Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൧൬൯] ൯. അരകജാതകവണ്ണനാ

    [169] 9. Arakajātakavaṇṇanā

    യോ വേ മേത്തേന ചിത്തേനാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ മേത്തസുത്തം ആരബ്ഭ കഥേസി. ഏകസ്മിഞ്ഹി സമയേ സത്ഥാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘മേത്തായ, ഭിക്ഖവേ, ചേതോവിമുത്തിയാ ആസേവിതായ ഭാവിതായ ബഹുലീകതായ യാനീകതായ വത്ഥുകതായ അനുട്ഠിതായ പരിചിതായ സുസമാരദ്ധായ ഏകാദസാനിസംസാ പാടികങ്ഖാ. കതമേ ഏകാദസ? സുഖം സുപതി, സുഖം പടിബുജ്ഝതി, ന പാപകം സുപിനം പസ്സതി, മനുസ്സാനം പിയോ ഹോതി, അമനുസ്സാനം പിയോ ഹോതി, ദേവതാ രക്ഖന്തി, നാസ്സ അഗ്ഗി വാ വിസം വാ സത്ഥം വാ കമതി, തുവടം ചിത്തം സമാധിയതി, മുഖവണ്ണോ വിപ്പസീദതി, അസമ്മൂള്ഹോ കാലം കരോതി, ഉത്തരി അപ്പടിവിജ്ഝന്തോ ബ്രഹ്മലോകൂപഗോ ഹോതി. മേത്തായ, ഭിക്ഖവേ, ചേതോവിമുത്തിയാ ആസേവിതായ…പേ॰… സുസമാരദ്ധായ ഇമേ ഏകാദസാനിസംസാ പാടികങ്ഖാ’’തി (അ॰ നി॰ ൧൧.൧൫). ഇമേ ഏകാദസാനിസംസേ ഗഹേത്വാ ഠിതം മേത്താഭാവനം വണ്ണേത്വാ ‘‘ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനാ നാമ സബ്ബസത്തേസു ഓദിസ്സകാനോദിസ്സകവസേന മേത്താ ഭാവേതബ്ബാ, ഹിതോപി ഹിതേന ഫരിതബ്ബോ, അഹിതോപി ഹിതേന ഫരിതബ്ബോ, മജ്ഝത്തോപി ഹിതേന ഫരിതബ്ബോ. ഏവം സബ്ബസത്തേസു ഓദിസ്സകാനോദിസ്സകവസേന മേത്താ ഭാവേതബ്ബാ, കരുണാ മുദിതാ ഉപേക്ഖാ ഭാവേതബ്ബാ, ചതൂസു ബ്രഹ്മവിഹാരേസു കമ്മം കാതബ്ബമേവ. ഏവം കരോന്തോ ഹി മഗ്ഗം വാ ഫലം വാ അലഭന്തോപി ബ്രഹ്മലോകപരായണോ അഹോസി, പോരാണകപണ്ഡിതാപി സത്ത വസ്സാനി മേത്തം ഭാവേത്വാ സത്ത സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ ബ്രഹ്മലോകസ്മിംയേവ വസിംസൂ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Yove mettena cittenāti idaṃ satthā jetavane viharanto mettasuttaṃ ārabbha kathesi. Ekasmiñhi samaye satthā bhikkhū āmantesi – ‘‘mettāya, bhikkhave, cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya ekādasānisaṃsā pāṭikaṅkhā. Katame ekādasa? Sukhaṃ supati, sukhaṃ paṭibujjhati, na pāpakaṃ supinaṃ passati, manussānaṃ piyo hoti, amanussānaṃ piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā kamati, tuvaṭaṃ cittaṃ samādhiyati, mukhavaṇṇo vippasīdati, asammūḷho kālaṃ karoti, uttari appaṭivijjhanto brahmalokūpago hoti. Mettāya, bhikkhave, cetovimuttiyā āsevitāya…pe… susamāraddhāya ime ekādasānisaṃsā pāṭikaṅkhā’’ti (a. ni. 11.15). Ime ekādasānisaṃse gahetvā ṭhitaṃ mettābhāvanaṃ vaṇṇetvā ‘‘bhikkhave, bhikkhunā nāma sabbasattesu odissakānodissakavasena mettā bhāvetabbā, hitopi hitena pharitabbo, ahitopi hitena pharitabbo, majjhattopi hitena pharitabbo. Evaṃ sabbasattesu odissakānodissakavasena mettā bhāvetabbā, karuṇā muditā upekkhā bhāvetabbā, catūsu brahmavihāresu kammaṃ kātabbameva. Evaṃ karonto hi maggaṃ vā phalaṃ vā alabhantopi brahmalokaparāyaṇo ahosi, porāṇakapaṇḍitāpi satta vassāni mettaṃ bhāvetvā satta saṃvaṭṭavivaṭṭakappe brahmalokasmiṃyeva vasiṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ഏകസ്മിം കപ്പേ ബോധിസത്തോ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ കാമേ പഹായ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ചതുന്നം ബ്രഹ്മവിഹാരാനം ലാഭീ അരകോ നാമ സത്ഥാ ഹുത്വാ ഹിമവന്തപദേസേ വാസം കപ്പേസി, തസ്സ മഹാ പരിവാരോ അഹോസി. സോ ഇസിഗണം ഓവദന്തോ ‘‘പബ്ബജിതേന നാമ മേത്താ ഭാവേതബ്ബാ, കരുണാ മുദിതാ ഉപേക്ഖാ ഭാവേതബ്ബാ. മേത്തചിത്തഞ്ഹി നാമേതം അപ്പനാപ്പത്തം ബ്രഹ്മലോകപരായണതം സാധേതീ’’തി മേത്തായ ആനിസംസം പകാസേന്തോ ഇമാ ഗാഥാ ആഹ –

