| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. අරහන්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Arahantasuttavaṇṇanā
76. චතුත්‌ථෙ යාවතා, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තාවාසාති, භික්‌ඛවෙ, යත්‌තකා සත්‌තාවාසා නාම අත්‌ථි. යාවතා භවග්‌ගන්‌ති යත්‌තකං භවග්‌ගං නාම අත්‌ථි. එතෙ අග්‌ගා එතෙ සෙට්‌ඨාති එතෙ අග්‌ගභූතා චෙව සෙට්‌ඨභූතා ච. යදිදං අරහන්‌තොති යෙ ඉමෙ අරහන්‌තො නාම. ඉදම්‌පි සුත්‌තං පුරිමනයෙනෙව උස්‌සදනන්‌දියඤ්‌ච පලොභනීයඤ්‌චාති වෙදිතබ්‌බං.
76. Catutthe yāvatā, bhikkhave, sattāvāsāti, bhikkhave, yattakā sattāvāsā nāma atthi. Yāvatā bhavagganti yattakaṃ bhavaggaṃ nāma atthi. Ete aggā ete seṭṭhāti ete aggabhūtā ceva seṭṭhabhūtā ca. Yadidaṃ arahantoti ye ime arahanto nāma. Idampi suttaṃ purimanayeneva ussadanandiyañca palobhanīyañcāti veditabbaṃ.
අථාපරං එතදවොචාති තදත්‌ථපරිදීපනාහි චෙව විසෙසත්‌ථපරිදීපනාහි ච ගාථාහි එතං ‘‘සුඛිනො වත අරහන්‌තො’’තිආදිවචනං අවොච. තත්‌ථ සුඛිනොති ඣානසුඛෙන මග්‌ගසුඛෙන ඵලසුඛෙන ච සුඛිතා. තණ්‌හා තෙසං න විජ්‌ජතීති තෙසං අපායදුක්‌ඛජනිකා තණ්‌හා න වජ්‌ජති. එවං තෙ ඉමස්‌සපි තණ්‌හාමූලකස්‌ස අභාවෙන සුඛිතාව. අස්‌මිමානො සමුච්‌ඡින්‌නොති නවවිධො අස්‌මිමානො අරහත්‌තමග්‌ගෙන සමුච්‌ඡින්‌නො. මොහජාලං පදාලිතන්‌ති ඤාණෙන අවිජ්‌ජාජාලං ඵාලිතං.
Athāparaṃ etadavocāti tadatthaparidīpanāhi ceva visesatthaparidīpanāhi ca gāthāhi etaṃ ‘‘sukhino vata arahanto’’tiādivacanaṃ avoca. Tattha sukhinoti jhānasukhena maggasukhena phalasukhena ca sukhitā. Taṇhā tesaṃ na vijjatīti tesaṃ apāyadukkhajanikā taṇhā na vajjati. Evaṃ te imassapi taṇhāmūlakassa abhāvena sukhitāva. Asmimāno samucchinnoti navavidho asmimāno arahattamaggena samucchinno. Mohajālaṃ padālitanti ñāṇena avijjājālaṃ phālitaṃ.
අනෙජන්‌ති එජාසඞ්‌ඛාතාය තණ්‌හාය පහානභූතං අරහත්‌තං. අනුපලිත්‌තාති තණ්‌හාදිට්‌ඨිලෙපෙහි අලිත්‌තා. බ්‍රහ්‌මභූතාති සෙට්‌ඨභූතා. පරිඤ්‌ඤායාති තීහි පරිඤ්‌ඤාහි පරිජානිත්‌වා. සත්‌තසද්‌ධම්‌මගොචරාති සද්‌ධා හිරී ඔත්‌තප්‌පං බාහුසච්‌චං ආරද්‌ධවීරියතා උපට්‌ඨිතස්‌සතිතා පඤ්‌ඤාති ඉමෙ සත්‌ත සද්‌ධම්‌මා ගොචරො එතෙසන්‌ති සත්‌තසද්‌ධම්‌මගොචරා.
Anejanti ejāsaṅkhātāya taṇhāya pahānabhūtaṃ arahattaṃ. Anupalittāti taṇhādiṭṭhilepehi alittā. Brahmabhūtāti seṭṭhabhūtā. Pariññāyāti tīhi pariññāhi parijānitvā. Sattasaddhammagocarāti saddhā hirī ottappaṃ bāhusaccaṃ āraddhavīriyatā upaṭṭhitassatitā paññāti ime satta saddhammā gocaro etesanti sattasaddhammagocarā.
සත්‌තරතනසම්‌පන්‌නාති සත්‌තහි බොජ්‌ඣඞ්‌ගරතනෙහි සමන්‌නාගතා. අනුවිචරන්‌තීති ලොකියමහාජනාපි අනුවිචරන්‌තියෙව. ඉධ පන ඛීණාසවානං නිරාසඞ්‌කචාරො නාම ගහිතො. තෙනෙවාහ ‘‘පහීනභයභෙරවා’’ති. තත්‌ථ භයං භයමෙව, භෙරවං බලවභයං. දසහඞ්‌ගෙහි සම්‌පන්‌නාති අසෙක්‌ඛෙහි දසහි අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතා. මහානාගාති චතූහි කාරණෙහි මහානාගා. සමාහිතාති උපචාරප්‌පනාහි සමාහිතා. තණ්‌හා තෙසං න විජ්‌ජතීති ‘‘ඌනො ලොකො අතිත්‌තො තණ්‌හාදාසොති ඛො, මහාරාජ, තෙන භගවතා’’ති (ම. නි. 2.305) එවං වුත්‌තා දාසකාරිකා තණ්‌හාපි තෙසං නත්‌ථි. ඉමිනා ඛීණාසවානං භුජිස්‌සභාවං දස්‌සෙති.
