| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੯. ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
੩੨੩. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਨੇવੁਸ੍ਸਾਦੇਯ੍ਯ ਨ ਅਪਸਾਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਗੇਹਸਿਤવਸੇਨ ਕਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨੇવ ਉਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ ਨ ਅવਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ। ਧਮ੍ਮਮੇવ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਭਾવਮੇવ ਕਥੇਯ੍ਯ। ਸੁਖવਿਨਿਚ੍ਛਯਨ੍ਤਿ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤਸੁਖਂ। ਰਹੋ વਾਦਨ੍ਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਅવਣ੍ਣਂ, ਪਿਸੁਣવਾਚਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨ ਖੀਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਖੀਣਂ ਆਕਿਣ੍ਣਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ વਾਚਂ ਨ ਭਣੇਯ੍ਯ। ਨਾਭਿਨਿવੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਆਦਾਯ વੋਹਰੇਯ੍ਯ। ਸਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਂ ਲੋਕਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ। ਨਾਤਿਧਾવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ।
323.Evaṃme sutanti araṇavibhaṅgasuttaṃ. Tattha nevussādeyya na apasādeyyāti gehasitavasena kañci puggalaṃ neva ukkhipeyya na avakkhipeyya. Dhammameva deseyyāti sabhāvameva katheyya. Sukhavinicchayanti vinicchitasukhaṃ. Raho vādanti parammukhā avaṇṇaṃ, pisuṇavācanti attho. Sammukhā na khīṇanti sammukhāpi khīṇaṃ ākiṇṇaṃ saṃkiliṭṭhaṃ vācaṃ na bhaṇeyya. Nābhiniveseyyāti na adhiṭṭhahitvā ādāya vohareyya. Samaññanti lokasamaññaṃ lokapaṇṇattiṃ. Nātidhāveyyāti nātikkameyya.
੩੨੪. ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸੁਖਿਨੋਤਿ ਕਾਮਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤੇਨ ਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤਸ੍ਸ। ਸਦੁਕ੍ਖੋਤਿ વਿਪਾਕਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖੇਨਪਿ ਸਦੁਕ੍ਖੋ। ਸਉਪਘਾਤੋਤਿ વਿਪਾਕੂਪਘਾਤਕਿਲੇਸੂਪਘਾਤੇਹੇવ ਸਉਪਘਾਤੋ। ਤਥਾ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾਤਿ ਅਯਾਥਾવਪਟਿਪਦਾ ਅਕੁਸਲਪਟਿਪਦਾ।
324.Kāmapaṭisandhisukhinoti kāmapaṭisandhinā kāmūpasaṃhitena sukhena sukhitassa. Sadukkhoti vipākadukkhena saṃkilesadukkhenapi sadukkho. Saupaghātoti vipākūpaghātakilesūpaghāteheva saupaghāto. Tathā sapariḷāho. Micchāpaṭipadāti ayāthāvapaṭipadā akusalapaṭipadā.
੩੨੬. ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਅਪਸਾਦੇਤੀਤਿ ਏવਂ ਗੇਹਸਿਤવਸੇਨ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਪਸਾਦੇਤਿ। ਉਸ੍ਸਾਦਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਭવਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਭવਬਨ੍ਧਨਂ, ਤਣ੍ਹਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ।
326.Ittheke apasādetīti evaṃ gehasitavasena ekacce puggale apasādeti. Ussādanepi eseva nayo. Bhavasaṃyojananti bhavabandhanaṃ, taṇhāyetaṃ nāmaṃ.
ਸੁਭੂਤਿਤ੍ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਇਮਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤੋ। ਭਗવਤੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਦਨਾਅਪਸਾਦਨਾ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ। ਸੁਭੂਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੋ ਅਨਾਰਾਧਕੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਅਯਂ ਸੀਲવਾ ਗੁਣવਾ ਲਜ੍ਜਿਪੇਸਲੋ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਅਯਂ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ, ਅਯਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ’’ਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਰਣવਿਹਾਰੀਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸੁਭੂਤੀ’’ਤਿ ਆਹ।
Subhūtitthero kira imaṃ catukkaṃ nissāya etadagge ṭhapito. Bhagavato hi dhammaṃ desentassa puggalānaṃ ussādanāapasādanā paññāyanti, tathā sāriputtattherādīnaṃ. Subhūtittherassa pana dhammadesanāya ‘‘ayaṃ puggalo appaṭipannako anārādhako’’ti vā, ‘‘ayaṃ sīlavā guṇavā lajjipesalo ācārasampanno’’ti vā natthi, dhammadesanāya panassa ‘‘ayaṃ micchāpaṭipadā, ayaṃ sammāpaṭipadā’’tveva paññāyati. Tasmā bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ araṇavihārīnaṃ yadidaṃ subhūtī’’ti āha.
੩੨੯. ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਚ ਕਾਲੇ ਅਕਥੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਮਹਾਜਨੋ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਪਤ੍ਤਕਾਲਂ ਞਤ੍વਾવ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਖੀਣવਾਦੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
329.Kālaññūassāti asampatte ca atikkante ca kāle akathetvā ‘‘idāni vuccamānaṃ mahājano gaṇhissatī’’ti yuttapattakālaṃ ñatvāva parammukhā avaṇṇaṃ bhāseyya. Khīṇavādepi eseva nayo.
