| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
33. අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසො
33. Araṇavihārañāṇaniddeso
82. කථං දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං සන්‌තො ච විහාරාධිගමො පණීතාධිමුත්‌තතා පඤ්‌ඤා අරණවිහාරෙ ඤාණං? දස්‌සනාධිපතෙය්‍යන්‌ති අනිච්‌චානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, දුක්‌ඛානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, අනත්‌තානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, රූපෙ දුක්‌ඛානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, රූපෙ අනත්‌තානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං; වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, ජරාමරණෙ දුක්‌ඛානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං, ජරාමරණෙ අනත්‌තානුපස්‌සනා දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං.
82. Kathaṃ dassanādhipateyyaṃ santo ca vihārādhigamo paṇītādhimuttatā paññā araṇavihāre ñāṇaṃ? Dassanādhipateyyanti aniccānupassanā dassanādhipateyyaṃ, dukkhānupassanā dassanādhipateyyaṃ, anattānupassanā dassanādhipateyyaṃ, rūpe aniccānupassanā dassanādhipateyyaṃ, rūpe dukkhānupassanā dassanādhipateyyaṃ, rūpe anattānupassanā dassanādhipateyyaṃ; vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā dassanādhipateyyaṃ, jarāmaraṇe dukkhānupassanā dassanādhipateyyaṃ, jarāmaraṇe anattānupassanā dassanādhipateyyaṃ.
සන්‌තො ච විහාරාධිගමොති සුඤ්‌ඤතො විහාරො සන්‌තො විහාරාධිගමො. අනිමිත්‌තො විහාරො සන්‌තො විහාරාධිගමො. අප්‌පණිහිතො විහාරො සන්‌තො විහාරාධිගමො.
Santoca vihārādhigamoti suññato vihāro santo vihārādhigamo. Animitto vihāro santo vihārādhigamo. Appaṇihito vihāro santo vihārādhigamo.
පණීතාධිමුත්‌තතාති සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තතා පණීතාධිමුත්‌තතා. අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තතා පණීතාධිමුත්‌තතා. අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තතා පණීතාධිමුත්‌තතා.
Paṇītādhimuttatāti suññate adhimuttatā paṇītādhimuttatā. Animitte adhimuttatā paṇītādhimuttatā. Appaṇihite adhimuttatā paṇītādhimuttatā.
අරණවිහාරොති පඨමං ඣානං අරණවිහාරො. දුතියං ඣානං අරණවිහාරො. තතියං ඣානං අරණවිහාරො. චතුත්‌ථං ඣානං අරණවිහාරො. ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති අරණවිහාරො…පෙ.… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති අරණවිහාරො.
Araṇavihāroti paṭhamaṃ jhānaṃ araṇavihāro. Dutiyaṃ jhānaṃ araṇavihāro. Tatiyaṃ jhānaṃ araṇavihāro. Catutthaṃ jhānaṃ araṇavihāro. Ākāsānañcāyatanasamāpatti araṇavihāro…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti araṇavihāro.
අරණවිහාරොති කෙනට්‌ඨෙන අරණවිහාරො? පඨමෙන ඣානෙන නීවරණෙ හරතීති – අරණවිහාරො. දුතියෙන ඣානෙන විතක්‌කවිචාරෙ හරතීති – අරණවිහාරො. තතියෙන ඣානෙන පීතිං හරතීති – අරණවිහාරො. චතුත්‌ථෙන ඣානෙන සුඛදුක්‌ඛෙ හරතීති – අරණවිහාරො. ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා රූපසඤ්‌ඤං පටිඝසඤ්‌ඤං නානත්‌තසඤ්‌ඤං හරතීති – අරණවිහාරො. විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා ආකාසානඤ්‌චායතනසඤ්‌ඤං හරතීති – අරණවිහාරො. ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසඤ්‌ඤං හරතීති – අරණවිහාරො. නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤං හරතීති – අරණවිහාරො. අයං අරණවිහාරො. තං ඤාතට්‌ඨෙන ඤාණං, පජානනට්‌ඨෙන පඤ්‌ඤා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘දස්‌සනාධිපතෙය්‍යං සන්‌තො ච විහාරාධිගමො පණීතාධිමුත්‌තතා පඤ්‌ඤා අරණවිහාරෙ ඤාණං’’.
Araṇavihāroti kenaṭṭhena araṇavihāro? Paṭhamena jhānena nīvaraṇe haratīti – araṇavihāro. Dutiyena jhānena vitakkavicāre haratīti – araṇavihāro. Tatiyena jhānena pītiṃ haratīti – araṇavihāro. Catutthena jhānena sukhadukkhe haratīti – araṇavihāro. Ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ haratīti – araṇavihāro. Viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññaṃ haratīti – araṇavihāro. Ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññaṃ haratīti – araṇavihāro. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññaṃ haratīti – araṇavihāro. Ayaṃ araṇavihāro. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘dassanādhipateyyaṃ santo ca vihārādhigamo paṇītādhimuttatā paññā araṇavihāre ñāṇaṃ’’.
අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසො තෙත්‌තිංසතිමො.
Araṇavihārañāṇaniddeso tettiṃsatimo.
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 33. අරණවිහාරඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 33. Araṇavihārañāṇaniddesavaṇṇanā
