| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
33. අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
33. Araṇavihārañāṇaniddesavaṇṇanā
82. අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාදයො වුත්‌තත්‌ථා. සුඤ්‌ඤතො විහාරොති අනත්‌තානුපස්‌සනාය වුට්‌ඨිතස්‌ස සුඤ්‌ඤතාකාරෙනෙව පවත්‌තා අරහත්‌තඵලසමාපත්‌ති. අනිමිත්‌තො විහාරොති අනිච්‌චානුපස්‌සනාය වුට්‌ඨිතස්‌ස අනිමිත්‌තාකාරෙන පවත්‌තා අරහත්‌තඵලසමාපත්‌ති. අප්‌පණිහිතො විහාරොති දුක්‌ඛානුපස්‌සනාය වුට්‌ඨිතස්‌ස අප්‌පණිහිතාකාරෙන පවත්‌තා අරහත්‌තඵලසමාපත්‌ති. සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තතාති සුඤ්‌ඤතෙ ඵලසමාපත්‌තියා පුබ්‌බභාගපඤ්‌ඤාවසෙන අධිමුත්‌තතා. සෙසද්‌වයෙපි එසෙව නයො. පඨමං ඣානන්‌තිආදීහි අරහත්‌තඵලසමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජිතුකාමස්‌ස විපස්‌සනාය ආරම්‌මණභූතා ඣානසමාපත්‌තියො වුත්‌තා. අරහතොයෙව හි විපස්‌සනාඵලසමාපත්‌තිපණීතාධිමුත්‌තිඣානසමාපත්‌තියො සබ්‌බකිලෙසානං පහීනත්‌තා ‘‘අරණවිහාරො’’ති වත්‌තුං අරහන්‌ති.
82. Araṇavihārañāṇaniddese aniccānupassanādayo vuttatthā. Suññato vihāroti anattānupassanāya vuṭṭhitassa suññatākāreneva pavattā arahattaphalasamāpatti. Animitto vihāroti aniccānupassanāya vuṭṭhitassa animittākārena pavattā arahattaphalasamāpatti. Appaṇihitovihāroti dukkhānupassanāya vuṭṭhitassa appaṇihitākārena pavattā arahattaphalasamāpatti. Suññate adhimuttatāti suññate phalasamāpattiyā pubbabhāgapaññāvasena adhimuttatā. Sesadvayepi eseva nayo. Paṭhamaṃ jhānantiādīhi arahattaphalasamāpattiṃ samāpajjitukāmassa vipassanāya ārammaṇabhūtā jhānasamāpattiyo vuttā. Arahatoyeva hi vipassanāphalasamāpattipaṇītādhimuttijhānasamāpattiyo sabbakilesānaṃ pahīnattā ‘‘araṇavihāro’’ti vattuṃ arahanti.
පඨමෙන ඣානෙන නීවරණෙ හරතීති අරණවිහාරොති පඨමජ්‌ඣානසමඞ්‌ගී පඨමෙන ඣානෙන නීවරණෙ හරතීති තං පඨමං ඣානං අරණවිහාරොති අත්‌ථො. සෙසෙසුපි එසෙව නයො. අරහතො නීවරණාභාවෙපි නීවරණවිපක්‌ඛත්‌තා පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස නීවරණෙ හරතීති වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. විපස්‌සනාඵලසමාපත්‌තිපණීතාධිමුත්‌තිවසෙන තිධා අරණවිහාරඤාණං උද්‌දිසිත්‌වා කස්‌මා ඣානසමාපත්‌තියොව අරණවිහාරොති නිද්‌දිට්‌ඨාති චෙ? උද්‌දෙසවසෙනෙව තාසං තිස්‌සන්‌නං අරණවිහාරතාය සිද්‌ධත්‌තා. ඵලසමාපත්‌තිවිපස්‌සනාය පන භූමිභූතානං ඣානසමාපත්‌තීනං අරණවිහාරතා අවුත්‌තෙ න සිජ්‌ඣති, තස්‌මා අසිද්‌ධමෙව සාධෙතුං ‘‘පඨමං ඣානං අරණවිහාරො’’තිආදි වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. තාසඤ්‌හි අරණවිහාරතා උද්‌දෙසවසෙන අසිද්‌ධාපි නිද්‌දෙසෙ වුත්‌තත්‌තා සිද්‌ධාති. තෙසං වා යොජිතනයෙනෙව ‘‘අනිච්‌චානුපස්‌සනා නිච්‌චසඤ්‌ඤං හරතීති අරණවිහාරො, දුක්‌ඛානුපස්‌සනා සුඛසඤ්‌ඤං හරතීති අරණවිහාරො, අනත්‌තානුපස්‌සනා අත්‌තසඤ්‌ඤං හරතීති අරණවිහාරො, සුඤ්‌ඤතො විහාරො අසුඤ්‌ඤතං හරතීති අරණවිහාරො, අනිමිත්‌තො විහාරො නිමිත්‌තං හරතීති අරණවිහාරො, අප්‌පණිහිතො විහාරො පණිධිං හරතීති අරණවිහාරො, සුඤ්‌ඤතාධිමුත්‌තතා අසුඤ්‌ඤතාධිමුත්‌තිං හරතීති අරණවිහාරො, අනිමිත්‌තාධිමුත්‌තතා නිමිත්‌තාධිමුත්‌තිං හරතීති අරණවිහාරො, අප්‌පණිහිතාධිමුත්‌තතා පණිහිතාධිමුත්‌තිං හරතීති අරණවිහාරො’’ති යොජෙත්‌වා ගහෙතබ්‌බං.
Paṭhamena jhānena nīvaraṇe haratīti araṇavihāroti paṭhamajjhānasamaṅgī paṭhamena jhānena nīvaraṇe haratīti taṃ paṭhamaṃ jhānaṃ araṇavihāroti attho. Sesesupi eseva nayo. Arahato nīvaraṇābhāvepi nīvaraṇavipakkhattā paṭhamassa jhānassa nīvaraṇe haratīti vuttanti veditabbaṃ. Vipassanāphalasamāpattipaṇītādhimuttivasena tidhā araṇavihārañāṇaṃ uddisitvā kasmā jhānasamāpattiyova araṇavihāroti niddiṭṭhāti ce? Uddesavaseneva tāsaṃ tissannaṃ araṇavihāratāya siddhattā. Phalasamāpattivipassanāya pana bhūmibhūtānaṃ jhānasamāpattīnaṃ araṇavihāratā avutte na sijjhati, tasmā asiddhameva sādhetuṃ ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ araṇavihāro’’tiādi vuttanti veditabbaṃ. Tāsañhi araṇavihāratā uddesavasena asiddhāpi niddese vuttattā siddhāti. Tesaṃ vā yojitanayeneva ‘‘aniccānupassanā niccasaññaṃ haratīti araṇavihāro, dukkhānupassanā sukhasaññaṃ haratīti araṇavihāro, anattānupassanā attasaññaṃ haratīti araṇavihāro, suññato vihāro asuññataṃ haratīti araṇavihāro, animitto vihāro nimittaṃ haratīti araṇavihāro, appaṇihito vihāro paṇidhiṃ haratīti araṇavihāro, suññatādhimuttatā asuññatādhimuttiṃ haratīti araṇavihāro, animittādhimuttatā nimittādhimuttiṃ haratīti araṇavihāro, appaṇihitādhimuttatā paṇihitādhimuttiṃ haratīti araṇavihāro’’ti yojetvā gahetabbaṃ.
අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Araṇavihārañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 33. අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසො • 33. Araṇavihārañāṇaniddeso
