| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
७. अप्पटिविदितसुत्तवण्णना
7. Appaṭividitasuttavaṇṇanā
७. पवत्तिनिवत्तितदुभयहेतुविभागस्स धम्मस्सपि चतुसच्चन्तोगधत्ता आह ‘‘धम्माति चतुसच्चधम्मा’’ति। चत्तारिपि हि अरियसच्चानि चतुसच्चन्तोगधानि। अप्पटिविद्धाति परिञ्ञाभिसमयादिवसेन अनभिसमिता। दिट्ठिगतवादेसूति दिट्ठिगतसञ्ञितेसु वादेसु। दिट्ठिगतेहि ते पवत्तिता। इतो परेसन्ति इतो सासनिकेहि परेसं अञ्ञेसं। धम्मतायाति सभावेन, सयमेवाति अत्थो। गच्छन्तीति पवत्तन्ति दिट्ठिवादं पग्गय्ह तिट्ठन्ति। परेनाति दिट्ठिगतिकेन। नीयन्तीति दिट्ठिवादसङ्गण्हने उय्योजीयन्ति। तेनाह ‘‘तत्था’’तिआदि। पबुज्झितुन्ति पमादनिद्दाय पटिबुज्झितुं। पटिपदा यथादेसितस्स धम्मस्स कथितताय, पटिबुज्झितुं योनिसो पवत्तियमानत्ता भद्दिका।
7. Pavattinivattitadubhayahetuvibhāgassa dhammassapi catusaccantogadhattā āha ‘‘dhammāti catusaccadhammā’’ti. Cattāripi hi ariyasaccāni catusaccantogadhāni. Appaṭividdhāti pariññābhisamayādivasena anabhisamitā. Diṭṭhigatavādesūti diṭṭhigatasaññitesu vādesu. Diṭṭhigatehi te pavattitā. Ito paresanti ito sāsanikehi paresaṃ aññesaṃ. Dhammatāyāti sabhāvena, sayamevāti attho. Gacchantīti pavattanti diṭṭhivādaṃ paggayha tiṭṭhanti. Parenāti diṭṭhigatikena. Nīyantīti diṭṭhivādasaṅgaṇhane uyyojīyanti. Tenāha ‘‘tatthā’’tiādi. Pabujjhitunti pamādaniddāya paṭibujjhituṃ. Paṭipadā yathādesitassa dhammassa kathitatāya, paṭibujjhituṃ yoniso pavattiyamānattā bhaddikā.
हेतुनाति ञायेन। कारणेनाति चतुसच्चानं सम्बोधयुत्तिया। हत्थतले आमलकं विय सब्बं ञेय्यं जानातीति सब्बञ्ञू, तेनेव सब्बञ्ञुताभिसम्बोधेन बुद्धोति सब्बञ्ञुबुद्धो। पच्चेकं परेहि असाधारणताय विसुं सयम्भुञाणेन सच्चानि बुद्धवाति पच्चेकबुद्धो। परोपदेसेन चतुसच्चं बुज्झतीति चतुसच्चबुद्धो। तथा हि सो सयम्भुताय अभावतो केवलं चतुसच्चबुद्धोति वुच्चति। सुतेन सुतमयञाणेन खन्धादिभेदं ञेय्यं बुद्धवाति सुतबुद्धो। सब्बञ्ञुबुद्धपच्चेकबुद्धे ठपेत्वा अवसेसा अग्गसावकमहासावकापि पकतिसावकापि वीतरागा अवसेसा खीणासवा। तयोपि पुरिमा वट्टन्ति सम्बुद्धातिआदिवचनतो। सन्निवसति एतेनाति सन्निवासो, चरितं। लोकस्स सन्निवासो लोकसन्निवासो, तस्मिं। कायदुच्चरितादिभेदे विसमे। सतिसम्मोसेन विसमे वा सत्तनिकाये। सो हि विसमयोगतो विसमो। रागविसमादिके विसमे वा किलेसजाते। तं विसमं पहाय तं विसमं अज्झुपेक्खित्वा समं सदिसं युत्तरूपं, पुरिमकेहि वा सम्बुद्धेहि समं सदिसं चरन्ति वत्तन्ति।
Hetunāti ñāyena. Kāraṇenāti catusaccānaṃ sambodhayuttiyā. Hatthatale āmalakaṃ viya sabbaṃ ñeyyaṃ jānātīti sabbaññū, teneva sabbaññutābhisambodhena buddhoti sabbaññubuddho. Paccekaṃ parehi asādhāraṇatāya visuṃ sayambhuñāṇena saccāni buddhavāti paccekabuddho. Paropadesena catusaccaṃ bujjhatīti catusaccabuddho. Tathā hi so sayambhutāya abhāvato kevalaṃ catusaccabuddhoti vuccati. Sutena sutamayañāṇena khandhādibhedaṃ ñeyyaṃ buddhavāti sutabuddho. Sabbaññubuddhapaccekabuddhe ṭhapetvā avasesā aggasāvakamahāsāvakāpi pakatisāvakāpi vītarāgā avasesā khīṇāsavā. Tayopi purimā vaṭṭanti sambuddhātiādivacanato. Sannivasati etenāti sannivāso, caritaṃ. Lokassa sannivāso lokasannivāso, tasmiṃ. Kāyaduccaritādibhede visame. Satisammosena visame vā sattanikāye. So hi visamayogato visamo. Rāgavisamādike visame vā kilesajāte. Taṃ visamaṃ pahāya taṃ visamaṃ ajjhupekkhitvā samaṃ sadisaṃ yuttarūpaṃ, purimakehi vā sambuddhehi samaṃ sadisaṃ caranti vattanti.
अप्पटिविदितसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Appaṭividitasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ७. अप्पटिविदितसुत्तं • 7. Appaṭividitasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ७. अप्पटिविदितसुत्तवण्णना • 7. Appaṭividitasuttavaṇṇanā
