| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ආරාමට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා
Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
102. ආරාමට්‌ඨකථායං බන්‌ධනන්‌ති පුප්‌ඵානං වණ්‌ටෙ පතිට්‌ඨිතට්‌ඨානං. අභියුඤ්‌ජතීති චොදෙති අඩ්‌ඩං කරොති. අදින්‌නාදානස්‌ස පයොගත්‌තාති සහපයොගමාහ වත්‌ථුම්‌හියෙව කතපයොගත්‌තා. සහපයොගවසෙන හෙතං දුක්‌කටං. විනිච්‌ඡයප්‌පසුතන්‌ති විනිච්‌ඡයෙ නියුත්‌තං. කක්‌ඛළොති දාරුණො. ධුරං නික්‌ඛිපතීති උස්‌සාහං ඨපෙති, අත්‌තනො සන්‌තකකරණෙ නිරුස්‌සාහො හොතීති අත්‌ථො. කූටඩ්‌ඩකාරකොපි සචෙ ධුරං න නික්‌ඛිපති, නත්‌ථි අවහාරොති ආහ ‘‘සචෙ සයම්‌පි කතධුරනික්‌ඛෙපො හොතී’’ති. සයම්‌පීති අභියුඤ්‌ජකොපි. කතධුරනික්‌ඛෙපොති ‘‘න දානි නං ඉමස්‌ස දස්‌සාමී’’ති එවං තස්‌ස දානෙ කතධුරනික්‌ඛෙපො. කිඞ්‌කාරප්‌පටිස්‌සාවිභාවෙති ‘‘කිං කරොමි කිං කරොමී’’ති එවං කිඞ්‌කාරමෙව පටිස්‌සුණන්‌තො විචරතීති කිඞ්‌කාරපටිස්‌සාවී, තස්‌ස භාවො කිඞ්‌කාරපටිස්‌සාවිභාවො, තස්‌මිං, අත්‌තනො වසවත්‌තිභාවෙති වුත්‌තං හොති.
102. Ārāmaṭṭhakathāyaṃ bandhananti pupphānaṃ vaṇṭe patiṭṭhitaṭṭhānaṃ. Abhiyuñjatīti codeti aḍḍaṃ karoti. Adinnādānassa payogattāti sahapayogamāha vatthumhiyeva katapayogattā. Sahapayogavasena hetaṃ dukkaṭaṃ. Vinicchayappasutanti vinicchaye niyuttaṃ. Kakkhaḷoti dāruṇo. Dhuraṃ nikkhipatīti ussāhaṃ ṭhapeti, attano santakakaraṇe nirussāho hotīti attho. Kūṭaḍḍakārakopi sace dhuraṃ na nikkhipati, natthi avahāroti āha ‘‘sace sayampi katadhuranikkhepo hotī’’ti. Sayampīti abhiyuñjakopi. Katadhuranikkhepoti ‘‘na dāni naṃ imassa dassāmī’’ti evaṃ tassa dāne katadhuranikkhepo. Kiṅkārappaṭissāvibhāveti ‘‘kiṃ karomi kiṃ karomī’’ti evaṃ kiṅkārameva paṭissuṇanto vicaratīti kiṅkārapaṭissāvī, tassa bhāvo kiṅkārapaṭissāvibhāvo, tasmiṃ, attano vasavattibhāveti vuttaṃ hoti.
උක්‌කොචං දත්‌වාති ලඤ්‌ජං දත්‌වා. කූටවිනිච්‌ඡයිකානන්‌ති කූටවිනිච්‌ඡයෙ නියුත්‌තානං විනයධරානං. ‘‘ගණ්‌හා’’ති අවත්‌වා ‘‘අසාමිකස්‌ස සාමිකො අය’’න්‌තිආදිනා පරියායෙන වුත්‌තෙපි තස්‌ස සන්‌තකභාවං පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා පවත්‌තවචනත්‌තා කූටවිනිච්‌ඡයං කරොන්‌තානං කූටසක්‌ඛීනඤ්‌ච පාරාජිකමෙව. අසතිපි චෙත්‌ථ ඨානාචාවනෙ උභින්‌නං ධුරනික්‌ඛෙපොයෙව ඨානාචාවනට්‌ඨානෙ තිට්‌ඨති. ඉමස්‌මිං ධුරනික්‌ඛෙපෙ පාරාජිකෙ සාමිකස්‌ස විමතුප්‌පාදනපයොගෙ කතෙ ථුල්‌ලච්‌චයං, තස්‌සෙව ධුරනික්‌ඛෙපපයොගෙ නිප්‌ඵාදිතෙ පාරාජිකං. සයං පරාජයං පාපුණාතීති කූටඩ්‌ඩකාරකො පරාජයං පාපුණාති.
Ukkocaṃ datvāti lañjaṃ datvā. Kūṭavinicchayikānanti kūṭavinicchaye niyuttānaṃ vinayadharānaṃ. ‘‘Gaṇhā’’ti avatvā ‘‘asāmikassa sāmiko aya’’ntiādinā pariyāyena vuttepi tassa santakabhāvaṃ paricchinditvā pavattavacanattā kūṭavinicchayaṃ karontānaṃ kūṭasakkhīnañca pārājikameva. Asatipi cettha ṭhānācāvane ubhinnaṃ dhuranikkhepoyeva ṭhānācāvanaṭṭhāne tiṭṭhati. Imasmiṃ dhuranikkhepe pārājike sāmikassa vimatuppādanapayoge kate thullaccayaṃ, tasseva dhuranikkhepapayoge nipphādite pārājikaṃ. Sayaṃ parājayaṃ pāpuṇātīti kūṭaḍḍakārako parājayaṃ pāpuṇāti.
ආරාමට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ආරාමට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා • Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
