| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๕. อรหนฺตสุตฺตวณฺณนา
5. Arahantasuttavaṇṇanā
๒๕. ปญฺจเม กตาวีติ จตูหิ มเคฺคหิ กตกิโจฺจฯ อหํ วทามีติ อยํ เทวตา วนสณฺฑวาสินี, สา อารญฺญกานํ ภิกฺขูนํ ‘‘อหํ ภุญฺชามิ, อหํ นิสีทามิ, มม ปโตฺต, มม จีวร’’นฺติอาทิกถาโวหารํ สุตฺวา จิเนฺตสิ – ‘‘อหํ อิเม ภิกฺขู ‘ขีณาสวา’ติ มญฺญามิ, ขีณาสวานญฺจ นาม เอวรูปา อตฺตุปลทฺธินิสฺสิตกถา โหติ, น โหติ นุ โข’’ติ ชานนตฺถํ เอวํ ปุจฺฉติฯ
25. Pañcame katāvīti catūhi maggehi katakicco. Ahaṃ vadāmīti ayaṃ devatā vanasaṇḍavāsinī, sā āraññakānaṃ bhikkhūnaṃ ‘‘ahaṃ bhuñjāmi, ahaṃ nisīdāmi, mama patto, mama cīvara’’ntiādikathāvohāraṃ sutvā cintesi – ‘‘ahaṃ ime bhikkhū ‘khīṇāsavā’ti maññāmi, khīṇāsavānañca nāma evarūpā attupaladdhinissitakathā hoti, na hoti nu kho’’ti jānanatthaṃ evaṃ pucchati.
สามญฺญนฺติ โลกนิรุตฺติํ โลกโวหารํฯ กุสโลติ ขนฺธาทีสุ กุสโลฯ โวหารมเตฺตนาติ อุปลทฺธินิสฺสิตกถํ หิตฺวา โวหารเภทํ อกโรโนฺต ‘‘อหํ, มมา’’ติ วเทยฺยฯ ‘‘ขนฺธา ภุญฺชนฺติ, ขนฺธา นิสีทนฺติ, ขนฺธานํ ปโตฺต, ขนฺธานํ จีวร’’นฺติ หิ วุเตฺต โวหารเภโท โหติ, น โกจิ ชานาติฯ ตสฺมา เอวํ อวตฺวา โลกโวหาเรน โวหรตีติฯ
Sāmaññanti lokaniruttiṃ lokavohāraṃ. Kusaloti khandhādīsu kusalo. Vohāramattenāti upaladdhinissitakathaṃ hitvā vohārabhedaṃ akaronto ‘‘ahaṃ, mamā’’ti vadeyya. ‘‘Khandhā bhuñjanti, khandhā nisīdanti, khandhānaṃ patto, khandhānaṃ cīvara’’nti hi vutte vohārabhedo hoti, na koci jānāti. Tasmā evaṃ avatvā lokavohārena voharatīti.
อถ เทวตา – ‘‘ยทิ ทิฎฺฐิยา วเสน น วทติ, มานวเสน นุ โข วทตี’’ติ จิเนฺตตฺวา ปุน โย โหตีติ ปุจฺฉิฯ ตตฺถ มานํ นุ โขติ โส ภิกฺขุ มานํ อุปคนฺตฺวา มานวเสน วเทยฺย นุ โขติฯ อถ ภควา – ‘‘อยํ เทวตา ขีณาสวํ สมานํ วิย กโรตี’’ติ จิเนฺตตฺวา, ‘‘ขีณาสวสฺส นววิโธปิ มาโน ปหีโน’’ติ ทเสฺสโนฺต ปฎิคาถํ อาหฯ ตตฺถ วิธูปิตาติ วิธมิตาฯ มานคนฺถสฺสาติ มานา จ คนฺถา จ อสฺสฯ มญฺญตนฺติ มญฺญนํฯ ติวิธมฺปิ ตณฺหา-ทิฎฺฐิ-มาน-มญฺญนํ โส วีติวโตฺต, อติกฺกโนฺตติ อโตฺถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ ปญฺจมํฯ
Atha devatā – ‘‘yadi diṭṭhiyā vasena na vadati, mānavasena nu kho vadatī’’ti cintetvā puna yo hotīti pucchi. Tattha mānaṃ nu khoti so bhikkhu mānaṃ upagantvā mānavasena vadeyya nu khoti. Atha bhagavā – ‘‘ayaṃ devatā khīṇāsavaṃ samānaṃ viya karotī’’ti cintetvā, ‘‘khīṇāsavassa navavidhopi māno pahīno’’ti dassento paṭigāthaṃ āha. Tattha vidhūpitāti vidhamitā. Mānaganthassāti mānā ca ganthā ca assa. Maññatanti maññanaṃ. Tividhampi taṇhā-diṭṭhi-māna-maññanaṃ so vītivatto, atikkantoti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti. Pañcamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. อรหนฺตสุตฺตํ • 5. Arahantasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕. อรหนฺตสุตฺตวณฺณนา • 5. Arahantasuttavaṇṇanā
