Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    2. ආරම්‌මණපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා

    2. Ārammaṇapaccayaniddesavaṇṇanā

    2. උප්‌පජ්‌ජනක්‌ඛණෙයෙවාති එත්‌ථ උප්‌පාදතො පට්‌ඨාය යාව භඞ්‌ගා උද්‌ධං පජ්‌ජනං ගමනං පවත්‌තනං උප්‌පජ්‌ජනං, තස්‌ස ඛණො, තස්‌මිං උප්‌පජ්‌ජනක්‌ඛණෙති එවං වා අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. එවඤ්‌හි සති උප්‌පජ්‌ජනසද්‌දෙන උප්‌පන්‌නසද්‌දෙන විය සබ්‌බෙ පවත්‌තමානභාවා සඞ්‌ගහිතා හොන්‌ති, න උප්‌පාදමත්‌තං. තෙනාති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණාදීනං වත්‌තමානක්‌ඛණෙයෙව රූපාදීනං ආරම්‌මණපච්‌චයත්‌තෙන. අනාලම්‌බියමානානන්‌ති සබ්‌බෙන සබ්‌බං නාලම්‌බියමානානන්‌ති අත්‌ථො. අඤ්‌ඤථා හි යථාවුත්‌තානං රූපාදීනං යදා ආරම්‌මණපච්‌චයත්‌තාභාවො, තදා අනාලම්‌බියමානතාවාති. සබ්‌බරූපානීති සබ්‌බානි රූපායතනානි, යත්‌තකානි තානි ආපාථගතානි යොග්‍යදෙසෙ ඨිතානි, තානි සබ්‌බානීති අත්‌ථො. සහ න හොන්‌තීති එකජ්‌ඣං ආරම්‌මණං න හොන්‌ති. සතිපි හි අනෙකෙසං එකජ්‌ඣං ආපාථගමනෙ යත්‌ථ යත්‌ථ පුබ්‌බාභොගො, තං තංයෙව ආරම්‌මණං හොති, න සබ්‌බං. නීලාදිසඞ්‌ඝාතවසෙන චෙතං වුත්‌තං, න පච්‌චෙකං නීලාදිරූපායතනමත්‌තවසෙන. සමුදිතානියෙව හි රූපායතනානි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණස්‌ස ආරම්‌මණං, න විසුං විසුන්‌ති ධාතුවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනායං දස්‌සිතොයං නයො. යං පන අට්‌ඨකථායං ‘‘තෙ තෙ විසුං විසුං ආරම්‌මණපච්‌චයො හොන්‌තී’’තිපි වුත්‌තං, තම්‌පි යථාවුත්‌තමෙවත්‌ථං සන්‌ධාය වුත්‌තං. අඤ්‌ඤථා රූපායතනං මනින්‌ද්‍රියගොචරං නාම න සියා. සද්‌දාදීසුපි එසෙව නයො. තෙනෙවාහ ‘‘තථා සද්‌දාදයොපී’’ති. ‘‘සහ න හොන්‌තී’’ති වුත්‌තමත්‌ථං පාළියා විභාවෙතුං ‘‘යං යන්‌ති හි වචනං රූපාදීනි භින්‌දතී’’ති ආහ.

    2. Uppajjanakkhaṇeyevāti ettha uppādato paṭṭhāya yāva bhaṅgā uddhaṃ pajjanaṃ gamanaṃ pavattanaṃ uppajjanaṃ, tassa khaṇo, tasmiṃ uppajjanakkhaṇeti evaṃ vā attho daṭṭhabbo. Evañhi sati uppajjanasaddena uppannasaddena viya sabbe pavattamānabhāvā saṅgahitā honti, na uppādamattaṃ. Tenāti cakkhuviññāṇādīnaṃ vattamānakkhaṇeyeva rūpādīnaṃ ārammaṇapaccayattena. Anālambiyamānānanti sabbena sabbaṃ nālambiyamānānanti attho. Aññathā hi yathāvuttānaṃ rūpādīnaṃ yadā ārammaṇapaccayattābhāvo, tadā anālambiyamānatāvāti. Sabbarūpānīti sabbāni rūpāyatanāni, yattakāni tāni āpāthagatāni yogyadese ṭhitāni, tāni sabbānīti attho. Saha na hontīti ekajjhaṃ ārammaṇaṃ na honti. Satipi hi anekesaṃ ekajjhaṃ āpāthagamane yattha yattha pubbābhogo, taṃ taṃyeva ārammaṇaṃ hoti, na sabbaṃ. Nīlādisaṅghātavasena cetaṃ vuttaṃ, na paccekaṃ nīlādirūpāyatanamattavasena. Samuditāniyeva hi rūpāyatanāni cakkhuviññāṇassa ārammaṇaṃ, na visuṃ visunti dhātuvibhaṅgavaṇṇanāyaṃ dassitoyaṃ nayo. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘te te visuṃ visuṃ ārammaṇapaccayo hontī’’tipi vuttaṃ, tampi yathāvuttamevatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Aññathā rūpāyatanaṃ manindriyagocaraṃ nāma na siyā. Saddādīsupi eseva nayo. Tenevāha ‘‘tathā saddādayopī’’ti. ‘‘Saha na hontī’’ti vuttamatthaṃ pāḷiyā vibhāvetuṃ ‘‘yaṃ yanti hi vacanaṃ rūpādīni bhindatī’’ti āha.

    ‘‘යෙ එතෙ’’තිආදිකො පුරිමො අත්‌ථො, ‘‘න එකතො හොන්‌තී’’තිආදිකො පන පච්‌ඡිමො, ‘‘සබ්‌බාරම්‌මණතාදිවසෙන වා ඉධාපි අත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො’’ති කස්‌මා වුත්‌තං. න හි ‘‘යං යං වා පනාරබ්‌භා’’ති ඉමිස්‌සා පාළියා විය ‘‘යං යං ධම්‌මං ආරබ්‌භා’’ති ඉමස්‌ස පාඨස්‌ස පුරතො මනොවිඤ්‌ඤාණස්‌ස සබ්‌බාරම්‌මණතා නාගතා. වුත්‌තඤ්‌හි ‘‘සබ්‌බෙ ධම්‌මා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතුයා තංසම්‌පයුත්‌තකානඤ්‌ච ධම්‌මානං ආරම්‌මණපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති. න හි අනන්‌තරමෙව පාළියං සරූපතො ආගතමත්‌ථං ගහෙත්‌වා පදන්‌තරං සංවණ්‌ණෙතබ්‌බං. තත්‌ථ හි ‘‘රූපාරම්‌මණං වා’’තිආදිනා නියමවසෙන ඡ ආරම්‌මණානි වත්‌වා ‘‘යං යං වා පනාරබ්‌භා’’ති වචනං සබ්‌බාරම්‌මණතාදිදස්‌සනන්‌ති යුත්‌තමෙවෙතන්‌ති, ඉධ පන සබ්‌බාරම්‌මණතං වත්‌වා පුන ‘‘යං යං ධම්‌මං ආරබ්‌භා’’ති වුච්‌චමානං සබ්‌බාරම්‌මණතාදස්‌සනන්‌ති කථමිදං යුජ්‌ජෙය්‍ය? කමාභාවොපි ‘‘සබ්‌බෙ ධම්‌මා’’ති අවිසෙසවචනෙනෙව සිද්‌ධො ආරම්‌මණානුපුබ්‌බියාව අග්‌ගහිතත්‌තා. න හි මනොධාතුයා විය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතුයා ඉධ ආරම්‌මණානි අනුපුබ්‌බතො ගහිතානි, තත්‌ථ විය වා එතෙනෙව නියමාභාවොපි සංවණ්‌ණිතොති වෙදිතබ්‌බො. තස්‌මා අට්‌ඨකථායං වුත්‌තනයෙනෙවෙත්‌ථ අත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො.

