Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi

    ੬. ਅਰਹਨ੍ਤવੇਦਨਾવੇਦਿਯਨਪਞ੍ਹੋ

    6. Arahantavedanāvediyanapañho

    . ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਅਰਹਾ ਏਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਯਤਿ ਕਾਯਿਕਂ, ਨ ਚੇਤਸਿਕ’ਨ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਰਹਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਯਂ ਕਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਰਹਾ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ ਅਸ੍ਸਾਮੀ ਅવਸવਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਯਂ ਸੋ ਸਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਮਾਨੇ ਕਾਯੇ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ ਹੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਮੀ ਅવਸવਤ੍ਤੀ; ਸਕੁਣੋਪਿ ਤਾવ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲਾવਕੇ ਪਟਿવਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ ਹੋਤਿ ਸਾਮੀ વਸવਤ੍ਤੀ’’ਤਿ।

    6. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘arahā ekaṃ vedanaṃ vedayati kāyikaṃ, na cetasika’nti. Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, arahato cittaṃ yaṃ kāyaṃ nissāya pavattati, tattha arahā anissaro assāmī avasavattī’’ti ? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. ‘‘Na kho, bhante nāgasena, yuttametaṃ, yaṃ so sakacittassa pavattamāne kāye anissaro hoti assāmī avasavattī; sakuṇopi tāva, bhante, yasmiṃ kulāvake paṭivasati, tattha so issaro hoti sāmī vasavattī’’ti.

    ‘‘ਦਸਯਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਯਾਨੁਗਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਭવੇ ਭવੇ ਕਾਯਂ ਅਨੁਧਾવਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇ ਦਸ? ਸੀਤਂ ਉਣ੍ਹਂ ਜਿਘਚ੍ਛਾ ਪਿਪਾਸਾ ਉਚ੍ਚਾਰੋ ਪਸ੍ਸਾવੋ ਮਿਦ੍ਧਂ ਜਰਾ ਬ੍ਯਾਧਿ ਮਰਣਂ। ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸ ਕਾਯਾਨੁਗਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਭવੇ ਭવੇ ਕਾਯਂ ਅਨੁਧਾવਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਰਹਾ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ ਅਸ੍ਸਾਮੀ ਅવਸવਤ੍ਤੀ’’ਤਿ।

    ‘‘Dasayime, mahārāja, kāyānugatā dhammā bhave bhave kāyaṃ anudhāvanti anuparivattanti. Katame dasa? Sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo middhaṃ jarā byādhi maraṇaṃ. Ime kho, mahārāja, dasa kāyānugatā dhammā bhave bhave kāyaṃ anudhāvanti anuparivattanti, tattha arahā anissaro assāmī avasavattī’’ti.

    ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਰਹਤੋ ਕਾਯੇ ਆਣਾ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ વਾ, ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਥવਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥવਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਿਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਪਥવਿਯਾ ਆਣਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਚ ਅਰਹਤੋ ਕਾਯੇ ਆਣਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ વਾ’’ਤਿ।

    ‘‘Bhante nāgasena, kena kāraṇena arahato kāye āṇā nappavattati issariyaṃ vā, tattha me kāraṇaṃ brūhī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, ye keci pathavinissitā sattā, sabbe te pathaviṃ nissāya caranti viharanti vuttiṃ kappenti, api nu kho, mahārāja, tesaṃ pathaviyā āṇā pavattati issariyaṃ vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, arahato cittaṃ kāyaṃ nissāya pavattati, na ca arahato kāye āṇā pavattati issariyaṃ vā’’ti.

    ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ વੇਦਨਂ વੇਦਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ વੇਦਨਂ વੇਦਯਤਿ। ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੋਣੋ ਛਾਤੋ ਪਰਿਤਸਿਤੋ ਅਬਲਦੁਬ੍ਬਲਪਰਿਤ੍ਤਕਤਿਣੇਸੁ વਾ ਲਤਾਯ વਾ ਉਪਨਿਬਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸ, ਯਦਾ ਸੋ ਗੋਣੋ ਪਰਿਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਹ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨੇਨ ਪਕ੍ਕਮਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਕੋਪੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਕੁਪਿਤਂ ਕਾਯਂ ਆਭੁਜਤਿ ਨਿਬ੍ਭੁਜਤਿ ਸਮ੍ਪਰਿવਤ੍ਤਕਂ ਕਰੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਤਸਤਿ ਰવਤਿ ਭੇਰવਰਾવਮਭਿਰવਤਿ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ વੇਦਨਂ વੇਦਯਤੀ’’ਤਿ।

