| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
ආරාමට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා
Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
102. ආරාමට්‌ඨකථායං ආරාමං අභියුඤ්‌ජතීති ඉදං අභියොගකරණං පරෙසං භූමට්‌ඨභණ්‌ඩාදීසුපි කාතුං වට්‌ටතියෙව. ආරාමාදිථාවරෙසු පන යෙභුය්‍යෙන අභියොගවසෙනෙව ගහණසම්‌භවතො එත්‌ථෙව පාළියං අභියොගො වුත්‌තො, ඉති ඉමිනා නයෙන සබ්‌බත්‌ථාපි සක්‌කා ඤාතුන්‌ති ගහෙතබ්‌බං. අදින්‌නාදානස්‌ස පයොගත්‌තාති සහපයොගමාහ. වත්‌ථුම්‌හියෙව කතපයොගත්‌තා සහපයොගවසෙන හෙතං දුක්‌කටං. සයම්‌පීති අභියුඤ්‌ජකොපි. ‘‘කිං කරොමි කිං කරොමී’’ති එවං කිඞ්‌කාරමෙව පටිස්‌සුණන්‌තො විය චරතීති කිඞ්‌කාරපටිස්‌සාවී, තස්‌ස භාවො කිඞ්‌කාරපටිස්‌සාවිභාවො, තස්‌මිං, අත්‌තනො වසවත්‌තිභාවෙති වුත්‌තං හොති. උක්‌කොචන්‌ති ලඤ්‌ජං. සබ්‌බෙසං පාරාජිකන්‌ති කූටවිනිච්‌ඡයිකාදීනං. අයං වත්‌ථුසාමීතිආදිකස්‌ස උභින්‌නං ධුරනික්‌ඛෙපකරණහෙතුනො පයොගස්‌ස කරණක්‌ඛණෙව පාරාජිකං හොතීති වෙදිතබ්‌බං. සචෙ පන සාමිකස්‌ස විමති ච ධුරනික්‌ඛෙපො ච කමෙන උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, පයොගසමුට්‌ඨාපකචිත්‌තක්‌ඛණෙ පාරාජිකමෙව හොති, න ථුල්‌ලච්‌චයං. යදි විමතියෙව උප්‌පජ්‌ජති, තදා ථුල්‌ලච්‌චයමෙවාති වෙදිතබ්‌බං, අයං නයො සබ්‌බත්‌ථ යථානුරූපං ගහෙතබ්‌බො. ධුරනික්‌ඛෙපවසෙනෙව පරාජයොති සාමිකො ‘‘අහං න මුච්‌චාමී’’ති ධුරං අනික්‌ඛිපන්‌තො අට්‌ටො පරාජිතො නාම න හොතීති දස්‌සෙති.
102. Ārāmaṭṭhakathāyaṃ ārāmaṃ abhiyuñjatīti idaṃ abhiyogakaraṇaṃ paresaṃ bhūmaṭṭhabhaṇḍādīsupi kātuṃ vaṭṭatiyeva. Ārāmādithāvaresu pana yebhuyyena abhiyogavaseneva gahaṇasambhavato ettheva pāḷiyaṃ abhiyogo vutto, iti iminā nayena sabbatthāpi sakkā ñātunti gahetabbaṃ. Adinnādānassa payogattāti sahapayogamāha. Vatthumhiyeva katapayogattā sahapayogavasena hetaṃ dukkaṭaṃ. Sayampīti abhiyuñjakopi. ‘‘Kiṃ karomi kiṃ karomī’’ti evaṃ kiṅkārameva paṭissuṇanto viya caratīti kiṅkārapaṭissāvī, tassa bhāvo kiṅkārapaṭissāvibhāvo, tasmiṃ, attano vasavattibhāveti vuttaṃ hoti. Ukkocanti lañjaṃ. Sabbesaṃ pārājikanti kūṭavinicchayikādīnaṃ. Ayaṃ vatthusāmītiādikassa ubhinnaṃ dhuranikkhepakaraṇahetuno payogassa karaṇakkhaṇeva pārājikaṃ hotīti veditabbaṃ. Sace pana sāmikassa vimati ca dhuranikkhepo ca kamena uppajjanti, payogasamuṭṭhāpakacittakkhaṇe pārājikameva hoti, na thullaccayaṃ. Yadi vimatiyeva uppajjati, tadā thullaccayamevāti veditabbaṃ, ayaṃ nayo sabbattha yathānurūpaṃ gahetabbo. Dhuranikkhepavaseneva parājayoti sāmiko ‘‘ahaṃ na muccāmī’’ti dhuraṃ anikkhipanto aṭṭo parājito nāma na hotīti dasseti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ආරාමට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා • Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