    ‘‘Ye ete’’tiādiko purimo attho, ‘‘na ekato hontī’’tiādiko pana pacchimo, ‘‘sabbārammaṇatādivasena vā idhāpi attho gahetabbo’’ti kasmā vuttaṃ. Na hi ‘‘yaṃ yaṃ vā panārabbhā’’ti imissā pāḷiyā viya ‘‘yaṃ yaṃ dhammaṃ ārabbhā’’ti imassa pāṭhassa purato manoviññāṇassa sabbārammaṇatā nāgatā. Vuttañhi ‘‘sabbe dhammā manoviññāṇadhātuyā taṃsampayuttakānañca dhammānaṃ ārammaṇapaccayena paccayo’’ti. Na hi anantarameva pāḷiyaṃ sarūpato āgatamatthaṃ gahetvā padantaraṃ saṃvaṇṇetabbaṃ. Tattha hi ‘‘rūpārammaṇaṃ vā’’tiādinā niyamavasena cha ārammaṇāni vatvā ‘‘yaṃ yaṃ vā panārabbhā’’ti vacanaṃ sabbārammaṇatādidassananti yuttamevetanti, idha pana sabbārammaṇataṃ vatvā puna ‘‘yaṃ yaṃ dhammaṃ ārabbhā’’ti vuccamānaṃ sabbārammaṇatādassananti kathamidaṃ yujjeyya? Kamābhāvopi ‘‘sabbe dhammā’’ti avisesavacaneneva siddho ārammaṇānupubbiyāva aggahitattā. Na hi manodhātuyā viya manoviññāṇadhātuyā idha ārammaṇāni anupubbato gahitāni, tattha viya vā eteneva niyamābhāvopi saṃvaṇṇitoti veditabbo. Tasmā aṭṭhakathāyaṃ vuttanayenevettha attho gahetabbo.

    පවත්‌තන්‌ති පවත්‌තනං. නදියා සන්‌දනං පබ්‌බතස්‌ස ඨානන්‌ති හි වුත්‌තා අවිරතමවිච්‌ඡෙදනායං තථාපවත්‌තිකිරියාව. තෙනාහ ‘‘අවිරතං අවිච්‌ඡින්‌නං සන්‌දන්‌තී’’ති. එවන්‌ති යථා ‘‘සන්‌දන්‌තී’’ති වත්‌තමානවචනං වුත්‌තං, එවං ‘‘යෙ යෙ ධම්‌මා උප්‌පජ්‌ජන්‌තී’’ති සබ්‌බසඞ්‌ගහවසෙන උප්‌පජ්‌ජනස්‌ස ගහිතත්‌තා ආරම්‌මණපවග්‌ගතො ‘‘උප්‌පජ්‌ජන්‌තී’’ති වත්‌තමානවචනං වුත්‌තන්‌ති අත්‌ථො. තෙනාහ අට්‌ඨකථායං ‘‘සබ්‌බකාලසඞ්‌ගහවසෙනා’’තිආදි. තථා ච වුත්‌තං ‘‘අතීතානාගත…පෙ.… අධිප්‌පායො’’ති, අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නානං චිත්‌තචෙතසිකානන්‌ති අත්‌ථො. සමුදායවසෙනාති චිත්‌තෙන රාසීකරණවසෙන. අධිප්‌පායොති ඉමිනා වත්‌තමානුපචාරෙන විනාව ‘‘යෙ යෙ ධම්‌මා උප්‌පජ්‌ජන්‌තී’’ති එත්‌ථ වත්‌තමානත්‌ථං සක්‌කා යොජෙතුන්‌ති ඉමමත්‌ථං උල්‌ලිඞ්‌ගෙති. තෙනාහ ‘‘ඉමෙ පනා’’තිආදි. යදිපි පච්‌චයධම්‌මා කෙචි අතීතා අනාගතාපි හොන්‌ති, පච්‌චයුප්‌පන්‌නධම්‌මො පන පච්‌චුප්‌පන්‌නො එවාති ආහ ‘‘අතීතානාගතානං න හොන්‌තී’’ති. උප්‌පාදෙ වා හි පච්‌චයුප්‌පන්‌නස්‌ස පච්‌චයෙන භවිතබ්‌බං ඨිතියං වාති. තස්‌මාති යස්‌මා අතීතානාගතා පරමත්‌ථතො නත්‌ථි, තස්‌මා. තෙසූති පච්‌චයුප්‌පන්‌නෙසු. තංතංපච්‌චයාති තං තං රූපාදිආරම්‌මණං පච්‌චයො එතෙසන්‌ති තංතංපච්‌චයා. අයමත්‌ථො දස්‌සිතො හොති සමානසභාවත්‌තා. න හි අත්‌ථාභෙදෙන සභාවභෙදො අත්‌ථි. න පන තංතංපච්‌චයවන්‌තතා දස්‌සිතා හොති අතීතානාගතෙසු නිප්‌පරියායෙන තදභාවතො. යස්‌මා පච්‌චයවන්‌තො පච්‌චයුප්‌පන්‌නායෙව, තෙ ච පච්‌චුප්‌පන්‌නායෙවාති.

    Pavattanti pavattanaṃ. Nadiyā sandanaṃ pabbatassa ṭhānanti hi vuttā aviratamavicchedanāyaṃ tathāpavattikiriyāva. Tenāha ‘‘avirataṃ avicchinnaṃ sandantī’’ti. Evanti yathā ‘‘sandantī’’ti vattamānavacanaṃ vuttaṃ, evaṃ ‘‘ye ye dhammā uppajjantī’’ti sabbasaṅgahavasena uppajjanassa gahitattā ārammaṇapavaggato ‘‘uppajjantī’’ti vattamānavacanaṃ vuttanti attho. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sabbakālasaṅgahavasenā’’tiādi. Tathā ca vuttaṃ ‘‘atītānāgata…pe… adhippāyo’’ti, atītānāgatapaccuppannānaṃ cittacetasikānanti attho. Samudāyavasenāti cittena rāsīkaraṇavasena. Adhippāyoti iminā vattamānupacārena vināva ‘‘ye ye dhammā uppajjantī’’ti ettha vattamānatthaṃ sakkā yojetunti imamatthaṃ ulliṅgeti. Tenāha ‘‘ime panā’’tiādi. Yadipi paccayadhammā keci atītā anāgatāpi honti, paccayuppannadhammo pana paccuppanno evāti āha ‘‘atītānāgatānaṃ na hontī’’ti. Uppāde vā hi paccayuppannassa paccayena bhavitabbaṃ ṭhitiyaṃ vāti. Tasmāti yasmā atītānāgatā paramatthato natthi, tasmā. Tesūti paccayuppannesu. Taṃtaṃpaccayāti taṃ taṃ rūpādiārammaṇaṃ paccayo etesanti taṃtaṃpaccayā. Ayamattho dassito hoti samānasabhāvattā. Na hi atthābhedena sabhāvabhedo atthi. Na pana taṃtaṃpaccayavantatā dassitā hoti atītānāgatesu nippariyāyena tadabhāvato. Yasmā paccayavanto paccayuppannāyeva, te ca paccuppannāyevāti.

    යං යං ධම්‌මං තෙ තෙ ධම්‌මාති යංනිමිත්‌තායංවචනභෙදො, තං දස්‌සෙතුං ‘‘එත්‌ථ චා’’තිආදි ආරද්‌ධං. රූපාරූපධම්‌මා හි කලාපතො පවත්‌තමානාපි චිත්‌තචෙතසිකානං කදාචි විසුං විසුං ආරම්‌මණං හොන්‌ති, කදාචි එකජ්‌ඣං, න එත්‌ථ නියමො අත්‌ථි, පුරිමාභොගොයෙව පන තථාගහණෙ කාරණං. තයිමං දීපෙතුං භගවතා යංවචනභෙදො කතොති ච සක්‌කා වත්‌තුං, යස්‌මා පන එකකලාපපරියාපන්‌නානම්‌පි ධම්‌මානං එකජ්‌ඣං ගහණෙ න සමුදායො ගය්‌හති තදාභොගාභාවතො, අථ ඛො සමුදිතා ධම්‌මා එවාති සහග්‌ගහණම්‌පි විසුංගහණගතිකං, තස්‌මා විසුංගහණසබ්‌භාවදීපනත්‌ථං ‘‘යං ය’’න්‌ති වත්‌වා සතිපි විසුංගහණෙ තෙ සබ්‌බෙ එකජ්‌ඣං ආරම්‌මණපච්‌චයො හොන්‌තීති දස්‌සනත්‌ථං ‘‘තෙ තෙ’’ති වුත්‌තන්‌ති ඉමමත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘චත්‌තාරො හි ඛන්‌ධා’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ වෙදනාදීසූති වෙදනාදීසු චතූසු ඛන්‌ධෙසු අභින්‌දිත්‌වා ගහණවසෙන, භින්‌දිත්‌වා පන ගහණවසෙන ඵස්‌සාදීසු. යො ච රූපාදිකොති ඉදං විඤ්‌ඤාණන්‌තරස්‌ස සාධාරණාරම්‌මණවසෙන වුත්‌තං, යෙ ච අනෙකෙ ඵස්‌සාදයොති ඉදං අසාධාරණාරම්‌මණවසෙන. තෙ සබ්‌බෙති තෙ සාධාරණාසාධාරණප්‌පභෙදෙ සබ්‌බෙපි ආරම්‌මණධම්‌මෙ. එකෙකමෙව ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජන්‌තීති එත්‌ථ යං වත්‌තබ්‌බං, තං හෙට්‌ඨා වුත්‌තමෙව. රූපාරම්‌මණධම්‌මා ච අනෙකෙ නීලාදිභෙදතො. තථාති අනෙකෙ. තෙන භෙරිසද්‌දාදිකෙ, මූලගන්‌ධාදිකෙ, මූලරසාදිකෙ, කථිනසම්‌ඵස්‌සාදිකෙ, වෙදනාදිකෙ ච සඞ්‌ගණ්‌හාති. අනෙකෙති හි ඉමිනා අනෙකකලාපගතානංයෙව වණ්‌ණාදීනං ඉන්‌ද්‍රියවිඤ්‌ඤාණාරම්‌මණභාවමාහ. සාමඤ්‌ඤතො හි වුත්‌තං යථාරහං භින්‌දිත්‌වා නිදස්‌සිතබ්‌බං හොතීති.

