| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๑๐. อรญฺญสุตฺตวณฺณนา
10. Araññasuttavaṇṇanā
๑๐. สนฺตกิเลสานนฺติ วูปสนฺตกิเลสปริฬาหานํฯ ยสฺมา สีลาทิคุณสมฺภวํ ตโต เอว ภยสนฺตญฺจ อุปาทาย ปณฺฑิตา ‘‘สโนฺต’’ติ วุจฺจนฺติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘ปณฺฑิตานํ วา’’ติฯ เตนาห ‘‘สโนฺต หเว’’ติอาทิฯ เสฎฺฐจารีนนฺติ เสฎฺฐจริยํ จรนฺตานํฯ ยสฺมา ปุถุชฺชนกลฺยาณโต ปฎฺฐาย ภิกฺขุ มคฺคพฺรหฺมจริยวาสํ วสติ นาม, ตสฺมา อาห ‘‘มคฺคพฺรหฺมจริยวาสํ วสนฺตาน’’นฺติฯ อริยานํ ปน มุขวณฺณสฺส ปสีทเน วตฺตพฺพเมว นตฺถิฯ มูลกมฺมฎฺฐานนฺติ ปาริหาริยกมฺมฎฺฐานํฯ วิสภาคสนฺตตีติ นานารมฺมเณสุ ปวตฺตจิตฺตสนฺตติฯ สา หิ วิเกฺขปพฺยากุลตาย อปฺปสนฺนา สมาหิตจิตฺตสนฺตติยา วิสภาคสนฺตติฯ โอกฺกมตีติ สมาธิสภาคา จิตฺตสนฺตติ สมถวีถิํ อนุปวิสติฯ จิตฺตํ ปสีทตีติ กมฺมฎฺฐานนิรตํ ภาวนาจิตฺตํ สนฺธายาห, ตํ ปสนฺนํ หุตฺวา ปวตฺตติฯ โลหิตํ ปสีทตีติ จิตฺตกาลุสฺสิยสฺสาภาวโต โลหิตํ อนาวิลํ โหติฯ ปริสุทฺธานิ โหนฺติ การณสฺส ปริสุทฺธภาวโตฯ ตาลผลมุขสฺส วิย มุขสฺส วโณฺณ โหตีติ มุข-สทฺทสฺส อาทิมฺหิ ปมุตฺตปเทน โยเชตโพฺพฯ เอวญฺหิ จสฺส ปมุตฺตคฺคหณํ สมตฺถิตํ โหติ ตาลผลมุขสฺส วณฺณสมฺปทาสทิสตฺตาฯ ติภูมโก เอว เตภูมโกฯ
10.Santakilesānanti vūpasantakilesapariḷāhānaṃ. Yasmā sīlādiguṇasambhavaṃ tato eva bhayasantañca upādāya paṇḍitā ‘‘santo’’ti vuccanti, tasmā vuttaṃ ‘‘paṇḍitānaṃ vā’’ti. Tenāha ‘‘santo have’’tiādi. Seṭṭhacārīnanti seṭṭhacariyaṃ carantānaṃ. Yasmā puthujjanakalyāṇato paṭṭhāya bhikkhu maggabrahmacariyavāsaṃ vasati nāma, tasmā āha ‘‘maggabrahmacariyavāsaṃ vasantāna’’nti. Ariyānaṃ pana mukhavaṇṇassa pasīdane vattabbameva natthi. Mūlakammaṭṭhānanti pārihāriyakammaṭṭhānaṃ. Visabhāgasantatīti nānārammaṇesu pavattacittasantati. Sā hi vikkhepabyākulatāya appasannā samāhitacittasantatiyā visabhāgasantati. Okkamatīti samādhisabhāgā cittasantati samathavīthiṃ anupavisati. Cittaṃ pasīdatīti kammaṭṭhānanirataṃ bhāvanācittaṃ sandhāyāha, taṃ pasannaṃ hutvā pavattati. Lohitaṃ pasīdatīti cittakālussiyassābhāvato lohitaṃ anāvilaṃ hoti. Parisuddhāni honti kāraṇassa parisuddhabhāvato. Tālaphalamukhassa viya mukhassa vaṇṇo hotīti mukha-saddassa ādimhi pamuttapadena yojetabbo. Evañhi cassa pamuttaggahaṇaṃ samatthitaṃ hoti tālaphalamukhassa vaṇṇasampadāsadisattā. Tibhūmako eva tebhūmako.
อตีตํ นานุโสจนฺติ อตีตํ ปจฺจยลาภํ ลกฺขณํ กตฺวา น โสจนฺติ น อนุตฺถุนนฺติฯ ชปฺปนตณฺหาย วเสน น ปริกปฺปนฺตีติ อาห ‘‘น ปเตฺถนฺตี’’ติ ฯ เยน เกนจีติ อิตรีตเรนฯ ตงฺขเณ ลเทฺธนาติ สนฺนิธิการปริโภคาภาวมาหฯ ติวิเธนปิ การเณนาติ ติปฺปกาเรน เหตุนา, ติลกฺขณสโนฺตสนิมิตฺตนฺติ อโตฺถฯ
Atītaṃ nānusocanti atītaṃ paccayalābhaṃ lakkhaṇaṃ katvā na socanti na anutthunanti. Jappanataṇhāya vasena na parikappantīti āha ‘‘na patthentī’’ti . Yena kenacīti itarītarena. Taṅkhaṇe laddhenāti sannidhikāraparibhogābhāvamāha. Tividhenapi kāraṇenāti tippakārena hetunā, tilakkhaṇasantosanimittanti attho.
วินาสนฺติ วินาสนเหตุํฯ วินสฺสนฺติ เอเตหีติ วินาโส, โลภโทสา ตเทกฎฺฐา จ ปาปธมฺมา ฯ อรูปกายสฺส วิย รูปกายสฺสปิ วิเสสโต สุกฺขภาวการณนฺติ อาห ‘‘เอเตน การณทฺวเยนา’’ติฯ ลุโตติ ลูโนฯ
Vināsanti vināsanahetuṃ. Vinassanti etehīti vināso, lobhadosā tadekaṭṭhā ca pāpadhammā . Arūpakāyassa viya rūpakāyassapi visesato sukkhabhāvakāraṇanti āha ‘‘etena kāraṇadvayenā’’ti. Lutoti lūno.
อรญฺญสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Araññasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
นฬวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Naḷavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑๐. อรญฺญสุตฺตํ • 10. Araññasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. อรญฺญสุตฺตวณฺณนา • 10. Araññasuttavaṇṇanā