    Atīte ekasmiṃ kappe bodhisatto brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā catunnaṃ brahmavihārānaṃ lābhī arako nāma satthā hutvā himavantapadese vāsaṃ kappesi, tassa mahā parivāro ahosi. So isigaṇaṃ ovadanto ‘‘pabbajitena nāma mettā bhāvetabbā, karuṇā muditā upekkhā bhāvetabbā. Mettacittañhi nāmetaṃ appanāppattaṃ brahmalokaparāyaṇataṃ sādhetī’’ti mettāya ānisaṃsaṃ pakāsento imā gāthā āha –

    ൩൭.

    37.

    ‘‘യോ വേ മേത്തേന ചിത്തേന, സബ്ബലോകാനുകമ്പതി;

    ‘‘Yo ve mettena cittena, sabbalokānukampati;

    ഉദ്ധം അധോ ച തിരിയം, അപ്പമാണേന സബ്ബസോ.

    Uddhaṃ adho ca tiriyaṃ, appamāṇena sabbaso.

    ൩൮.

    38.

    ‘‘അപ്പമാണം ഹിതം ചിത്തം, പരിപുണ്ണം സുഭാവിതം;

    ‘‘Appamāṇaṃ hitaṃ cittaṃ, paripuṇṇaṃ subhāvitaṃ;

    യം പമാണകതം കമ്മം, ന തം തത്രാവസിസ്സതീ’’തി.

    Yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ, na taṃ tatrāvasissatī’’ti.

    തത്ഥ യോ വേ മേത്തേന ചിത്തേന, സബ്ബലോകാനുകമ്പതീതി ഖത്തിയാദീസു വാ സമണബ്രാഹ്മണേസു വാ യോ കോചി അപ്പമാണേന മേത്തേന ചിത്തേന സകലം സത്തലോകം അനുകമ്പതി. ഉദ്ധന്തി പഥവിതോ യാവ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനബ്രഹ്മലോകാ. അധോതി പഥവിയാ ഹേട്ഠാ ഉസ്സദേ മഹാനിരയേ. തിരിയന്തി മനുസ്സലോകേ, യത്തകാനി ചക്കവാളാനി ച തേസു സബ്ബേസു ഏത്തകേ ഠാനേ നിബ്ബത്താ സബ്ബേ സത്താ അവേരാ ഹോന്തു, അബ്യാപജ്ഝാ അനീഘാ, സുഖീ അത്താനം പരിഹരന്തൂതി ഏവം ഭാവിതേന മേത്തേന ചിത്തേനാതി അത്ഥോ. അപ്പമാണേനാതി അപ്പമാണസത്താനം അപ്പമാണാരമ്മണത്താ അപ്പമാണേന. സബ്ബസോതി സബ്ബാകാരേന, ഉദ്ധം അധോ തിരിയന്തി ഏവം സബ്ബസുഗതിദുഗ്ഗതിവസേനാതി അത്ഥോ.

    Tattha yo ve mettena cittena, sabbalokānukampatīti khattiyādīsu vā samaṇabrāhmaṇesu vā yo koci appamāṇena mettena cittena sakalaṃ sattalokaṃ anukampati. Uddhanti pathavito yāva nevasaññānāsaññāyatanabrahmalokā. Adhoti pathaviyā heṭṭhā ussade mahāniraye. Tiriyanti manussaloke, yattakāni cakkavāḷāni ca tesu sabbesu ettake ṭhāne nibbattā sabbe sattā averā hontu, abyāpajjhā anīghā, sukhī attānaṃ pariharantūti evaṃ bhāvitena mettena cittenāti attho. Appamāṇenāti appamāṇasattānaṃ appamāṇārammaṇattā appamāṇena. Sabbasoti sabbākārena, uddhaṃ adho tiriyanti evaṃ sabbasugatiduggativasenāti attho.

    അപ്പമാണം ഹിതം ചിത്തന്തി അപ്പമാണം കത്വാ ഭാവിതം സബ്ബസത്തേസു ഹിതചിത്തം. പരിപുണ്ണന്തി അവികലം. സുഭാവിതന്തി സുവഡ്ഢിതം, അപ്പനാചിത്തസ്സേതം നാമം. യം പമാണകതം കമ്മന്തി യം ‘‘അപ്പമാണം അപ്പമാണാരമ്മണ’’ന്തി ഏവം ആരമ്മണത്തികവസേന ച വസീഭാവപ്പത്തിവസേന ച അവഡ്ഢിത്വാ കതം പരിത്തം കാമാവചരകമ്മം. ന തം തത്രാവസിസ്സതീതി തം പരിത്തം കമ്മം യം തം ‘‘അപ്പമാണം ഹിതം ചിത്ത’’ന്തി സങ്ഖഗതം രൂപാവചരകമ്മം, തത്ര ന അവസിസ്സതി. യഥാ നാമ മഹോഘേന അജ്ഝോത്ഥടം പരിത്തോദകം ഓഘസ്സ അബ്ഭന്തരേ തേന അസംഹീരമാനം നാവസിസ്സതി ന തിട്ഠതി, അഥ ഖോ മഹോഘോവ തം അജ്ഝോത്ഥരിത്വാ തിട്ഠതി, ഏവമേവ തം പരിത്തകമ്മം തസ്സ മഹഗ്ഗതകമ്മസ്സ അബ്ഭന്തരേ തേന മഹഗ്ഗതകമ്മേന അച്ഛിന്ദിത്വാ അഗ്ഗഹിതവിപാകോകാസം ഹുത്വാ ന അവസിസ്സതി ന തിട്ഠതി, ന സക്കോതി അത്തനോ വിപാകം ദാതും, അഥ ഖോ മഹഗ്ഗതകമ്മമേവ തം അജ്ഝോത്ഥരിത്വാ തിട്ഠതി വിപാകം ദേതീതി.

    Appamāṇaṃ hitaṃ cittanti appamāṇaṃ katvā bhāvitaṃ sabbasattesu hitacittaṃ. Paripuṇṇanti avikalaṃ. Subhāvitanti suvaḍḍhitaṃ, appanācittassetaṃ nāmaṃ. Yaṃ pamāṇakataṃ kammanti yaṃ ‘‘appamāṇaṃ appamāṇārammaṇa’’nti evaṃ ārammaṇattikavasena ca vasībhāvappattivasena ca avaḍḍhitvā kataṃ parittaṃ kāmāvacarakammaṃ. Na taṃ tatrāvasissatīti taṃ parittaṃ kammaṃ yaṃ taṃ ‘‘appamāṇaṃ hitaṃ citta’’nti saṅkhagataṃ rūpāvacarakammaṃ, tatra na avasissati. Yathā nāma mahoghena ajjhotthaṭaṃ parittodakaṃ oghassa abbhantare tena asaṃhīramānaṃ nāvasissati na tiṭṭhati, atha kho mahoghova taṃ ajjhottharitvā tiṭṭhati, evameva taṃ parittakammaṃ tassa mahaggatakammassa abbhantare tena mahaggatakammena acchinditvā aggahitavipākokāsaṃ hutvā na avasissati na tiṭṭhati, na sakkoti attano vipākaṃ dātuṃ, atha kho mahaggatakammameva taṃ ajjhottharitvā tiṭṭhati vipākaṃ detīti.

    ഏവം ബോധിസത്തോ അന്തേവാസികാനം മേത്താഭാവനായ ആനിസംസം കഥേത്വാ അപരിഹീനജ്ഝാനോ ബ്രഹ്മലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ സത്ത സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ ന ഇമം ലോകം പുന അഗമാസി.

    Evaṃ bodhisatto antevāsikānaṃ mettābhāvanāya ānisaṃsaṃ kathetvā aparihīnajjhāno brahmaloke nibbattitvā satta saṃvaṭṭavivaṭṭakappe na imaṃ lokaṃ puna agamāsi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ ഇസിഗണോ ബുദ്ധപരിസാ അഹോസി, അരകോ പന സത്ഥാ അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā isigaṇo buddhaparisā ahosi, arako pana satthā ahameva ahosi’’nti.

    അരകജാതകവണ്ണനാ നവമാ.

    Arakajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൧൬൯. അരകജാതകം • 169. Arakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact