| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៣៤៨] ៨. អរញ្ញជាតកវណ្ណនា
[348] 8. Araññajātakavaṇṇanā
អរញ្ញា គាមមាគម្មាតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ថុល្លកុមារិកាបលោភនំ អារព្ភ កថេសិ។ វត្ថុ ចូឡនារទកស្សបជាតកេ (ជា. ១.១៣.៤០ អាទយោ) អាវិ ភវិស្សតិ។
Araññāgāmamāgammāti idaṃ satthā jetavane viharanto thullakumārikāpalobhanaṃ ārabbha kathesi. Vatthu cūḷanāradakassapajātake (jā. 1.13.40 ādayo) āvi bhavissati.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តិត្វា វយប្បត្តោ តក្កសិលាយំ ឧគ្គហិតសិប្បោ ភរិយាយ កាលកតាយ បុត្តំ គហេត្វា ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា ហិមវន្តេ វសន្តោ បុត្តំ អស្សមបទេ ឋបេត្វា ផលាផលត្ថាយ គច្ឆតិ។ តទា ចោរេសុ បច្ចន្តគាមំ បហរិត្វា ករមរេ គហេត្វា គច្ឆន្តេសុ ឯកា កុមារិកា បលាយិត្វា តំ អស្សមបទំ បត្វា តាបសកុមារំ បលោភេត្វា សីលវិនាសំ បាបេត្វា ‘‘ឯហិ គច្ឆាមា’’តិ អាហ។ ‘‘បិតា តាវ មេ អាគច្ឆតុ, តំ បស្សិត្វា គមិស្សាមី’’តិ។ ‘‘តេន ហិ ទិស្វា អាគច្ឆា’’តិ និក្ខមិត្វា អន្តរាមគ្គេ និសីទិ។ តាបសកុមារោ បិតរិ អាគតេ បឋមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ uggahitasippo bhariyāya kālakatāya puttaṃ gahetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā himavante vasanto puttaṃ assamapade ṭhapetvā phalāphalatthāya gacchati. Tadā coresu paccantagāmaṃ paharitvā karamare gahetvā gacchantesu ekā kumārikā palāyitvā taṃ assamapadaṃ patvā tāpasakumāraṃ palobhetvā sīlavināsaṃ pāpetvā ‘‘ehi gacchāmā’’ti āha. ‘‘Pitā tāva me āgacchatu, taṃ passitvā gamissāmī’’ti. ‘‘Tena hi disvā āgacchā’’ti nikkhamitvā antarāmagge nisīdi. Tāpasakumāro pitari āgate paṭhamaṃ gāthamāha –
១៨៥.
185.
‘‘អរញ្ញា គាមមាគម្ម, កិំសីលំ កិំវតំ អហំ;
‘‘Araññā gāmamāgamma, kiṃsīlaṃ kiṃvataṃ ahaṃ;
បុរិសំ តាត សេវេយ្យំ, តំ មេ អក្ខាហិ បុច្ឆិតោ’’តិ។
Purisaṃ tāta seveyyaṃ, taṃ me akkhāhi pucchito’’ti.
តត្ថ អរញ្ញា គាមមាគម្មាតិ តាត អហំ ឥតោ អរញ្ញតោ មនុស្សបថំ វសនត្ថាយ គតោ វសនគាមំ បត្វា កិំ ករោមីតិ។
Tattha araññā gāmamāgammāti tāta ahaṃ ito araññato manussapathaṃ vasanatthāya gato vasanagāmaṃ patvā kiṃ karomīti.
អថស្ស បិតា ឱវាទំ ទទន្តោ តិស្សោ គាថា អភាសិ –
Athassa pitā ovādaṃ dadanto tisso gāthā abhāsi –
១៨៦.
186.
‘‘យោ តំ វិស្សាសយេ តាត, វិស្សាសញ្ច ខមេយ្យ តេ;
‘‘Yo taṃ vissāsaye tāta, vissāsañca khameyya te;
សុស្សូសី ច តិតិក្ខី ច, តំ ភជេហិ ឥតោ គតោ។
Sussūsī ca titikkhī ca, taṃ bhajehi ito gato.
១៨៧.
187.
‘‘យស្ស កាយេន វាចាយ, មនសា នត្ថិ ទុក្កដំ;
‘‘Yassa kāyena vācāya, manasā natthi dukkaṭaṃ;
ឧរសីវ បតិដ្ឋាយ, តំ ភជេហិ ឥតោ គតោ។
Urasīva patiṭṭhāya, taṃ bhajehi ito gato.
១៨៨.
188.
‘‘ហលិទ្ទិរាគំ កបិចិត្តំ, បុរិសំ រាគវិរាគិនំ;
‘‘Haliddirāgaṃ kapicittaṃ, purisaṃ rāgavirāginaṃ;
តាទិសំ តាត មា សេវិ, និម្មនុស្សម្បិ ចេ សិយា’’តិ។
Tādisaṃ tāta mā sevi, nimmanussampi ce siyā’’ti.
តត្ថ យោ តំ វិស្សាសយេតិ យោ បុរិសោ តំ វិស្សាសេយ្យ ន បរិសង្កេយ្យ។ វិស្សាសញ្ច ខមេយ្យ តេតិ យោ ច អត្តនិ កយិរមានំ តវ វិស្សាសំ បត្តោ និរាសង្កោ តំ ខមេយ្យ។ សុស្សូសីតិ យោ ច តវ វិស្សាសវចនំ សោតុមិច្ឆតិ។ តិតិក្ខីតិ យោ ច តយា កតំ អបរាធំ ខមតិ។ តំ ភជេហីតិ តំ បុរិសំ ភជេយ្យាសិ បយិរុបាសេយ្យាសិ។ ឧរសីវ បតិដ្ឋាយាតិ យថា តស្ស ឧរសិ បតិដ្ឋាយ វឌ្ឍិតោ ឱរសបុត្តោ ត្វម្បិ តាទិសោ ឧរសិ បតិដ្ឋិតបុត្តោ វិយ ហុត្វា ឯវរូបំ បុរិសំ ភជេយ្យាសីតិ អត្ថោ។
Tattha yo taṃ vissāsayeti yo puriso taṃ vissāseyya na parisaṅkeyya. Vissāsañca khameyya teti yo ca attani kayiramānaṃ tava vissāsaṃ patto nirāsaṅko taṃ khameyya. Sussūsīti yo ca tava vissāsavacanaṃ sotumicchati. Titikkhīti yo ca tayā kataṃ aparādhaṃ khamati. Taṃ bhajehīti taṃ purisaṃ bhajeyyāsi payirupāseyyāsi. Urasīva patiṭṭhāyāti yathā tassa urasi patiṭṭhāya vaḍḍhito orasaputto tvampi tādiso urasi patiṭṭhitaputto viya hutvā evarūpaṃ purisaṃ bhajeyyāsīti attho.
ហលិទ្ទិរាគន្តិ ហលិទ្ទិរាគសទិសំ អថិរចិត្តំ។ កបិចិត្តន្តិ លហុបរិវត្តិតាយ មក្កដចិត្តំ។ រាគវិរាគិនន្តិ មុហុត្តេនេវ រជ្ជនវិរជ្ជនសភាវំ។ និម្មនុស្សម្បិ ចេ សិយាតិ សចេបិ សកលំ ជម្ពុទីបតលំ កាយទុច្ចរិតាទិវិរហិតស្ស មនុស្សស្ស អភាវេន និម្មនុស្សំ សិយា , តថាបិ, តាត, តាទិសំ លហុចិត្តំ មា សេវិ, សព្ពម្បិ មនុស្សបថំ វិចិនិត្វា ហេដ្ឋា វុត្តគុណសម្បន្នមេវ ភជេយ្យាសីតិ អត្ថោ។
Haliddirāganti haliddirāgasadisaṃ athiracittaṃ. Kapicittanti lahuparivattitāya makkaṭacittaṃ. Rāgavirāginanti muhutteneva rajjanavirajjanasabhāvaṃ. Nimmanussampi ce siyāti sacepi sakalaṃ jambudīpatalaṃ kāyaduccaritādivirahitassa manussassa abhāvena nimmanussaṃ siyā , tathāpi, tāta, tādisaṃ lahucittaṃ mā sevi, sabbampi manussapathaṃ vicinitvā heṭṭhā vuttaguṇasampannameva bhajeyyāsīti attho.
តំ សុត្វា តាបសកុមារោ ‘‘អហំ, តាត, ឥមេហិ គុណេហិ សមន្នាគតំ បុរិសំ កត្ថ លភិស្សាមិ, ន គច្ឆាមិ, តុម្ហាកញ្ញេវ សន្តិកេ វសិស្សាមី’’តិ វត្វា និវត្តិ។ អថស្ស បិតា កសិណបរិកម្មំ អាចិក្ខិ។ ឧភោបិ អបរិហីនជ្ឈានា ព្រហ្មលោកបរាយណា អហេសុំ។
Taṃ sutvā tāpasakumāro ‘‘ahaṃ, tāta, imehi guṇehi samannāgataṃ purisaṃ kattha labhissāmi, na gacchāmi, tumhākaññeva santike vasissāmī’’ti vatvā nivatti. Athassa pitā kasiṇaparikammaṃ ācikkhi. Ubhopi aparihīnajjhānā brahmalokaparāyaṇā ahesuṃ.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា បុត្តោ ច កុមារិកា ច ឯតេយេវ អហេសុំ, បិតា តាបសោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā putto ca kumārikā ca eteyeva ahesuṃ, pitā tāpaso pana ahameva ahosi’’nti.
អរញ្ញជាតកវណ្ណនា អដ្ឋមា។
Araññajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៣៤៨. អរញ្ញជាតកំ • 348. Araññajātakaṃ
