| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
២-៣. អារភតិសុត្តាទិវណ្ណនា
2-3. Ārabhatisuttādivaṇṇanā
១៤២-៣. ទុតិយេ អារភតីតិ ឯត្ថ អារម្ភ-សទ្ទោ កម្មកិរិយហិំសនវីរិយកោបនាបត្តិវីតិក្កមេសុ វត្តតិ។ តថា ហេស ‘‘យំ កិញ្ចិ ទុក្ខំ សម្ភោតិ, សព្ពំ អារម្ភបច្ចយា’’តិ (សុ. និ. ៧៤៩) កម្មេ អាគតោ។ ‘‘មហារម្ភា មហាយញ្ញា, ន តេ ហោន្តិ មហប្ផលា’’តិ (សំ. និ. ១.១២០; អ. និ. ៤.៣៩) កិរិយាយ។ ‘‘សមណំ គោតមំ ឧទ្ទិស្ស បាណំ អារភន្តី’’តិ (ម. និ. ២.៥១) ហិំសនេ។ ‘‘អារម្ភថ និក្ខមថ, យុញ្ជថ ពុទ្ធសាសនេ’’តិ (សំ. និ. ១.១៨៥; នេត្តិ. ២៩; បេដកោ. ៣៨; មិ. ប. ៥.១.៤) វីរិយេ។ ‘‘ពីជគាមភូតគាមសមារម្ភា បដិវិរតោ ហោតី’’តិ (ទី. និ. ១.១០, ១៩៥; ម. និ. ១.២៩៣) កោបនេ។ ‘‘អារភតិ ច វិប្បដិសារី ច ហោតី’’តិ (អ. និ. ៥.១៤២; បុ. ប. ១៩១) អយំ បន អាបត្តិវីតិក្កមេ អាគតោ, តស្មា អាបត្តិវីតិក្កមវសេន អារភតិ ចេវ, តប្បច្ចយា ច វិប្បដិសារី ហោតីតិ អយមេត្ថ អត្ថោ។ យថាភូតំ នប្បជានាតីតិ អនធិគតត្តា យថាសភាវតោ ន ជានាតិ។ យត្ថស្សាតិ យស្មិំ អស្ស, យំ ឋានំ បត្វា ឯតស្ស បុគ្គលស្ស ឧប្បន្នា បាបកា អកុសលា ធម្មា អបរិសេសា និរុជ្ឈន្តីតិ អត្ថោ។ កិំ បន បត្វា តេ និរុជ្ឈន្តីតិ? អរហត្តមគ្គំ, ផលប្បត្តស្ស បន និរុទ្ធា នាម ហោន្តិ។ ឯវំ សន្តេបិ ឥធ មគ្គកិច្ចវសេន បន ផលមេវ វុត្តន្តិ វេទិតព្ពំ។
142-3. Dutiye ārabhatīti ettha ārambha-saddo kammakiriyahiṃsanavīriyakopanāpattivītikkamesu vattati. Tathā hesa ‘‘yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ ārambhapaccayā’’ti (su. ni. 749) kamme āgato. ‘‘Mahārambhā mahāyaññā, na te honti mahapphalā’’ti (saṃ. ni. 1.120; a. ni. 4.39) kiriyāya. ‘‘Samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhantī’’ti (ma. ni. 2.51) hiṃsane. ‘‘Ārambhatha nikkhamatha, yuñjatha buddhasāsane’’ti (saṃ. ni. 1.185; netti. 29; peṭako. 38; mi. pa. 5.1.4) vīriye. ‘‘Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hotī’’ti (dī. ni. 1.10, 195; ma. ni. 1.293) kopane. ‘‘Ārabhati ca vippaṭisārī ca hotī’’ti (a. ni. 5.142; pu. pa. 191) ayaṃ pana āpattivītikkame āgato, tasmā āpattivītikkamavasena ārabhati ceva, tappaccayā ca vippaṭisārī hotīti ayamettha attho. Yathābhūtaṃ nappajānātīti anadhigatattā yathāsabhāvato na jānāti. Yatthassāti yasmiṃ assa, yaṃ ṭhānaṃ patvā etassa puggalassa uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantīti attho. Kiṃ pana patvā te nirujjhantīti? Arahattamaggaṃ, phalappattassa pana niruddhā nāma honti. Evaṃ santepi idha maggakiccavasena pana phalameva vuttanti veditabbaṃ.
អារភតី ន វិប្បដិសារី ហោតីតិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, តំ បនេស ទេសេតុំ សភាគបុគ្គលំ បរិយេសតិ, តស្មា ន វិប្បដិសារី ហោតិ។ ន អារភតិ វិប្បដិសារី ហោតីតិ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, វិនយបញ្ញត្តិយំ បន អកោវិទត្តា អនាបត្តិយា អាបត្តិសញ្ញី ហុត្វា វិប្បដិសារី ហោតីតិ ឯវមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។ ‘‘ន អារភតិ ន វិប្បដិសារី ហោតី’’តិ យោ វុត្តោ, កតរោ សោ បុគ្គលោ? ឱស្សដ្ឋវីរិយបុគ្គលោ។ សោ ហិ ‘‘កិំ មេ ឥមស្មិំ កាលេ បរិនិព្ពានេន, អនាគតេ មេត្តេយ្យសម្មាសម្ពុទ្ធកាលេ បរិនិព្ពាយិស្សាមី’’តិ វិសុទ្ធសីលោបិ បដិបត្តិំ ន បូរេតិ។ សោ ហិ ‘‘កិមត្ថំ អាយស្មា បមត្តោ វិហរតិ, បុថុជ្ជនស្ស នាម គតិ អនិពទ្ធា, តស្មា ហិ មេត្តេយ្យសម្មាសម្ពុទ្ធស្ស សម្មុខីភាវំ លភេយ្យាសិ, អរហត្តត្ថាយ វិបស្សនំ ភាវេហី’’តិ ឱវទិតព្ពោវ។
Ārabhatī na vippaṭisārī hotīti āpattiṃ āpajjati, taṃ panesa desetuṃ sabhāgapuggalaṃ pariyesati, tasmā na vippaṭisārī hoti. Na ārabhati vippaṭisārī hotīti āpattiṃ na āpajjati, vinayapaññattiyaṃ pana akovidattā anāpattiyā āpattisaññī hutvā vippaṭisārī hotīti evamettha attho daṭṭhabbo. ‘‘Na ārabhati na vippaṭisārī hotī’’ti yo vutto, kataro so puggalo? Ossaṭṭhavīriyapuggalo. So hi ‘‘kiṃ me imasmiṃ kāle parinibbānena, anāgate metteyyasammāsambuddhakāle parinibbāyissāmī’’ti visuddhasīlopi paṭipattiṃ na pūreti. So hi ‘‘kimatthaṃ āyasmā pamatto viharati, puthujjanassa nāma gati anibaddhā, tasmā hi metteyyasammāsambuddhassa sammukhībhāvaṃ labheyyāsi, arahattatthāya vipassanaṃ bhāvehī’’ti ovaditabbova.
សាធូតិ អាយាចនត្ថេ និបាតោ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – យាវ អបរទ្ធំ វត អាយស្មតា, ឯវំ សន្តេបិ មយំ អាយស្មន្តំ យាចាម, ទេសេតព្ពយុត្តកស្ស ទេសនាយ, វុដ្ឋាតព្ពយុត្តកស្ស វុដ្ឋានេន, អាវិកាតព្ពយុត្តកស្ស អាវិកិរិយាយ អារម្ភជេ អាសវេ បហាយ សុទ្ធន្តេ ឋិតភាវបច្ចវេក្ខណេន វិប្បដិសារជេ អាសវេ បដិវិនោទេត្វា នីហរិត្វា វិបស្សនាចិត្តញ្ចេវ វិបស្សនាបញ្ញញ្ច វឌ្ឍេតូតិ។ អមុនា បញ្ចមេន បុគ្គលេនាតិ ឯតេន បញ្ចមេន ខីណាសវបុគ្គលេន។ សមសមោ ភវិស្សតីតិ លោកុត្តរគុណេហិ សមភាវេនេវ សមោ ភវិស្សតីតិ ឯវំ ខីណាសវេន ឱវទិតព្ពោតិ អត្ថោ។ តតិយំ ឧត្តានមេវ។
Sādhūti āyācanatthe nipāto. Idaṃ vuttaṃ hoti – yāva aparaddhaṃ vata āyasmatā, evaṃ santepi mayaṃ āyasmantaṃ yācāma, desetabbayuttakassa desanāya, vuṭṭhātabbayuttakassa vuṭṭhānena, āvikātabbayuttakassa āvikiriyāya ārambhaje āsave pahāya suddhante ṭhitabhāvapaccavekkhaṇena vippaṭisāraje āsave paṭivinodetvā nīharitvā vipassanācittañceva vipassanāpaññañca vaḍḍhetūti. Amunā pañcamena puggalenāti etena pañcamena khīṇāsavapuggalena. Samasamo bhavissatīti lokuttaraguṇehi samabhāveneva samo bhavissatīti evaṃ khīṇāsavena ovaditabboti attho. Tatiyaṃ uttānameva.
អារភតិសុត្តាទិវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Ārabhatisuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya
២. អារភតិសុត្តំ • 2. Ārabhatisuttaṃ
៣. សារន្ទទសុត្តំ • 3. Sārandadasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
២. អារភតិសុត្តវណ្ណនា • 2. Ārabhatisuttavaṇṇanā
៣. សារន្ទទសុត្តវណ្ណនា • 3. Sārandadasuttavaṇṇanā