    ‘‘Bhante nāgasena, kena kāraṇena puthujjano kāyikampi cetasikampi vedanaṃ vedayatī’’ti? ‘‘Abhāvitattā, mahārāja, cittassa puthujjano kāyikampi cetasikampi vedanaṃ vedayati. Yathā, mahārāja, goṇo chāto paritasito abaladubbalaparittakatiṇesu vā latāya vā upanibaddho assa, yadā so goṇo parikupito hoti, tadā saha upanibandhanena pakkamati. Evameva kho, mahārāja, abhāvitacittassa vedanā uppajjitvā cittaṃ parikopeti, cittaṃ parikupitaṃ kāyaṃ ābhujati nibbhujati samparivattakaṃ karoti. Atha kho so abhāvitacitto tasati ravati bheravarāvamabhiravati, idamettha, mahārāja, kāraṇaṃ, yena kāraṇena puthujjano kāyikampi cetasikampi vedanaṃ vedayatī’’ti.

    ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਰਹਾ ਏਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਯਤਿ ਕਾਯਿਕਂ, ਨ ਚੇਤਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਰਹਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਂ ਦਨ੍ਤਂ ਸੁਦਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸવਂ વਚਨਕਰਂ, ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਮਾਧਿਥਮ੍ਭੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਥਮ੍ਭੇ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਂ ਨ વੇਧਤਿ ਨ ਚਲਤਿ, ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ ਅવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ વੇਦਨਾવਿਕਾਰવਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਕਾਯੋ ਆਭੁਜਤਿ ਨਿਬ੍ਭੁਜਤਿ ਸਮ੍ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਰਹਾ ਏਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਯਤਿ ਕਾਯਿਕਂ, ਨ ਚੇਤਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Kiṃ pana taṃ kāraṇaṃ, yena kāraṇena arahā ekaṃ vedanaṃ vedayati kāyikaṃ, na cetasika’’nti? ‘‘Arahato, mahārāja, cittaṃ bhāvitaṃ hoti subhāvitaṃ dantaṃ sudantaṃ assavaṃ vacanakaraṃ, so dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno ‘anicca’nti daḷhaṃ gaṇhāti, samādhithambhe cittaṃ upanibandhati, tassa taṃ cittaṃ samādhithambhe upanibandhanaṃ na vedhati na calati, ṭhitaṃ hoti avikkhittaṃ, tassa vedanāvikāravipphārena kāyo ābhujati nibbhujati samparivattati, idamettha, mahārāja, kāraṇaṃ, yena kāraṇena arahā ekaṃ vedanaṃ vedayati kāyikaṃ, na cetasika’’nti.

    ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਂ ਨਾਮ ਲੋਕੇ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਯਂ ਕਾਯੇ ਚਲਮਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਚਲਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਰੁਕ੍ਖੇ ਖਨ੍ਧਸਾਖਾਪਲਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਨਿਲਬਲਸਮਾਹਤੇ ਸਾਖਾ ਚਲਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਤਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧੋਪਿ ਚਲਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ । ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਾ ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਮਾਧਿਥਮ੍ਭੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਥਮ੍ਭੇ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਂ ਨ વੇਧਤਿ ਨ ਚਲਤਿ, ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ ਅવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ વੇਦਨਾવਿਕਾਰવਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਕਾਯੋ ਆਭੁਜਤਿ ਨਿਬ੍ਭੁਜਤਿ ਸਮ੍ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਨ વੇਧਤਿ ਨ ਚਲਤਿ ਖਨ੍ਧੋ વਿਯ ਮਹਾਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨ ਮੇ ਏવਰੂਪੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੋ ਧਮ੍ਮਪਦੀਪੋ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।

    ‘‘Bhante nāgasena, taṃ nāma loke acchariyaṃ yaṃ kāye calamāne cittaṃ na calati, tattha me kāraṇaṃ brūhī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, mahatimahārukkhe khandhasākhāpalāsasampanne anilabalasamāhate sākhā calati, api nu tassa khandhopi calatī’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti . ‘‘Evameva kho, mahārāja, arahā dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno ‘anicca’nti daḷhaṃ gaṇhāti, samādhithambhe cittaṃ upanibandhati, tassa taṃ cittaṃ samādhithambhe upanibandhanaṃ na vedhati na calati, ṭhitaṃ hoti avikkhittaṃ, tassa vedanāvikāravipphārena kāyo ābhujati nibbhujati samparivattati, cittaṃ pana tassa na vedhati na calati khandho viya mahārukkhassā’’ti. ‘‘Acchariyaṃ, bhante nāgasena, abbhutaṃ, bhante nāgasena, na me evarūpo sabbakāliko dhammapadīpo diṭṭhapubbo’’ti.

    ਅਰਹਨ੍ਤવੇਦਨਾવੇਦਿਯਨਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ।

    Arahantavedanāvediyanapañho chaṭṭho.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact