| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
១០. អរកសុត្តំ
10. Arakasuttaṃ
៧៤. ‘‘ភូតបុព្ពំ, ភិក្ខវេ, អរកោ នាម សត្ថា អហោសិ តិត្ថករោ កាមេសុ វីតរាគោ។ អរកស្ស ខោ បន, ភិក្ខវេ, សត្ថុនោ អនេកានិ សាវកសតានិ អហេសុំ។ អរកោ សត្ថា សាវកានំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – អប្បកំ, ព្រាហ្មណ, ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ លហុកំ 1 ពហុទុក្ខំ ពហុបាយាសំ មន្តាយំ 2 ពោទ្ធព្ពំ , កត្តព្ពំ កុសលំ, ចរិតព្ពំ ព្រហ្មចរិយំ, នត្ថិ ជាតស្ស អមរណំ។
74. ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, arako nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vītarāgo. Arakassa kho pana, bhikkhave, satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuṃ. Arako satthā sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – appakaṃ, brāhmaṇa, jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ 3 bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ 4 boddhabbaṃ , kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ , ព្រាហ្មណ, តិណគ្គេ ឧស្សាវពិន្ទុ សូរិយេ ឧគ្គច្ឆន្តេ ខិប្បំយេវ បដិវិគច្ឆតិ, ន ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ; ឯវមេវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, ឧស្សាវពិន្ទូបមំ ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ លហុកំ ពហុទុក្ខំ ពហុបាយាសំ មន្តាយំ ពោទ្ធព្ពំ, កត្តព្ពំ កុសលំ, ចរិតព្ពំ ព្រហ្មចរិយំ, នត្ថិ ជាតស្ស អមរណំ។
‘‘Seyyathāpi , brāhmaṇa, tiṇagge ussāvabindu sūriye uggacchante khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikaṃ hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, ussāvabindūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ, ព្រាហ្មណ, ថុល្លផុសិតកេ ទេវេ វស្សន្តេ ឧទកពុព្ពុឡំ 5 ខិប្បំយេវ បដិវិគច្ឆតិ, ន ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ; ឯវមេវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, ឧទកពុព្ពុឡូបមំ ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ លហុកំ ពហុទុក្ខំ ពហុបាយាសំ មន្តាយំ ពោទ្ធព្ពំ, កត្តព្ពំ កុសលំ, ចរិតព្ពំ ព្រហ្មចរិយំ, នត្ថិ ជាតស្ស អមរណំ។
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, thullaphusitake deve vassante udakabubbuḷaṃ 6 khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikaṃ hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, udakabubbuḷūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ, ព្រាហ្មណ, ឧទកេ ទណ្ឌរាជិ ខិប្បំយេវ បដិវិគច្ឆតិ, ន ចិរដ្ឋិតិកា ហោតិ; ឯវមេវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, ឧទកេ ទណ្ឌរាជូបមំ ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ…បេ.… នត្ថិ ជាតស្ស អមរណំ។
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, udake daṇḍarāji khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, udake daṇḍarājūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ, ព្រាហ្មណ, ពលវា បុរិសោ ជិវ្ហគ្គេ ខេឡបិណ្ឌំ សំយូហិត្វា អកសិរេនេវ វមេយ្យ 11; ឯវមេវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, ខេឡបិណ្ឌូបមំ ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ…បេ.… នត្ថិ ជាតស្ស អមរណំ។
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, balavā puriso jivhagge kheḷapiṇḍaṃ saṃyūhitvā akasireneva vameyya 12; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, kheḷapiṇḍūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ, ព្រាហ្មណ, ទិវសំសន្តត្តេ អយោកដាហេ មំសបេសិ 13 បក្ខិត្តា ខិប្បំយេវ បដិវិគច្ឆតិ, ន ចិរដ្ឋិតិកា ហោតិ; ឯវមេវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, មំសបេសូបមំ ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ…បេ.… នត្ថិ ជាតស្ស អមរណំ។
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, divasaṃsantatte ayokaṭāhe maṃsapesi 14 pakkhittā khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, maṃsapesūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ, ព្រាហ្មណ, គាវី វជ្ឈា អាឃាតនំ នីយមានា យំ យទេវ បាទំ ឧទ្ធរតិ, សន្តិកេវ ហោតិ វធស្ស សន្តិកេវ មរណស្ស; ឯវមេវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, គោវជ្ឈូបមំ 15 ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ លហុកំ ពហុទុក្ខំ ពហុបាយាសំ មន្តាយំ ពោទ្ធព្ពំ, កត្តព្ពំ កុសលំ, ចរិតព្ពំ ព្រហ្មចរិយំ, នត្ថិ ជាតស្ស អមរណ’’ន្តិ។
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, gāvī vajjhā āghātanaṃ nīyamānā yaṃ yadeva pādaṃ uddharati, santikeva hoti vadhassa santikeva maraṇassa; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, govajjhūpamaṃ 16 jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’’nti.
‘‘តេន ខោ បន, ភិក្ខវេ, សមយេន មនុស្សានំ សដ្ឋិវស្សសហស្សានិ អាយុប្បមាណំ អហោសិ, បញ្ចវស្សសតិកា កុមារិកា អលំបតេយ្យា អហោសិ។ តេន ខោ បន, ភិក្ខវេ, សមយេន មនុស្សានំ ឆឡេវ អាពាធា អហេសុំ – សីតំ, ឧណ្ហំ, ជិឃច្ឆា, បិបាសា, ឧច្ចារោ, បស្សាវោ។ សោ ហិ នាម, ភិក្ខវេ, អរកោ សត្ថា ឯវំ ទីឃាយុកេសុ មនុស្សេសុ ឯវំ ចិរដ្ឋិតិកេសុ ឯវំ អប្បាពាធេសុ សាវកានំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេស្សតិ – ‘អប្បកំ, ព្រាហ្មណ, ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ លហុកំ ពហុទុក្ខំ ពហុបាយាសំ មន្តាយំ ពោទ្ធព្ពំ, កត្តព្ពំ កុសលំ, ចរិតព្ពំ ព្រហ្មចរិយំ, នត្ថិ ជាតស្ស អមរណ’’’ន្តិ។
‘‘Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ saṭṭhivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi, pañcavassasatikā kumārikā alaṃpateyyā ahosi. Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ chaḷeva ābādhā ahesuṃ – sītaṃ, uṇhaṃ, jighacchā, pipāsā, uccāro, passāvo. So hi nāma, bhikkhave, arako satthā evaṃ dīghāyukesu manussesu evaṃ ciraṭṭhitikesu evaṃ appābādhesu sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desessati – ‘appakaṃ, brāhmaṇa, jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’’’nti.
‘‘ឯតរហិ តំ, ភិក្ខវេ, សម្មា វទមានោ វទេយ្យ – ‘អប្បកំ ជីវិតំ មនុស្សានំ បរិត្តំ លហុកំ ពហុទុក្ខំ ពហុបាយាសំ មន្តាយំ ពោទ្ធព្ពំ, កត្តព្ពំ កុសលំ, ចរិតព្ពំ ព្រហ្មចរិយំ, នត្ថិ ជាតស្ស អមរណ’ន្តិ។ ឯតរហិ, ភិក្ខវេ , យោ ចិរំ ជីវតិ សោ វស្សសតំ អប្បំ វា ភិយ្យោ។ វស្សសតំ ខោ បន, ភិក្ខវេ, ជីវន្តោ តីណិយេវ ឧតុសតានិ ជីវតិ – ឧតុសតំ ហេមន្តានំ, ឧតុសតំ គិម្ហានំ, ឧតុសតំ វស្សានំ។ តីណិ ខោ បន, ភិក្ខវេ, ឧតុសតានិ ជីវន្តោ ទ្វាទស 17 យេវ មាសសតានិ ជីវតិ – ចត្តារិ មាសសតានិ ហេមន្តានំ , ចត្តារិ មាសសតានិ គិម្ហានំ, ចត្តារិ មាសសតានិ វស្សានំ។ ទ្វាទស ខោ បន, ភិក្ខវេ, មាសសតានិ ជីវន្តោ ចតុវីសតិយេវ អទ្ធមាសសតានិ ជីវតិ – អដ្ឋទ្ធមាសសតានិ ហេមន្តានំ, អដ្ឋទ្ធមាសសតានិ គិម្ហានំ, អដ្ឋទ្ធមាសសតានិ វស្សានំ។ ចតុវីសតិ ខោ បន, ភិក្ខវេ, អទ្ធមាសសតានិ ជីវន្តោ ឆត្តិំសំយេវ រត្តិសហស្សានិ ជីវតិ – ទ្វាទស រត្តិសហស្សានិ ហេមន្តានំ, ទ្វាទស រត្តិសហស្សានិ គិម្ហានំ, ទ្វាទស រត្តិសហស្សានិ វស្សានំ។ ឆត្តិំសំ ខោ បន, ភិក្ខវេ, រត្តិសហស្សានិ ជីវន្តោ ទ្វេសត្តតិយេវ 18 ភត្តសហស្សានិ ភុញ្ជតិ – ចតុវីសតិ ភត្តសហស្សានិ ហេមន្តានំ, ចតុវីសតិ ភត្តសហស្សានិ គិម្ហានំ, ចតុវីសតិ ភត្តសហស្សានិ វស្សានំ សទ្ធិំ មាតុថញ្ញាយ សទ្ធិំ ភត្តន្តរាយេន។
‘‘Etarahi taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘appakaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’nti. Etarahi, bhikkhave , yo ciraṃ jīvati so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Vassasataṃ kho pana, bhikkhave, jīvanto tīṇiyeva utusatāni jīvati – utusataṃ hemantānaṃ, utusataṃ gimhānaṃ, utusataṃ vassānaṃ. Tīṇi kho pana, bhikkhave, utusatāni jīvanto