Sattaratanasampannāti sattahi bojjhaṅgaratanehi samannāgatā. Anuvicarantīti lokiyamahājanāpi anuvicarantiyeva. Idha pana khīṇāsavānaṃ nirāsaṅkacāro nāma gahito. Tenevāha ‘‘pahīnabhayabheravā’’ti. Tattha bhayaṃ bhayameva, bheravaṃ balavabhayaṃ. Dasahaṅgehi sampannāti asekkhehi dasahi aṅgehi samannāgatā. Mahānāgāti catūhi kāraṇehi mahānāgā. Samāhitāti upacārappanāhi samāhitā. Taṇhā tesaṃ na vijjatīti ‘‘ūno loko atitto taṇhādāsoti kho, mahārāja, tena bhagavatā’’ti (ma. ni. 2.305) evaṃ vuttā dāsakārikā taṇhāpi tesaṃ natthi. Iminā khīṇāsavānaṃ bhujissabhāvaṃ dasseti.
අසෙඛඤාණන්‌ති අරහත්‌තඵලඤාණං. අන්‌තිමොයං සමුස්‌සයොති පච්‌ඡිමො අයං අත්‌තභාවො. යො සාරො බ්‍රහ්‌මචරියස්‌සාති සාරො නාම ඵලං. තස්‌මිං අපරපච්‌චයාති තස්‌මිං අරියඵලෙ, න අඤ්‌ඤං පත්‌තියායන්‌ති, පච්‌චක්‌ඛතොව පටිවිජ්‌ඣිත්‌වා ඨිතා. විධාසු න විකම්‌පන්‌තීති තීසු මානකොට්‌ඨාසෙසු න විකම්‌පන්‌ති. දන්‌තභූමින්‌ති අරහත්‌තං. විජිතාවිනොති රාගාදයො විජෙත්‌වා ඨිතා.
Asekhañāṇanti arahattaphalañāṇaṃ. Antimoyaṃ samussayoti pacchimo ayaṃ attabhāvo. Yo sāro brahmacariyassāti sāro nāma phalaṃ. Tasmiṃ aparapaccayāti tasmiṃ ariyaphale, na aññaṃ pattiyāyanti, paccakkhatova paṭivijjhitvā ṭhitā. Vidhāsu na vikampantīti tīsu mānakoṭṭhāsesu na vikampanti. Dantabhūminti arahattaṃ. Vijitāvinoti rāgādayo vijetvā ṭhitā.
උද්‌ධන්‌තිආදීසු උද්‌ධං වුච්‌චති කෙසමත්‌ථකො, අපාචීනං පාදතලං, තිරියං වෙමජ්‌ඣං. උද්‌ධං වා අතීතං, අපාචීනං අනාගතං, තිරියං පච්‌චුප්‌පන්‌නං. උද්‌ධං වා වුච්‌චති දෙවලොකො, අපාචීනං අපායලොකො, තිරියං මනුස්‌සලොකො. නන්‌දී තෙසං න විජ්‌ජතීති එතෙසු ඨානෙසු සඞ්‌ඛෙපතො වා අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නෙසු ඛන්‌ධෙසු තෙසං තණ්‌හා නත්‌ථි. ඉධ වට්‌ටමූලකතණ්‌හාය අභාවො දස්‌සිතො. බුද්‌ධාති චතුන්‌නං සච්‌චානං බුද්‌ධත්‌තා බුද්‌ධා.
Uddhantiādīsu uddhaṃ vuccati kesamatthako, apācīnaṃ pādatalaṃ, tiriyaṃ vemajjhaṃ. Uddhaṃ vā atītaṃ, apācīnaṃ anāgataṃ, tiriyaṃ paccuppannaṃ. Uddhaṃ vā vuccati devaloko, apācīnaṃ apāyaloko, tiriyaṃ manussaloko. Nandī tesaṃ na vijjatīti etesu ṭhānesu saṅkhepato vā atītānāgatapaccuppannesu khandhesu tesaṃ taṇhā natthi. Idha vaṭṭamūlakataṇhāya abhāvo dassito. Buddhāti catunnaṃ saccānaṃ buddhattā buddhā.
ඉදං පනෙත්‌ථ සීහනාදසමොධානං – ‘‘විමුත්‌තිසුඛෙනම්‌හා සුඛිතා, දුක්‌ඛජනිකා නො තණ්‌හා පහීනා, පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා පරිඤ්‌ඤාතා, දාසකාරිකතණ්‌හා චෙව වට්‌ටමූලිකතණ්‌හා ච පහීනා, අනුත්‌තරම්‌හා අසදිසා, චතුන්‌නං සච්‌චානං බුද්‌ධත්‌තා බුද්‌ධා’’ති භවපිට්‌ඨෙ ඨත්‌වා අභීතනාදසඞ්‌ඛාතං සීහනාදං නදන්‌ති ඛීණාසවාති. චතුත්‌ථං.
Idaṃ panettha sīhanādasamodhānaṃ – ‘‘vimuttisukhenamhā sukhitā, dukkhajanikā no taṇhā pahīnā, pañcakkhandhā pariññātā, dāsakārikataṇhā ceva vaṭṭamūlikataṇhā ca pahīnā, anuttaramhā asadisā, catunnaṃ saccānaṃ buddhattā buddhā’’ti bhavapiṭṭhe ṭhatvā abhītanādasaṅkhātaṃ sīhanādaṃ nadanti khīṇāsavāti. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. අරහන්‌තසුත්‌තං • 4. Arahantasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. අරහන්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Arahantasuttavaṇṇanā
