Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౧౦. అరకసుత్తం
10. Arakasuttaṃ
౭౪. ‘‘భూతపుబ్బం, భిక్ఖవే, అరకో నామ సత్థా అహోసి తిత్థకరో కామేసు వీతరాగో. అరకస్స ఖో పన, భిక్ఖవే, సత్థునో అనేకాని సావకసతాని అహేసుం. అరకో సత్థా సావకానం ఏవం ధమ్మం దేసేతి – అప్పకం, బ్రాహ్మణ, జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం లహుకం 1 బహుదుక్ఖం బహుపాయాసం మన్తాయం 2 బోద్ధబ్బం , కత్తబ్బం కుసలం, చరితబ్బం బ్రహ్మచరియం, నత్థి జాతస్స అమరణం.
74. ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, arako nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vītarāgo. Arakassa kho pana, bhikkhave, satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuṃ. Arako satthā sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – appakaṃ, brāhmaṇa, jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ 3 bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ 4 boddhabbaṃ , kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి , బ్రాహ్మణ, తిణగ్గే ఉస్సావబిన్దు సూరియే ఉగ్గచ్ఛన్తే ఖిప్పంయేవ పటివిగచ్ఛతి, న చిరట్ఠితికం హోతి; ఏవమేవం ఖో, బ్రాహ్మణ, ఉస్సావబిన్దూపమం జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం లహుకం బహుదుక్ఖం బహుపాయాసం మన్తాయం బోద్ధబ్బం, కత్తబ్బం కుసలం, చరితబ్బం బ్రహ్మచరియం, నత్థి జాతస్స అమరణం.
‘‘Seyyathāpi , brāhmaṇa, tiṇagge ussāvabindu sūriye uggacchante khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikaṃ hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, ussāvabindūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, థుల్లఫుసితకే దేవే వస్సన్తే ఉదకబుబ్బుళం 5 ఖిప్పంయేవ పటివిగచ్ఛతి, న చిరట్ఠితికం హోతి; ఏవమేవం ఖో, బ్రాహ్మణ, ఉదకబుబ్బుళూపమం జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం లహుకం బహుదుక్ఖం బహుపాయాసం మన్తాయం బోద్ధబ్బం, కత్తబ్బం కుసలం, చరితబ్బం బ్రహ్మచరియం, నత్థి జాతస్స అమరణం.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, thullaphusitake deve vassante udakabubbuḷaṃ 6 khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikaṃ hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, udakabubbuḷūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, ఉదకే దణ్డరాజి ఖిప్పంయేవ పటివిగచ్ఛతి, న చిరట్ఠితికా హోతి; ఏవమేవం ఖో, బ్రాహ్మణ, ఉదకే దణ్డరాజూపమం జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం…పే॰… నత్థి జాతస్స అమరణం.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, udake daṇḍarāji khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, udake daṇḍarājūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, బలవా పురిసో జివ్హగ్గే ఖేళపిణ్డం సంయూహిత్వా అకసిరేనేవ వమేయ్య 11; ఏవమేవం ఖో, బ్రాహ్మణ, ఖేళపిణ్డూపమం జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం…పే॰… నత్థి జాతస్స అమరణం.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, balavā puriso jivhagge kheḷapiṇḍaṃ saṃyūhitvā akasireneva vameyya 12; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, kheḷapiṇḍūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, దివసంసన్తత్తే అయోకటాహే మంసపేసి 13 పక్ఖిత్తా ఖిప్పంయేవ పటివిగచ్ఛతి, న చిరట్ఠితికా హోతి; ఏవమేవం ఖో, బ్రాహ్మణ, మంసపేసూపమం జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం…పే॰… నత్థి జాతస్స అమరణం.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, divasaṃsantatte ayokaṭāhe maṃsapesi 14 pakkhittā khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, maṃsapesūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, గావీ వజ్ఝా ఆఘాతనం నీయమానా యం యదేవ పాదం ఉద్ధరతి, సన్తికేవ హోతి వధస్స సన్తికేవ మరణస్స; ఏవమేవం ఖో, బ్రాహ్మణ, గోవజ్ఝూపమం 15 జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం లహుకం బహుదుక్ఖం బహుపాయాసం మన్తాయం బోద్ధబ్బం, కత్తబ్బం కుసలం, చరితబ్బం బ్రహ్మచరియం, నత్థి జాతస్స అమరణ’’న్తి.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, gāvī vajjhā āghātanaṃ nīyamānā yaṃ yadeva pādaṃ uddharati, santikeva hoti vadhassa santikeva maraṇassa; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, govajjhūpamaṃ 16 jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’’nti.
‘‘తేన ఖో పన, భిక్ఖవే, సమయేన మనుస్సానం సట్ఠివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి, పఞ్చవస్ససతికా కుమారికా అలంపతేయ్యా అహోసి. తేన ఖో పన, భిక్ఖవే, సమయేన మనుస్సానం ఛళేవ ఆబాధా అహేసుం – సీతం, ఉణ్హం, జిఘచ్ఛా, పిపాసా, ఉచ్చారో, పస్సావో. సో హి నామ, భిక్ఖవే, అరకో సత్థా ఏవం దీఘాయుకేసు మనుస్సేసు ఏవం చిరట్ఠితికేసు ఏవం అప్పాబాధేసు సావకానం ఏవం ధమ్మం దేసేస్సతి – ‘అప్పకం, బ్రాహ్మణ, జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం లహుకం బహుదుక్ఖం బహుపాయాసం మన్తాయం బోద్ధబ్బం, కత్తబ్బం కుసలం, చరితబ్బం బ్రహ్మచరియం, నత్థి జాతస్స అమరణ’’’న్తి.
‘‘Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ saṭṭhivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi, pañcavassasatikā kumārikā alaṃpateyyā ahosi. Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ chaḷeva ābādhā ahesuṃ – sītaṃ, uṇhaṃ, jighacchā, pipāsā, uccāro, passāvo. So hi nāma, bhikkhave, arako satthā evaṃ dīghāyukesu manussesu evaṃ ciraṭṭhitikesu evaṃ appābādhesu sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desessati – ‘appakaṃ, brāhmaṇa, jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’’’nti.
‘‘ఏతరహి తం, భిక్ఖవే, సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అప్పకం జీవితం మనుస్సానం పరిత్తం లహుకం బహుదుక్ఖం బహుపాయాసం మన్తాయం బోద్ధబ్బం, కత్తబ్బం కుసలం, చరితబ్బం బ్రహ్మచరియం, నత్థి జాతస్స అమరణ’న్తి. ఏతరహి, భిక్ఖవే , యో చిరం జీవతి సో వస్ససతం అప్పం వా భియ్యో. వస్ససతం ఖో పన, భిక్ఖవే, జీవన్తో తీణియేవ ఉతుసతాని జీవతి – ఉతుసతం హేమన్తానం, ఉతుసతం గిమ్హానం, ఉతుసతం వస్సానం. తీణి ఖో పన, భిక్ఖవే, ఉతుసతాని జీవన్తో ద్వాదస 17 యేవ మాససతాని జీవతి – చత్తారి మాససతాని హేమన్తానం , చత్తారి మాససతాని గిమ్హానం, చత్తారి మాససతాని వస్సానం. ద్వాదస ఖో పన, భిక్ఖవే, మాససతాని జీవన్తో చతువీసతియేవ అద్ధమాససతాని జీవతి – అట్ఠద్ధమాససతాని హేమన్తానం, అట్ఠద్ధమాససతాని గిమ్హానం, అట్ఠద్ధమాససతాని వస్సానం. చతువీసతి ఖో పన, భిక్ఖవే, అద్ధమాససతాని జీవన్తో ఛత్తింసంయేవ రత్తిసహస్సాని జీవతి – ద్వాదస రత్తిసహస్సాని హేమన్తానం, ద్వాదస రత్తిసహస్సాని గిమ్హానం, ద్వాదస రత్తిసహస్సాని వస్సానం. ఛత్తింసం ఖో పన, భిక్ఖవే, రత్తిసహస్సాని జీవన్తో ద్వేసత్తతియేవ 18 భత్తసహస్సాని భుఞ్జతి – చతువీసతి భత్తసహస్సాని హేమన్తానం, చతువీసతి భత్తసహస్సాని గిమ్హానం, చతువీసతి భత్తసహస్సాని వస్సానం సద్ధిం మాతుథఞ్ఞాయ సద్ధిం భత్తన్తరాయేన.
‘‘Etarahi taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘appakaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’nti. Etarahi, bhikkhave , yo ciraṃ jīvati so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Vassasataṃ kho pana, bhikkhave, jīvanto tīṇiyeva utusatāni jīvati – utusataṃ hemantānaṃ, utusataṃ gimhānaṃ, utusataṃ vassānaṃ. Tīṇi kho pana, bhikkhave, utusatāni jīvanto dvādasa 19 yeva māsasatāni jīvati – cattāri māsasatāni hemantānaṃ , cattāri māsasatāni gimhānaṃ, cattāri māsasatāni vassānaṃ. Dvādasa kho pana, bhikkhave, māsasatāni jīvanto catuvīsatiyeva addhamāsasatāni jīvati – aṭṭhaddhamāsasatāni hemantānaṃ, aṭṭhaddhamāsasatāni gimhānaṃ, aṭṭhaddhamāsasatāni vassānaṃ. Catuvīsati kho pana, bhikkhave, addhamāsasatāni jīvanto chattiṃsaṃyeva rattisahassāni jīvati – dvādasa rattisahassāni hemantānaṃ, dvādasa rattisahassāni gimhānaṃ, dvādasa rattisahassāni vassānaṃ. Chattiṃsaṃ kho pana, bhikkhave, rattisahassāni jīvanto dvesattatiyeva 20 bhattasahassāni bhuñjati – catuvīsati bhattasahassāni hemantānaṃ, catuvīsati bhattasahassāni gimhānaṃ, catuvīsati bhattasahassāni vassānaṃ saddhiṃ mātuthaññāya saddhiṃ bhattantarāyena.
‘‘తత్రిమే భత్తన్తరాయా కపిమిద్ధోపి భత్తం న భుఞ్జతి, దుక్ఖితోపి భత్తం న భుఞ్జతి, బ్యాధితోపి భత్తం న భుఞ్జతి, ఉపోసథికోపి భత్తం న భుఞ్జతి , అలాభకేనపి భత్తం న భుఞ్జతి. ఇతి ఖో, భిక్ఖవే, మయా వస్ససతాయుకస్స మనుస్సస్స ఆయుపి సఙ్ఖాతో 21, ఆయుప్పమాణమ్పి సఙ్ఖాతం, ఉతూపి సఙ్ఖాతా, సంవచ్ఛరాపి సఙ్ఖాతా, మాసాపి సఙ్ఖాతా, అద్ధమాసాపి సఙ్ఖాతా, రత్తిపి సఙ్ఖాతా, దివాపి సఙ్ఖాతా, భత్తాపి సఙ్ఖాతా, భత్తన్తరాయాపి సఙ్ఖాతా. యం, భిక్ఖవే, సత్థారా కరణీయం సావకానం హితేసినా అనుకమ్పకేన అనుకమ్పం ఉపాదాయ; కతం వో తం మయా ఏతాని, భిక్ఖవే, రుక్ఖమూలాని ఏతాని సుఞ్ఞాగారాని. ఝాయథ, భిక్ఖవే, మా పమాదత్థ; మా పచ్ఛా విప్పటిసారినో అహువత్థ. అయం వో అమ్హాకం అనుసాసనీ’’తి. దసమం.
‘‘Tatrime bhattantarāyā kapimiddhopi bhattaṃ na bhuñjati, dukkhitopi bhattaṃ na bhuñjati, byādhitopi bhattaṃ na bhuñjati, uposathikopi bhattaṃ na bhuñjati , alābhakenapi bhattaṃ na bhuñjati. Iti kho, bhikkhave, mayā vassasatāyukassa manussassa āyupi saṅkhāto 22, āyuppamāṇampi saṅkhātaṃ, utūpi saṅkhātā, saṃvaccharāpi saṅkhātā, māsāpi saṅkhātā, addhamāsāpi saṅkhātā, rattipi saṅkhātā, divāpi saṅkhātā, bhattāpi saṅkhātā, bhattantarāyāpi saṅkhātā. Yaṃ, bhikkhave, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya; kataṃ vo taṃ mayā etāni, bhikkhave, rukkhamūlāni etāni suññāgārāni. Jhāyatha, bhikkhave, mā pamādattha; mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti. Dasamaṃ.
మహావగ్గో సత్తమో.
Mahāvaggo sattamo.
తస్సుద్దానం –
Tassuddānaṃ –
హిరీసూరియం ఉపమా, ధమ్మఞ్ఞూ పారిఛత్తకం;
Hirīsūriyaṃ upamā, dhammaññū pārichattakaṃ;
సక్కచ్చం భావనా అగ్గి, సునేత్తఅరకేన చాతి.
Sakkaccaṃ bhāvanā aggi, sunettaarakena cāti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౧౦. అరకసుత్తవణ్ణనా • 10. Arakasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౧౦. అరకసుత్తవణ్ణనా • 10. Arakasuttavaṇṇanā