੩੩੦. ਉਪਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਘਾਤਿਯਤਿ। ਸਰੋਪਿ ਉਪਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਆਤੁਰੀਯਤੀਤਿ ਆਤੁਰੋ ਹੋਤਿ ਗੇਲਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਾਬਾਧੋ। ਅવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਨ ਹੋਤਿ।
330.Upahaññatīti ghātiyati. Saropi upahaññatīti saddopi bhijjati. Āturīyatīti āturo hoti gelaññappatto sābādho. Avissaṭṭhanti vissaṭṭhaṃ apalibuddhaṃ na hoti.
੩੩੧. ਤਦੇવਾਤਿ ਤਂਯੇવ ਭਾਜਨਂ। ਅਭਿਨਿવਿਸ੍ਸ વੋਹਰਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨਜਨਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਆਹਰਥ ਧੋવਥਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਨ੍ਧਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਨਯਿਦਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਪਾਤਿ ਨਮੇਸਾ, ਏવਂ વਦਾਹੀ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸ੍ਸ વੋਹਰਤਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਤਿਸਾਰੋਤਿ ਅਤਿਧਾવਨਂ।
331.Tadevāti taṃyeva bhājanaṃ. Abhinivissa voharatīti pattanti sañjānanajanapadaṃ gantvā ‘‘pattaṃ āharatha dhovathā’’ti sutvā ‘‘andhabālaputhujjano, nayidaṃ pattaṃ, pāti namesā, evaṃ vadāhī’’ti abhinivissa voharati. Evaṃ sabbapadehi yojetabbaṃ. Atisāroti atidhāvanaṃ.
੩੩੨. ਤਥਾ ਤਥਾ વੋਹਰਤਿ ਅਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਜਨਪਦੇ ਭਾਜਨਂ ਪਾਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਮੇ ਪਨ ਨਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਜਨਪਦવੋਹਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤੇવ ਅਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ વੋਹਰਤਿ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
332.Tathā tathā voharati aparāmasanti amhākaṃ janapade bhājanaṃ pātīti vuccati, ime pana naṃ pattanti vadantīti tato paṭṭhāya janapadavohāraṃ muñcitvā pattaṃ pattanteva aparāmasanto voharati. Sesapadesupi eseva nayo.
੩੩੩. ਇਦਾਨਿ ਮਰਿਯਾਦਭਾਜਨੀਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਰਣੋਤਿ ਸਰਜੋ ਸਕਿਲੇਸੋ। ਅਰਣੋਤਿ ਅਰਜੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ। ਸੁਭੂਤਿ ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਦ੍વੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਏਤਦਗ੍ਗਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ ‘‘ਅਰਣવਿਹਾਰੀਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸੁਭੂਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸੁਭੂਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੦੨)।
333. Idāni mariyādabhājanīyaṃ karonto tatra, bhikkhavetiādimāha. Tattha saraṇoti sarajo sakileso. Araṇoti arajo nikkileso. Subhūti ca pana, bhikkhaveti ayaṃ thero dvīsu ṭhānesu etadaggaṃ āruḷho ‘‘araṇavihārīnaṃ yadidaṃ subhūti, dakkhiṇeyyānaṃ yadidaṃ subhūtī’’ti (a. ni. 1.202).
ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਕਿਰ વਤ੍ਥੁਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਸੁਭੂਤਿਤ੍ਥੇਰੋ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਸੋਧੇਤਿ। ਤਥਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਗੇਹਦ੍વਾਰੇ ਠਿਤੋ ਯਾવ ਭਿਕ੍ਖਂ ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਿਰੋਧਾ વੁਟ੍ਠਾਯ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਸੁਭੂਤਿਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਤਥੇવ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਾ વੁਟ੍ਠਾਯ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਏવਂ ਪਨ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ। ਆਮ ਸਕ੍ਕਾ, ਨੇવ ਅਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ, ਯਂ ਮਹਾਭਿਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਾવਕਾ ਏવਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਹਿ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪੇ ਪੋਰਾਣਕਰਾਜਕਾਲੇ ਪਿਙ੍ਗਲਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਉਤ੍ਤਰਗਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤ ਕੁਲਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਤਂ ਕੁਲਦ੍વਾਰਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਥੇਰੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
Dhammasenāpati kira vatthuṃ sodheti, subhūtitthero dakkhiṇaṃ sodheti. Tathā hi dhammasenāpati piṇḍāya caranto gehadvāre ṭhito yāva bhikkhaṃ āharanti, tāva pubbabhāge paricchinditvā nirodhaṃ samāpajjati, nirodhā vuṭṭhāya deyyadhammaṃ paṭiggaṇhāti. Subhūtitthero ca tatheva mettājhānaṃ samāpajjati, mettājhānā vuṭṭhāya deyyadhammaṃ paṭiggaṇhāti. Evaṃ pana kātuṃ sakkāti. Āma sakkā, neva acchariyañcetaṃ, yaṃ mahābhiññappattā sāvakā evaṃ kareyyuṃ. Imasmimpi hi tambapaṇṇidīpe porāṇakarājakāle piṅgalabuddharakkhitatthero nāma uttaragāmaṃ nissāya vihāsi. Tattha satta kulasatāni honti, ekampi taṃ kuladvāraṃ natthi, yattha thero samāpattiṃ na samāpajji. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੯. ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Araṇavibhaṅgasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੯. ਅਰਣવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
