| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
आरामट्ठकथावण्णना
Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
१०२. आरामट्ठकथायं आरामं अभियुञ्जतीति इदं अभियोगकरणं परेसं भूमट्ठभण्डादीसुपि कातुं वट्टतियेव। आरामादिथावरेसु पन येभुय्येन अभियोगवसेनेव गहणसम्भवतो एत्थेव पाळियं अभियोगो वुत्तो, इति इमिना नयेन सब्बत्थापि सक्का ञातुन्ति गहेतब्बं। अदिन्नादानस्स पयोगत्ताति सहपयोगमाह। वत्थुम्हियेव कतपयोगत्ता सहपयोगवसेन हेतं दुक्कटं। सयम्पीति अभियुञ्जकोपि। ‘‘किं करोमि किं करोमी’’ति एवं किङ्कारमेव पटिस्सुणन्तो विय चरतीति किङ्कारपटिस्सावी, तस्स भावो किङ्कारपटिस्साविभावो, तस्मिं, अत्तनो वसवत्तिभावेति वुत्तं होति। उक्कोचन्ति लञ्जं। सब्बेसं पाराजिकन्ति कूटविनिच्छयिकादीनं। अयं वत्थुसामीतिआदिकस्स उभिन्नं धुरनिक्खेपकरणहेतुनो पयोगस्स करणक्खणेव पाराजिकं होतीति वेदितब्बं। सचे पन सामिकस्स विमति च धुरनिक्खेपो च कमेन उप्पज्जन्ति, पयोगसमुट्ठापकचित्तक्खणे पाराजिकमेव होति, न थुल्लच्चयं। यदि विमतियेव उप्पज्जति, तदा थुल्लच्चयमेवाति वेदितब्बं, अयं नयो सब्बत्थ यथानुरूपं गहेतब्बो। धुरनिक्खेपवसेनेव पराजयोति सामिको ‘‘अहं न मुच्चामी’’ति धुरं अनिक्खिपन्तो अट्टो पराजितो नाम न होतीति दस्सेति।
102. Ārāmaṭṭhakathāyaṃ ārāmaṃ abhiyuñjatīti idaṃ abhiyogakaraṇaṃ paresaṃ bhūmaṭṭhabhaṇḍādīsupi kātuṃ vaṭṭatiyeva. Ārāmādithāvaresu pana yebhuyyena abhiyogavaseneva gahaṇasambhavato ettheva pāḷiyaṃ abhiyogo vutto, iti iminā nayena sabbatthāpi sakkā ñātunti gahetabbaṃ. Adinnādānassa payogattāti sahapayogamāha. Vatthumhiyeva katapayogattā sahapayogavasena hetaṃ dukkaṭaṃ. Sayampīti abhiyuñjakopi. ‘‘Kiṃ karomi kiṃ karomī’’ti evaṃ kiṅkārameva paṭissuṇanto viya caratīti kiṅkārapaṭissāvī, tassa bhāvo kiṅkārapaṭissāvibhāvo, tasmiṃ, attano vasavattibhāveti vuttaṃ hoti. Ukkocanti lañjaṃ. Sabbesaṃ pārājikanti kūṭavinicchayikādīnaṃ. Ayaṃ vatthusāmītiādikassa ubhinnaṃ dhuranikkhepakaraṇahetuno payogassa karaṇakkhaṇeva pārājikaṃ hotīti veditabbaṃ. Sace pana sāmikassa vimati ca dhuranikkhepo ca kamena uppajjanti, payogasamuṭṭhāpakacittakkhaṇe pārājikameva hoti, na thullaccayaṃ. Yadi vimatiyeva uppajjati, tadā thullaccayamevāti veditabbaṃ, ayaṃ nayo sabbattha yathānurūpaṃ gahetabbo. Dhuranikkhepavaseneva parājayoti sāmiko ‘‘ahaṃ na muccāmī’’ti dhuraṃ anikkhipanto aṭṭo parājito nāma na hotīti dasseti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / आरामट्ठकथावण्णना • Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
