| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
४. अरहन्तसुत्तं
4. Arahantasuttaṃ
७६. सावत्थिनिदानं। ‘‘रूपं, भिक्खवे, अनिच्चं। यदनिच्चं तं दुक्खं; यं दुक्खं तदनत्ता; यदनत्ता तं ‘नेतं मम , नेसोहमस्मि, न मेसो अत्ता’ति एवमेतं यथाभूतं सम्मप्पञ्ञाय दट्ठब्बं। वेदना… सञ्ञा… सङ्खारा… विञ्ञाणं अनिच्चं। यदनिच्चं तं दुक्खं; यं दुक्खं तदनत्ता; यदनत्ता तं ‘नेतं मम, नेसोहमस्मि, न मेसो अत्ता’ति एवमेतं यथाभूतं सम्मप्पञ्ञाय दट्ठब्बं’’।
76. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama , nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘एवं पस्सं, भिक्खवे, सुतवा अरियसावको रूपस्मिम्पि निब्बिन्दति, वेदनायपि… सञ्ञायपि… सङ्खारेसुपि… विञ्ञाणस्मिम्पि निब्बिन्दति। निब्बिन्दं विरज्जति; विरागा विमुच्चति। विमुत्तस्मिं विमुत्तमिति ञाणं होति। ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानाति। यावता, भिक्खवे, सत्तावासा, यावता भवग्गं, एते अग्गा, एते सेट्ठा लोकस्मिं यदिदं अरहन्तो’’ति।
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi… saññāyapi… saṅkhāresupi… viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Yāvatā, bhikkhave, sattāvāsā, yāvatā bhavaggaṃ, ete aggā, ete seṭṭhā lokasmiṃ yadidaṃ arahanto’’ti.
इदमवोच भगवा। इदं वत्वान सुगतो अथापरं एतदवोच सत्था –
Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘सुखिनो वत अरहन्तो, तण्हा तेसं न विज्जति।
‘‘Sukhino vata arahanto, taṇhā tesaṃ na vijjati;
अस्मिमानो समुच्छिन्नो, मोहजालं पदालितं॥
Asmimāno samucchinno, mohajālaṃ padālitaṃ.
‘‘अनेजं ते अनुप्पत्ता, चित्तं तेसं अनाविलं।
‘‘Anejaṃ te anuppattā, cittaṃ tesaṃ anāvilaṃ;
लोके अनुपलित्ता ते, ब्रह्मभूता अनासवा॥
Loke anupalittā te, brahmabhūtā anāsavā.
‘‘पञ्चक्खन्धे परिञ्ञाय, सत्त सद्धम्मगोचरा।
‘‘Pañcakkhandhe pariññāya, satta saddhammagocarā;
पसंसिया सप्पुरिसा, पुत्ता बुद्धस्स ओरसा॥
Pasaṃsiyā sappurisā, puttā buddhassa orasā.
‘‘सत्तरतनसम्पन्ना, तीसु सिक्खासु सिक्खिता।
‘‘Sattaratanasampannā, tīsu sikkhāsu sikkhitā;
अनुविचरन्ति महावीरा, पहीनभयभेरवा॥
Anuvicaranti mahāvīrā, pahīnabhayabheravā.
‘‘दसहङ्गेहि सम्पन्ना, महानागा समाहिता।
‘‘Dasahaṅgehi sampannā, mahānāgā samāhitā;
एते खो सेट्ठा लोकस्मिं, तण्हा तेसं न विज्जति॥
Ete kho seṭṭhā lokasmiṃ, taṇhā tesaṃ na vijjati.
यो सारो ब्रह्मचरियस्स, तस्मिं अपरपच्चया॥
Yo sāro brahmacariyassa, tasmiṃ aparapaccayā.
‘‘विधासु न विकम्पन्ति, विप्पमुत्ता पुनब्भवा।
‘‘Vidhāsu na vikampanti, vippamuttā punabbhavā;
दन्तभूमिमनुप्पत्ता, ते लोके विजिताविनो॥
Dantabhūmimanuppattā, te loke vijitāvino.
‘‘उद्धं तिरियं अपाचीनं, नन्दी तेसं न विज्जति।
‘‘Uddhaṃ tiriyaṃ apācīnaṃ, nandī tesaṃ na vijjati;
नदन्ति ते सीहनादं, बुद्धा लोके अनुत्तरा’’ति॥ चतुत्थं।
Nadanti te sīhanādaṃ, buddhā loke anuttarā’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. अरहन्तसुत्तवण्णना • 4. Arahantasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ४. अरहन्तसुत्तवण्णना • 4. Arahantasuttavaṇṇanā
