| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๔. อรหนฺตสุตฺตํ
4. Arahantasuttaṃ
๗๖. สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘รูปํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํฯ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ; ยํ ทุกฺขํ ตทนตฺตา; ยทนตฺตา ตํ ‘เนตํ มม , เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฎฺฐพฺพํฯ เวทนา… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ อนิจฺจํฯ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ; ยํ ทุกฺขํ ตทนตฺตา; ยทนตฺตา ตํ ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฎฺฐพฺพํ’’ฯ
76. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama , nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘เอวํ ปสฺสํ, ภิกฺขเว, สุตวา อริยสาวโก รูปสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ, เวทนายปิ… สญฺญายปิ… สงฺขาเรสุปิ… วิญฺญาณสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติฯ นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ; วิราคา วิมุจฺจติฯ วิมุตฺตสฺมิํ วิมุตฺตมิติ ญาณํ โหติฯ ‘ขีณา ชาติ, วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’ติ ปชานาติฯ ยาวตา, ภิกฺขเว, สตฺตาวาสา, ยาวตา ภวคฺคํ, เอเต อคฺคา, เอเต เสฎฺฐา โลกสฺมิํ ยทิทํ อรหโนฺต’’ติฯ
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi… saññāyapi… saṅkhāresupi… viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Yāvatā, bhikkhave, sattāvāsā, yāvatā bhavaggaṃ, ete aggā, ete seṭṭhā lokasmiṃ yadidaṃ arahanto’’ti.
อิทมโวจ ภควาฯ อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา –
Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘สุขิโน วต อรหโนฺต, ตณฺหา เตสํ น วิชฺชติ;
‘‘Sukhino vata arahanto, taṇhā tesaṃ na vijjati;
อสฺมิมาโน สมุจฺฉิโนฺน, โมหชาลํ ปทาลิตํฯ
Asmimāno samucchinno, mohajālaṃ padālitaṃ.
‘‘อเนชํ เต อนุปฺปตฺตา, จิตฺตํ เตสํ อนาวิลํ;
‘‘Anejaṃ te anuppattā, cittaṃ tesaṃ anāvilaṃ;
โลเก อนุปลิตฺตา เต, พฺรหฺมภูตา อนาสวาฯ
Loke anupalittā te, brahmabhūtā anāsavā.
‘‘ปญฺจกฺขเนฺธ ปริญฺญาย, สตฺต สทฺธมฺมโคจรา;
‘‘Pañcakkhandhe pariññāya, satta saddhammagocarā;
ปสํสิยา สปฺปุริสา, ปุตฺตา พุทฺธสฺส โอรสาฯ
Pasaṃsiyā sappurisā, puttā buddhassa orasā.
‘‘สตฺตรตนสมฺปนฺนา, ตีสุ สิกฺขาสุ สิกฺขิตา;
‘‘Sattaratanasampannā, tīsu sikkhāsu sikkhitā;
อนุวิจรนฺติ มหาวีรา, ปหีนภยเภรวาฯ
Anuvicaranti mahāvīrā, pahīnabhayabheravā.
‘‘ทสหเงฺคหิ สมฺปนฺนา, มหานาคา สมาหิตา;
‘‘Dasahaṅgehi sampannā, mahānāgā samāhitā;
เอเต โข เสฎฺฐา โลกสฺมิํ, ตณฺหา เตสํ น วิชฺชติฯ
Ete kho seṭṭhā lokasmiṃ, taṇhā tesaṃ na vijjati.
โย สาโร พฺรหฺมจริยสฺส, ตสฺมิํ อปรปจฺจยาฯ
Yo sāro brahmacariyassa, tasmiṃ aparapaccayā.
‘‘วิธาสุ น วิกมฺปนฺติ, วิปฺปมุตฺตา ปุนพฺภวา;
‘‘Vidhāsu na vikampanti, vippamuttā punabbhavā;
ทนฺตภูมิมนุปฺปตฺตา, เต โลเก วิชิตาวิโนฯ
Dantabhūmimanuppattā, te loke vijitāvino.
‘‘อุทฺธํ ติริยํ อปาจีนํ, นนฺที เตสํ น วิชฺชติ;
‘‘Uddhaṃ tiriyaṃ apācīnaṃ, nandī tesaṃ na vijjati;
นทนฺติ เต สีหนาทํ, พุทฺธา โลเก อนุตฺตรา’’ติฯ จตุตฺถํ;
Nadanti te sīhanādaṃ, buddhā loke anuttarā’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๔. อรหนฺตสุตฺตวณฺณนา • 4. Arahantasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๔. อรหนฺตสุตฺตวณฺณนา • 4. Arahantasuttavaṇṇanā