dvādasa 19 yeva māsasatāni jīvati – cattāri māsasatāni hemantānaṃ , cattāri māsasatāni gimhānaṃ, cattāri māsasatāni vassānaṃ. Dvādasa kho pana, bhikkhave, māsasatāni jīvanto catuvīsatiyeva addhamāsasatāni jīvati – aṭṭhaddhamāsasatāni hemantānaṃ, aṭṭhaddhamāsasatāni gimhānaṃ, aṭṭhaddhamāsasatāni vassānaṃ. Catuvīsati kho pana, bhikkhave, addhamāsasatāni jīvanto chattiṃsaṃyeva rattisahassāni jīvati – dvādasa rattisahassāni hemantānaṃ, dvādasa rattisahassāni gimhānaṃ, dvādasa rattisahassāni vassānaṃ. Chattiṃsaṃ kho pana, bhikkhave, rattisahassāni jīvanto dvesattatiyeva 20 bhattasahassāni bhuñjati – catuvīsati bhattasahassāni hemantānaṃ, catuvīsati bhattasahassāni gimhānaṃ, catuvīsati bhattasahassāni vassānaṃ saddhiṃ mātuthaññāya saddhiṃ bhattantarāyena.
‘‘តត្រិមេ ភត្តន្តរាយា កបិមិទ្ធោបិ ភត្តំ ន ភុញ្ជតិ, ទុក្ខិតោបិ ភត្តំ ន ភុញ្ជតិ, ព្យាធិតោបិ ភត្តំ ន ភុញ្ជតិ, ឧបោសថិកោបិ ភត្តំ ន ភុញ្ជតិ , អលាភកេនបិ ភត្តំ ន ភុញ្ជតិ។ ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, មយា វស្សសតាយុកស្ស មនុស្សស្ស អាយុបិ សង្ខាតោ 21, អាយុប្បមាណម្បិ សង្ខាតំ, ឧតូបិ សង្ខាតា, សំវច្ឆរាបិ សង្ខាតា, មាសាបិ សង្ខាតា, អទ្ធមាសាបិ សង្ខាតា, រត្តិបិ សង្ខាតា, ទិវាបិ សង្ខាតា, ភត្តាបិ សង្ខាតា, ភត្តន្តរាយាបិ សង្ខាតា។ យំ, ភិក្ខវេ, សត្ថារា ករណីយំ សាវកានំ ហិតេសិនា អនុកម្បកេន អនុកម្បំ ឧបាទាយ; កតំ វោ តំ មយា ឯតានិ, ភិក្ខវេ, រុក្ខមូលានិ ឯតានិ សុញ្ញាគារានិ។ ឈាយថ, ភិក្ខវេ, មា បមាទត្ថ; មា បច្ឆា វិប្បដិសារិនោ អហុវត្ថ។ អយំ វោ អម្ហាកំ អនុសាសនី’’តិ។ ទសមំ។
‘‘Tatrime bhattantarāyā kapimiddhopi bhattaṃ na bhuñjati, dukkhitopi bhattaṃ na bhuñjati, byādhitopi bhattaṃ na bhuñjati, uposathikopi bhattaṃ na bhuñjati , alābhakenapi bhattaṃ na bhuñjati. Iti kho, bhikkhave, mayā vassasatāyukassa manussassa āyupi saṅkhāto 22, āyuppamāṇampi saṅkhātaṃ, utūpi saṅkhātā, saṃvaccharāpi saṅkhātā, māsāpi saṅkhātā, addhamāsāpi saṅkhātā, rattipi saṅkhātā, divāpi saṅkhātā, bhattāpi saṅkhātā, bhattantarāyāpi saṅkhātā. Yaṃ, bhikkhave, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya; kataṃ vo taṃ mayā etāni, bhikkhave, rukkhamūlāni etāni suññāgārāni. Jhāyatha, bhikkhave, mā pamādattha; mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti. Dasamaṃ.
មហាវគ្គោ សត្តមោ។
Mahāvaggo sattamo.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
ហិរីសូរិយំ ឧបមា, ធម្មញ្ញូ បារិឆត្តកំ;
Hirīsūriyaṃ upamā, dhammaññū pārichattakaṃ;
សក្កច្ចំ ភាវនា អគ្គិ, សុនេត្តអរកេន ចាតិ។
Sakkaccaṃ bhāvanā aggi, sunettaarakena cāti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១០. អរកសុត្តវណ្ណនា • 10. Arakasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. អរកសុត្តវណ្ណនា • 10. Arakasuttavaṇṇanā
