguṇaṅgehi samannāgatassa sukhena pamāṇaṃ gayhatīti, sukhena metabbo. Dukkhena metabboti yathā mahāsamuddassa dukkhena pamāṇaṃ gayhati, evameva ‘‘anuddhato’’tiādinā dassitehi guṇaṅgehi samannāgatassa dukkhena pamāṇaṃ gayhati, ‘‘anāgāmī nu kho khīṇāsavo nu kho’’ti vattabbataṃ gacchati, tenesa dukkhena metabbo. Pametuṃ na sakkotīti yathā ākāsassa na sakkā pamāṇaṃ gahetuṃ, evaṃ khīṇāsavassa, tenesa pametuṃ na sakkāti appameyyo.
สาราภาเวน ตุจฺฉตฺตา นโฬ วิย นโฬ, มาโนติ อาห ‘‘อุนฺนโฬติ อุคฺคตนโฬ’’ติ, อุฎฺฐิตตุจฺฉมาโนติ วุตฺตํ โหติฯ เตนาห ‘‘ตุจฺฉมานํ อุกฺขิปิตฺวา ฐิโตติ อโตฺถ’’ติฯ มโน หิ เสยฺยสฺส เสโยฺยติ สทิโสติ จ ปวตฺติยา วิเสสโต ตุโจฺฉฯ จาปเลฺลนาติ จปลภาเวน, ตณฺหาโลลุเปฺปนาติ อโตฺถฯ มุขโรติ มุเขน ผรุโส, ผรุสวาโจติ อโตฺถฯ วิกิณฺณวาโจติ วิสฎวจโน สมฺผปฺปลาปิตาย อปริยนฺตวจโนฯ เตนาห ‘‘อสญฺญตวจโน’’ติ, ทิวสมฺปิ นิรตฺถกวจนํ ปลาปีติ วุตฺตํ โหติฯ จิเตฺตกคฺคตารหิโตติ อุปจารปฺปนาสมาธิรหิโต จณฺฑโสเต พทฺธนาวา วิย อนวฎฺฐิตกิริโยฯ ภนฺตจิโตฺตติ อนวฎฺฐิตจิโตฺต ปณฺณารุฬฺหวาลมิคสทิโสฯ วิวฎินฺทฺริโยติ สํวราภาเวน คิหิกาเล วิย อสํวุตจกฺขาทิอินฺทฺริโยฯ
Sārābhāvena tucchattā naḷo viya naḷo, mānoti āha ‘‘unnaḷoti uggatanaḷo’’ti, uṭṭhitatucchamānoti vuttaṃ hoti. Tenāha ‘‘tucchamānaṃ ukkhipitvā ṭhitoti attho’’ti. Mano hi seyyassa seyyoti sadisoti ca pavattiyā visesato tuccho. Cāpallenāti capalabhāvena, taṇhāloluppenāti attho. Mukharoti mukhena pharuso, pharusavācoti attho. Vikiṇṇavācoti visaṭavacano samphappalāpitāya apariyantavacano. Tenāha ‘‘asaññatavacano’’ti, divasampi niratthakavacanaṃ palāpīti vuttaṃ hoti. Cittekaggatārahitoti upacārappanāsamādhirahito caṇḍasote baddhanāvā viya anavaṭṭhitakiriyo. Bhantacittoti anavaṭṭhitacitto paṇṇāruḷhavālamigasadiso. Vivaṭindriyoti saṃvarābhāvena gihikāle viya asaṃvutacakkhādiindriyo.
อปฺปเมยฺยสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Appameyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๓. อปฺปเมยฺยสุตฺตํ • 3. Appameyyasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๓. อปฺปเมยฺยสุตฺตวณฺณนา • 3. Appameyyasuttavaṇṇanā
