| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
อารามฎฺฐกถาวณฺณนา
Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
๑๐๒. อารามฎฺฐกถายํ อารามํ อภิยุญฺชตีติ อิทํ อภิโยคกรณํ ปเรสํ ภูมฎฺฐภณฺฑาทีสุปิ กาตุํ วฎฺฎติเยวฯ อารามาทิถาวเรสุ ปน เยภุเยฺยน อภิโยควเสเนว คหณสมฺภวโต เอเตฺถว ปาฬิยํ อภิโยโค วุโตฺต, อิติ อิมินา นเยน สพฺพตฺถาปิ สกฺกา ญาตุนฺติ คเหตพฺพํฯ อทินฺนาทานสฺส ปโยคตฺตาติ สหปโยคมาหฯ วตฺถุมฺหิเยว กตปโยคตฺตา สหปโยควเสน เหตํ ทุกฺกฎํฯ สยมฺปีติ อภิยุญฺชโกปิฯ ‘‘กิํ กโรมิ กิํ กโรมี’’ติ เอวํ กิงฺการเมว ปฎิสฺสุณโนฺต วิย จรตีติ กิงฺการปฎิสฺสาวี, ตสฺส ภาโว กิงฺการปฎิสฺสาวิภาโว, ตสฺมิํ, อตฺตโน วสวตฺติภาเวติ วุตฺตํ โหติฯ อุโกฺกจนฺติ ลญฺชํฯ สเพฺพสํ ปาราชิกนฺติ กูฎวินิจฺฉยิกาทีนํฯ อยํ วตฺถุสามีติอาทิกสฺส อุภินฺนํ ธุรนิเกฺขปกรณเหตุโน ปโยคสฺส กรณกฺขเณว ปาราชิกํ โหตีติ เวทิตพฺพํฯ สเจ ปน สามิกสฺส วิมติ จ ธุรนิเกฺขโป จ กเมน อุปฺปชฺชนฺติ, ปโยคสมุฎฺฐาปกจิตฺตกฺขเณ ปาราชิกเมว โหติ, น ถุลฺลจฺจยํฯ ยทิ วิมติเยว อุปฺปชฺชติ, ตทา ถุลฺลจฺจยเมวาติ เวทิตพฺพํ, อยํ นโย สพฺพตฺถ ยถานุรูปํ คเหตโพฺพฯ ธุรนิเกฺขปวเสเนว ปราชโยติ สามิโก ‘‘อหํ น มุจฺจามี’’ติ ธุรํ อนิกฺขิปโนฺต อโฎฺฎ ปราชิโต นาม น โหตีติ ทเสฺสติฯ
102. Ārāmaṭṭhakathāyaṃ ārāmaṃ abhiyuñjatīti idaṃ abhiyogakaraṇaṃ paresaṃ bhūmaṭṭhabhaṇḍādīsupi kātuṃ vaṭṭatiyeva. Ārāmādithāvaresu pana yebhuyyena abhiyogavaseneva gahaṇasambhavato ettheva pāḷiyaṃ abhiyogo vutto, iti iminā nayena sabbatthāpi sakkā ñātunti gahetabbaṃ. Adinnādānassa payogattāti sahapayogamāha. Vatthumhiyeva katapayogattā sahapayogavasena hetaṃ dukkaṭaṃ. Sayampīti abhiyuñjakopi. ‘‘Kiṃ karomi kiṃ karomī’’ti evaṃ kiṅkārameva paṭissuṇanto viya caratīti kiṅkārapaṭissāvī, tassa bhāvo kiṅkārapaṭissāvibhāvo, tasmiṃ, attano vasavattibhāveti vuttaṃ hoti. Ukkocanti lañjaṃ. Sabbesaṃ pārājikanti kūṭavinicchayikādīnaṃ. Ayaṃ vatthusāmītiādikassa ubhinnaṃ dhuranikkhepakaraṇahetuno payogassa karaṇakkhaṇeva pārājikaṃ hotīti veditabbaṃ. Sace pana sāmikassa vimati ca dhuranikkhepo ca kamena uppajjanti, payogasamuṭṭhāpakacittakkhaṇe pārājikameva hoti, na thullaccayaṃ. Yadi vimatiyeva uppajjati, tadā thullaccayamevāti veditabbaṃ, ayaṃ nayo sabbattha yathānurūpaṃ gahetabbo. Dhuranikkhepavaseneva parājayoti sāmiko ‘‘ahaṃ na muccāmī’’ti dhuraṃ anikkhipanto aṭṭo parājito nāma na hotīti dasseti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๒. ทุติยปาราชิกํ • 2. Dutiyapārājikaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๒. ทุติยปาราชิกํ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อารามฎฺฐกถาวณฺณนา • Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