    Yaṃyaṃ dhammaṃ te te dhammāti yaṃnimittāyaṃvacanabhedo, taṃ dassetuṃ ‘‘ettha cā’’tiādi āraddhaṃ. Rūpārūpadhammā hi kalāpato pavattamānāpi cittacetasikānaṃ kadāci visuṃ visuṃ ārammaṇaṃ honti, kadāci ekajjhaṃ, na ettha niyamo atthi, purimābhogoyeva pana tathāgahaṇe kāraṇaṃ. Tayimaṃ dīpetuṃ bhagavatā yaṃvacanabhedo katoti ca sakkā vattuṃ, yasmā pana ekakalāpapariyāpannānampi dhammānaṃ ekajjhaṃ gahaṇe na samudāyo gayhati tadābhogābhāvato, atha kho samuditā dhammā evāti sahaggahaṇampi visuṃgahaṇagatikaṃ, tasmā visuṃgahaṇasabbhāvadīpanatthaṃ ‘‘yaṃ ya’’nti vatvā satipi visuṃgahaṇe te sabbe ekajjhaṃ ārammaṇapaccayo hontīti dassanatthaṃ ‘‘te te’’ti vuttanti imamatthaṃ dassento ‘‘cattāro hi khandhā’’tiādimāha. Tattha vedanādīsūti vedanādīsu catūsu khandhesu abhinditvā gahaṇavasena, bhinditvā pana gahaṇavasena phassādīsu. Yoca rūpādikoti idaṃ viññāṇantarassa sādhāraṇārammaṇavasena vuttaṃ, ye ca aneke phassādayoti idaṃ asādhāraṇārammaṇavasena. Te sabbeti te sādhāraṇāsādhāraṇappabhede sabbepi ārammaṇadhamme. Ekekameva ārabbha uppajjantīti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Rūpārammaṇadhammā ca aneke nīlādibhedato. Tathāti aneke. Tena bherisaddādike, mūlagandhādike, mūlarasādike, kathinasamphassādike, vedanādike ca saṅgaṇhāti. Aneketi hi iminā anekakalāpagatānaṃyeva vaṇṇādīnaṃ indriyaviññāṇārammaṇabhāvamāha. Sāmaññato hi vuttaṃ yathārahaṃ bhinditvā nidassitabbaṃ hotīti.

    කුසලවිපාකස්‌සාති කුසලස්‌ස විපාකස්‌ස ච. න හි නිබ්‌බානං පුබ්‌බෙ නිවුත්‌ථන්‌ති ඉදං ‘‘දිට්‌ඨනිබ්‌බානොයෙවා’’තිආදිනා වක්‌ඛමානමෙව අත්‌ථං හදයෙ ඨපෙත්‌වා වුත්‌තං. පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණෙන හි නිබ්‌බානවිභාවනං අදිට්‌ඨසච්‌චස්‌ස වා සියා දිට්‌ඨසච්‌චස්‌සපි වා. තත්‌ථ අදිට්‌ඨසච්‌චෙන තාව තං විභාවෙතුමෙව න සක්‌කා අප්‌පටිවිද්‌ධත්‌තා, ඉතරස්‌ස පන පගෙව විභූතමෙවාති තං තෙන විභාවිතං නාම හොතීති අධිප්‌පායො. එත්‌ථ ච ‘‘න ච තං වුත්‌ත’’න්‌ති ඉමිනා පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණස්‌ස නිබ්‌බානාරම්‌මණකරණාභාවං ආගමතො දස්‌සෙත්‌වා ‘‘න හි නිබ්‌බාන’’න්‌තිආදිනා යුත්‌තිතො දස්‌සෙති. තත්‌ථ ‘‘න පුබ්‌බෙ නිවුත්‌ථං අසඞ්‌ඛතත්‌තා’’ති කස්‌මා වුත්‌තං? ගොචරාසෙවනාය ආසෙවිතස්‌සපි නිවුත්‌ථන්‌ති ඉච්‌ඡිතත්‌තා. දිට්‌ඨසච්‌චොයෙව හි පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණෙන නිබ්‌බානං විභාවෙති, න අදිට්‌ඨසච්‌චො. තං පන ඤාණං ඛන්‌ධෙ විය ඛන්‌ධපටිබද්‌ධෙපි විභාවෙතීති නිබ්‌බානාරම්‌මණඛන්‌ධවිභාවනෙ නිබ්‌බානම්‌පි විභාවෙතීති සක්‌කා විඤ්‌ඤාතුං. එතෙන පයොජනාභාවචොදනා පටික්‌ඛිත්‌තාති දට්‌ඨබ්‌බා. එවං අනාගතංසඤාණෙපි යොජෙතබ්‌බන්‌ති යථා පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණස්‌ස නිබ්‌බානාරම්‌මණතා දස්‌සිතා, එවං අනාගතංසඤාණෙපි යථාරහං යොජෙතබ්‌බං. තත්‌ථ පන ‘‘ඛන්‌ධපටිබද්‌ධවිභාවනකාලෙ’’තිආදිනා යොජනා වෙදිතබ්‌බා. තෙන වුත්‌තං ‘‘යථාරහ’’න්‌ති. කස්‌සචි අභිඤ්‌ඤාප්‌පත්‌තස්‌සපි රූපාවචරස්‌ස, පගෙව ඉතරස්‌ස.

    Kusalavipākassāti kusalassa vipākassa ca. Na hi nibbānaṃ pubbe nivutthanti idaṃ ‘‘diṭṭhanibbānoyevā’’tiādinā vakkhamānameva atthaṃ hadaye ṭhapetvā vuttaṃ. Pubbenivāsānussatiñāṇena hi nibbānavibhāvanaṃ adiṭṭhasaccassa vā siyā diṭṭhasaccassapi vā. Tattha adiṭṭhasaccena tāva taṃ vibhāvetumeva na sakkā appaṭividdhattā, itarassa pana pageva vibhūtamevāti taṃ tena vibhāvitaṃ nāma hotīti adhippāyo. Ettha ca ‘‘na ca taṃ vutta’’nti iminā pubbenivāsānussatiñāṇassa nibbānārammaṇakaraṇābhāvaṃ āgamato dassetvā ‘‘na hi nibbāna’’ntiādinā yuttito dasseti. Tattha ‘‘na pubbe nivutthaṃ asaṅkhatattā’’ti kasmā vuttaṃ? Gocarāsevanāya āsevitassapi nivutthanti icchitattā. Diṭṭhasaccoyeva hi pubbenivāsānussatiñāṇena nibbānaṃ vibhāveti, na adiṭṭhasacco. Taṃ pana ñāṇaṃ khandhe viya khandhapaṭibaddhepi vibhāvetīti nibbānārammaṇakhandhavibhāvane nibbānampi vibhāvetīti sakkā viññātuṃ. Etena payojanābhāvacodanā paṭikkhittāti daṭṭhabbā. Evaṃ anāgataṃsañāṇepi yojetabbanti yathā pubbenivāsānussatiñāṇassa nibbānārammaṇatā dassitā, evaṃ anāgataṃsañāṇepi yathārahaṃ yojetabbaṃ. Tattha pana ‘‘khandhapaṭibaddhavibhāvanakāle’’tiādinā yojanā veditabbā. Tena vuttaṃ ‘‘yathāraha’’nti. Kassaci abhiññāppattassapi rūpāvacarassa, pageva itarassa.

    ආරම්‌මණපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Ārammaṇapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / (2) පච්‌චයනිද්‌දෙසො • (2) Paccayaniddeso

    ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 2. ආරම්‌මණපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 2. Ārammaṇapaccayaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact