| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੯. ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ
9. Araṇavibhaṅgasuttaṃ
੩੨੩. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਂ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ। ਤਂ ਸੁਣਾਥ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ; ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
323. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘araṇavibhaṅgaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਨ ਕਾਮਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ। ਏਤੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ 1, ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ ਞਾਣਕਰਣੀ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਉਸ੍ਸਾਦਨਞ੍ਚ ਜਞ੍ਞਾ, ਅਪਸਾਦਨਞ੍ਚ ਜਞ੍ਞਾ; ਉਸ੍ਸਾਦਨਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਅਪਸਾਦਨਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਅਪਸਾਦੇਯ੍ਯ 2, ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਯ੍ਯ। ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਜਞ੍ਞਾ; ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਞਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਰਹੋવਾਦਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨ ਖੀਣਂ 3 ਭਣੇ। ਅਤਰਮਾਨੋવ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਨੋ ਤਰਮਾਨੋ। ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਭਿਨਿવੇਸੇਯ੍ਯ, ਸਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿਧਾવੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਅਯਮੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸ੍ਸ।
‘‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ. Ete kho, bhikkhave 4, ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya 5, dhammameva deseyya. Sukhavinicchayaṃ jaññā; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyya. Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ 6 bhaṇe. Ataramānova bhāseyya, no taramāno. Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyāti – ayamuddeso araṇavibhaṅgassa.
੩੨੪. ‘‘‘ਨ ਕਾਮਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ; ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਯੋ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗੋ ਹੀਨੋ ਗਮ੍ਮੋ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕੋ ਅਨਰਿਯੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਯੋ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਯੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਨਰਿਯੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਯੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ‘ਨ ਕਾਮਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
324. ‘‘‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhita’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyogo hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Yo attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Yo attakilamathānuyogaṃ ananuyogo dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. ‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogaṃ anuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhita’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੨੫. ‘‘‘ਏਤੇ ਖੋ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ ਞਾਣਕਰਣੀ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ , ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ‘ਏਤੇ ਖੋ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ ਞਾਣਕਰਣੀ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
325. ‘‘‘Ete kho ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi , sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi. ‘Ete kho ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੨੬. ‘‘‘ਉਸ੍ਸਾਦਨਞ੍ਚ ਜਞ੍ਞਾ, ਅਪਸਾਦਨਞ੍ਚ ਜਞ੍ਞਾ; ਉਸ੍ਸਾਦਨਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਅਪਸਾਦਨਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਅਪਸਾਦੇਯ੍ਯ, ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਸ੍ਸਾਦਨਾ ਚ ਹੋਤਿ ਅਪਸਾਦਨਾ ਚ, ਨੋ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ? ‘ਯੇ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦੁਕ੍ਖਾ ਸਉਪਘਾਤਾ ਸਉਪਾਯਾਸਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ 7 ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਅਪਸਾਦੇਤਿ।
326. ‘‘‘Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya, dhammameva deseyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhave, ussādanā ca hoti apasādanā ca, no ca dhammadesanā? ‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ anuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ 8 ittheke apasādeti.
‘‘‘ਯੇ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪਘਾਤਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਾ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਉਸ੍ਸਾਦੇਤਿ।
‘‘‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti.
‘‘‘ਯੇ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦੁਕ੍ਖਾ ਸਉਪਘਾਤਾ ਸਉਪਾਯਾਸਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਅਪਸਾਦੇਤਿ।
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ anuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke apasādeti.
‘‘‘ਯੇ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪਘਾਤਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਾ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਉਸ੍ਸਾਦੇਤਿ।
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ ananuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti.
‘‘‘ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭવਸਂਯੋਜਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦੁਕ੍ਖਾ ਸਉਪਘਾਤਾ ਸਉਪਾਯਾਸਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਅਪਸਾਦੇਤਿ।
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ appahīnaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke apasādeti.
‘‘‘ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭવਸਂਯੋਜਨਂ ਪਹੀਨਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪਘਾਤਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਾ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਉਸ੍ਸਾਦੇਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਸ੍ਸਾਦਨਾ ਚ ਹੋਤਿ ਅਪਸਾਦਨਾ ਚ, ਨੋ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ।
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ pahīnaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti. Evaṃ kho, bhikkhave, ussādanā ca hoti apasādanā ca, no ca dhammadesanā.
੩੨੭. ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦਨਾ ਹੋਤਿ ਨ ਅਪਸਾਦਨਾ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਚ 9? ‘ਯੇ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦੁਕ੍ਖਾ ਸਉਪਘਾਤਾ ਸਉਪਾਯਾਸਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਨ ਏવਮਾਹ। ‘ਅਨੁਯੋਗੋ ਚ ਖੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਤਿ।
327. ‘‘Kathañca, bhikkhave, nevussādanā hoti na apasādanā, dhammadesanā ca 10? ‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ anuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Anuyogo ca kho, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘ਯੇ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪਘਾਤਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਾ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਨ ਏવਮਾਹ। ‘ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਚ ਖੋ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਤਿ।
‘‘‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Ananuyogo ca kho, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘ਯੇ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦੁਕ੍ਖਾ ਸਉਪਘਾਤਾ ਸਉਪਾਯਾਸਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਨ ਏવਮਾਹ। ‘ਅਨੁਯੋਗੋ ਚ ਖੋ , ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਤਿ।
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ anuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Anuyogo ca kho , sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘ਯੇ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪਘਾਤਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਾ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਨ ਏવਮਾਹ। ‘ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਚ ਖੋ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਤਿ।
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ ananuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Ananuyogo ca kho, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭવਸਂਯੋਜਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦੁਕ੍ਖਾ ਸਉਪਘਾਤਾ ਸਉਪਾਯਾਸਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਨ ਏવਮਾਹ । ‘ਭવਸਂਯੋਜਨੇ ਚ ਖੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇ ਭવੋਪਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਤਿ।
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ appahīnaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha . ‘Bhavasaṃyojane ca kho appahīne bhavopi appahīno hotī’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭવਸਂਯੋਜਨਂ ਪਹੀਨਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪਘਾਤਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਾ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ – ਨ ਏવਮਾਹ। ‘ਭવਸਂਯੋਜਨੇ ਚ ਖੋ ਪਹੀਨੇ ਭવੋਪਿ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ – ਇਤਿ વਦਂ ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦਨਾ ਹੋਤਿ ਨ ਅਪਸਾਦਨਾ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਚ। ‘ਉਸ੍ਸਾਦਨਞ੍ਚ ਜਞ੍ਞਾ, ਅਪਸਾਦਨਞ੍ਚ ਜਞ੍ਞਾ; ਉਸ੍ਸਾਦਨਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਅਪਸਾਦਨਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਅਪਸਾਦੇਯ੍ਯ, ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ pahīnaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Bhavasaṃyojane ca kho pahīne bhavopi pahīno hotī’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti. Evaṃ kho, bhikkhave, nevussādanā hoti na apasādanā, dhammadesanā ca. ‘Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya, dhammameva deseyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੨੮. ‘‘‘ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਜਞ੍ਞਾ; ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਞਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਗੁਣਾ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਸਦ੍ਦਾ… ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਗਨ੍ਧਾ… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ… ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ। ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਸੁਖਂ ਮੀਲ਼੍ਹਸੁਖਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੁਖਂ ਅਨਰਿਯਸੁਖਂ। ‘ਨ ਆਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਬਹੁਲੀਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਏਤਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸਾ’ਤਿ – વਦਾਮਿ। ਇਧ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ વਿਹਰਤਿ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਂ ਪવਿવੇਕਸੁਖਂ ਉਪਸਮਸੁਖਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਸੁਖਂ। ‘ਆਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ, ਬਹੁਲੀਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਏਤਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸਾ’ਤਿ – વਦਾਮਿ । ‘ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਜਞ੍ਞਾ ; ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਞਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
328. ‘‘‘Sukhavinicchayaṃ jaññā; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ mīḷhasukhaṃ puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ. ‘Na āsevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ, bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti – vadāmi. Idha , bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ. ‘Āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ, na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti – vadāmi . ‘Sukhavinicchayaṃ jaññā ; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੨੯. ‘‘‘ਰਹੋવਾਦਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨ ਖੀਣਂ ਭਣੇ’ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਂ ਜਞ੍ਞਾ ਰਹੋવਾਦਂ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਸਕ੍ਕਂ 11 ਤਂ ਰਹੋવਾਦਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਯਮ੍ਪਿ ਜਞ੍ਞਾ ਰਹੋવਾਦਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਅવਚਨਾਯ। ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਜਞ੍ਞਾ ਰਹੋવਾਦਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਤਤ੍ਰ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਅਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਰਹੋવਾਦਸ੍ਸ વਚਨਾਯ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਂ ਜਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦਂ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਸਕ੍ਕਂ ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਯਮ੍ਪਿ ਜਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਅવਚਨਾਯ। ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਜਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਤਤ੍ਰ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਅਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦਸ੍ਸ વਚਨਾਯ। ‘ਰਹੋવਾਦਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨ ਖੀਣਂ ਭਣੇ’ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
329. ‘‘‘Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ bhaṇe’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā rahovādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ 12 taṃ rahovādaṃ na bhāseyya. Yampi jaññā rahovādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ tassapi sikkheyya avacanāya. Yañca kho jaññā rahovādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ tatra kālaññū assa tassa rahovādassa vacanāya. Tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā sammukhā khīṇavādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ taṃ sammukhā khīṇavādaṃ na bhāseyya. Yampi jaññā sammukhā khīṇavādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ tassapi sikkheyya avacanāya. Yañca kho jaññā sammukhā khīṇavādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ tatra kālaññū assa tassa sammukhā khīṇavādassa vacanāya. ‘Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ bhaṇe’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੩੦. ‘‘‘ਅਤਰਮਾਨੋવ ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਨੋ ਤਰਮਾਨੋ’ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਰਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਸਤੋ ਕਾਯੋਪਿ ਕਿਲਮਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ 13, ਸਰੋਪਿ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ 14, ਕਣ੍ਠੋਪਿ ਆਤੁਰੀਯਤਿ, ਅવਿਸਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਅવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਤਰਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤਰਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਸਤੋ ਕਾਯੋਪਿ ਨ ਕਿਲਮਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ, ਸਰੋਪਿ ਨ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ, ਕਣ੍ਠੋਪਿ ਨ ਆਤੁਰੀਯਤਿ, વਿਸਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਤਰਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ। ‘ਅਤਰਮਾਨੋવ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਨੋ ਤਰਮਾਨੋ’ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
330. ‘‘‘Ataramānova bhāseyya no taramāno’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, taramānassa bhāsato kāyopi kilamati, cittampi upahaññati 15, saropi upahaññati 16, kaṇṭhopi āturīyati, avisaṭṭhampi hoti aviññeyyaṃ taramānassa bhāsitaṃ. Tatra, bhikkhave, ataramānassa bhāsato kāyopi na kilamati, cittampi na upahaññati, saropi na upahaññati, kaṇṭhopi na āturīyati, visaṭṭhampi hoti viññeyyaṃ ataramānassa bhāsitaṃ. ‘Ataramānova bhāseyya, no taramāno’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੩੧. ‘‘‘ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਭਿਨਿવੇਸੇਯ੍ਯ, ਸਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿਧਾવੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਤਿਸਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਦੇવੇਕਚ੍ਚੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ‘ਪਾਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਪਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ , ‘વਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ 17 ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਸਰਾવ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘ਧਾਰੋਪ’ਨ੍ਤਿ 18 ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਪੋਣ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਪਿਸੀਲવ’ਨ੍ਤਿ 19 ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਯਥਾ ਯਥਾ ਨਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਥਾਮਸਾ ਪਰਾਮਾਸਾ 20 ਅਭਿਨਿવਿਸ੍ਸ વੋਹਰਤਿ – ‘ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ , ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਤਿਸਾਰੋ।
331. ‘‘‘Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca abhiniveso hoti samaññāya ca atisāro? Idha, bhikkhave, tadevekaccesu janapadesu ‘pātī’ti sañjānanti, ‘patta’nti sañjānanti , ‘vitta’nti 21 sañjānanti, ‘sarāva’nti sañjānanti ‘dhāropa’nti 22 sañjānanti, ‘poṇa’nti sañjānanti, ‘pisīlava’nti 23 sañjānanti. Iti yathā yathā naṃ tesu tesu janapadesu sañjānanti tathā tathā thāmasā parāmāsā 24 abhinivissa voharati – ‘idameva saccaṃ , moghamañña’nti. Evaṃ kho, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca abhiniveso hoti samaññāya ca atisāro.
੩੩੨. ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਨਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਨਤਿਸਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਦੇવੇਕਚ੍ਚੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ‘ਪਾਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਪਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘વਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਸਰਾવ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਧਾਰੋਪ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਪੋਣ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਪਿਸੀਲવ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਯਥਾ ਯਥਾ ਨਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘ਇਦਂ ਕਿਰ ਮੇ 25 ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਧਾਯ વੋਹਰਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ વੋਹਰਤਿ ਅਪਰਾਮਸਂ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਨਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਨਤਿਸਾਰੋ। ‘ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਭਿਨਿવੇਸੇਯ੍ਯ ਸਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿਧਾવੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
332. ‘‘Kathañca, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca anabhiniveso hoti samaññāya ca anatisāro? Idha, bhikkhave, tadevekaccesu janapadesu ‘pātī’ti sañjānanti, ‘patta’nti sañjānanti, ‘vitta’nti sañjānanti, ‘sarāva’nti sañjānanti, ‘dhāropa’nti sañjānanti, ‘poṇa’nti sañjānanti, ‘pisīlava’nti sañjānanti. Iti yathā yathā naṃ tesu tesu janapadesu sañjānanti ‘idaṃ kira me 26 āyasmanto sandhāya voharantī’ti tathā tathā voharati aparāmasaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca anabhiniveso hoti, samaññāya ca anatisāro. ‘Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya samaññaṃ nātidhāveyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
੩੩੩. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗੋ ਹੀਨੋ ਗਮ੍ਮੋ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕੋ ਅਨਰਿਯੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਹੀਨਂ ਗਮ੍ਮਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
333. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyogo hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੩੪. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਨਰਿਯੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਰਿਯਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
334. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yo attakilamathānuyogaṃ ananuyogo dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੩੫. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਯਂ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ ਞਾਣਕਰਣੀ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ । ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
335. ‘‘Tatra, bhikkhave, yāyaṃ majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā . Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੩੬. ‘‘ਤਤ੍ਰ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਯਂ ਉਸ੍ਸਾਦਨਾ ਚ ਅਪਸਾਦਨਾ ਚ ਨੋ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਯਂ ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦਨਾ ਚ ਨ ਅਪਸਾਦਨਾ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਚ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
336. ‘‘Tatra , bhikkhave, yāyaṃ ussādanā ca apasādanā ca no ca dhammadesanā, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yāyaṃ nevussādanā ca na apasādanā ca dhammadesanā ca, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੩੭. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ ਕਾਮਸੁਖਂ ਮੀਲ਼੍ਹਸੁਖਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਸੁਖਂ ਅਨਰਿਯਸੁਖਂ , ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਂ ਪવਿવੇਕਸੁਖਂ ਉਪਸਮਸੁਖਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਸੁਖਂ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
337. ‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ kāmasukhaṃ mīḷhasukhaṃ pothujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ , sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yamidaṃ nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੩੮. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਰਹੋવਾਦੋ ਅਭੂਤੋ ਅਤਚ੍ਛੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਰਹੋવਾਦੋ ਭੂਤੋ ਤਚ੍ਛੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਰਹੋવਾਦੋ ਭੂਤੋ ਤਚ੍ਛੋ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
338. ‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo abhūto ataccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo bhūto taccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo bhūto taccho atthasaṃhito, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੩੯. ‘‘ਤਤ੍ਰ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦੋ ਅਭੂਤੋ ਅਤਚ੍ਛੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦੋ ਭੂਤੋ ਤਚ੍ਛੋ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਖੀਣવਾਦੋ ਭੂਤੋ ਤਚ੍ਛੋ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
339. ‘‘Tatra , bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo abhūto ataccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo bhūto taccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo bhūto taccho atthasaṃhito, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੪੦. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ ਤਰਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਯਮਿਦਂ ਅਤਰਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
340. ‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ taramānassa bhāsitaṃ, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave , yamidaṃ ataramānassa bhāsitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
੩੪੧. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਤਿਸਾਰੋ, ਸਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਉਪਘਾਤੋ ਸਉਪਾਯਾਸੋ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਣੋ। ਤਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯ੍વਾਯਂ ਜਨਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਨਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਨਤਿਸਾਰੋ, ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਪਰਿਲ਼ਾਹੋ; ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਣੋ।
341. ‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ janapadaniruttiyā ca abhiniveso samaññāya ca atisāro, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra bhikkhave, yvāyaṃ janapadaniruttiyā ca anabhiniveso samaññāya ca anatisāro, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਸਰਣਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਰਣਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮ; ਸਰਣਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਞਤ੍વਾ ਅਰਣਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਞਤ੍વਾ ਅਰਣਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਏવਞ੍ਹਿ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੁਭੂਤਿ ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਰਣਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ।
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, ‘saraṇañca dhammaṃ jānissāma, araṇañca dhammaṃ jānissāma; saraṇañca dhammaṃ ñatvā araṇañca dhammaṃ ñatvā araṇapaṭipadaṃ paṭipajjissāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Subhūti ca pana, bhikkhave, kulaputto araṇapaṭipadaṃ paṭipanno’’ti.
ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ।
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਨવਮਂ।
Araṇavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੯. ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
