| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
10. අරඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Araññasuttavaṇṇanā
10. දසමෙ සන්‌තානන්‌ති සන්‌තකිලෙසානං, පණ්‌ඩිතානං වා. ‘‘සන්‌තො හවෙ සබ්‌භි පවෙදයන්‌ති (ජා. 2.21.413), දූරෙ සන්‌තො පකාසන්‌තී’’තිආදීසු (ධ. ප. 304) හි පණ්‌ඩිතාපි සන්‌තොති වුත්‌තා. බ්‍රහ්‌මචාරිනන්‌ති සෙට්‌ඨචාරීනං මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියවාසං වසන්‌තානං. කෙන වණ්‌ණො පසීදතීති කෙන කාරණෙන ඡවිවණ්‌ණො පසීදතීති පුච්‌ඡති. කස්‌මා පනෙසා එවං පුච්‌ඡති? එසා කිර වනසණ්‌ඩවාසිකා භුම්‌මදෙවතා ආරඤ්‌ඤකෙ භික්‌ඛූ පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තෙ අරඤ්‌ඤං පවිසිත්‌වා රත්‌තිට්‌ඨානදිවාට්‌ඨානෙසු මූලකම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා නිසින්‌නෙ පස්‌සති. තෙසඤ්‌ච එවං නිසින්‌නානං බලවචිත්‌තෙකග්‌ගතා උප්‌පජ්‌ජති. තතො විසභාගසන්‌තති වූපසම්‌මති, සභාගසන්‌තති ඔක්‌කමති, චිත්‌තං පසීදති. චිත්‌තෙ පසන්‌නෙ ලොහිතං පසීදති, චිත්‌තසමුට්‌ඨානානි උපාදාරූපානි පරිසුද්‌ධානි හොන්‌ති, වණ්‌ටා පමුත්‌තතාලඵලස්‌ස විය මුඛස්‌ස වණ්‌ණො හොති. තං දිස්‌වා දෙවතා චින්‌තෙසි – ‘‘සරීරවණ්‌ණො නාමායං පණීතානි රසසම්‌පන්‌නානි භොජනානි සුඛසම්‌ඵස්‌සානි නිවාසනපාපුරණසයනානි උතුසුඛෙ තෙභූමිකාදිභෙදෙ ච පාසාදෙ මාලාගන්‌ධවිලෙපනාදීනි ච ලභන්‌තානං පසීදති, ඉමෙ පන භික්‌ඛූ පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා මිස්‌සකභත්‌තං භුඤ්‌ජන්‌ති, විරළමඤ්‌චකෙ වා ඵලකෙ වා සිලාය වා සයනානි කප්‌පෙන්‌ති, රුක්‌ඛමූලාදීසු වා අබ්‌භොකාසෙ වා වසන්‌ති, කෙන නු ඛො කාරණෙන එතෙසං වණ්‌ණො පසීදතී’’ති. තස්‌මා පුච්‌ඡි.
10. Dasame santānanti santakilesānaṃ, paṇḍitānaṃ vā. ‘‘Santo have sabbhi pavedayanti (jā. 2.21.413), dūre santo pakāsantī’’tiādīsu (dha. pa. 304) hi paṇḍitāpi santoti vuttā. Brahmacārinanti seṭṭhacārīnaṃ maggabrahmacariyavāsaṃ vasantānaṃ. Kena vaṇṇo pasīdatīti kena kāraṇena chavivaṇṇo pasīdatīti pucchati. Kasmā panesā evaṃ pucchati? Esā kira vanasaṇḍavāsikā bhummadevatā āraññake bhikkhū pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkante araññaṃ pavisitvā rattiṭṭhānadivāṭṭhānesu mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā nisinne passati. Tesañca evaṃ nisinnānaṃ balavacittekaggatā uppajjati. Tato visabhāgasantati vūpasammati, sabhāgasantati okkamati, cittaṃ pasīdati. Citte pasanne lohitaṃ pasīdati, cittasamuṭṭhānāni upādārūpāni parisuddhāni honti, vaṇṭā pamuttatālaphalassa viya mukhassa vaṇṇo hoti. Taṃ disvā devatā cintesi – ‘‘sarīravaṇṇo nāmāyaṃ paṇītāni rasasampannāni bhojanāni sukhasamphassāni nivāsanapāpuraṇasayanāni utusukhe tebhūmikādibhede ca pāsāde mālāgandhavilepanādīni ca labhantānaṃ pasīdati, ime pana bhikkhū piṇḍāya caritvā missakabhattaṃ bhuñjanti, viraḷamañcake vā phalake vā silāya vā sayanāni kappenti, rukkhamūlādīsu vā abbhokāse vā vasanti, kena nu kho kāraṇena etesaṃ vaṇṇo pasīdatī’’ti. Tasmā pucchi.
අථස්‌සා භගවා කාරණං කථෙන්‌තො දුතියං ගාථං ආහ. තත්‌ථ අතීතන්‌ති අතීතෙ අසුකො නාම රාජා ධම්‌මිකො අහොසි, සො අම්‌හාකං පණීතෙ පච්‌චයෙ අදාසි. ආචරියුපජ්‌ඣායා ලාභිනො අහෙසුං. අථ මයං එවරූපානි භොජනානි භුඤ්‌ජිම්‌හා, චීවරානි පාරුපිම්‌හාති එවං එකච්‌චෙ පච්‌චයබාහුල්‌ලිකා විය ඉමෙ භික්‌ඛූ අතීතං නානුසොචන්‌ති. නප්‌පජප්‌පන්‌ති නාගතන්‌ති අනාගතෙ ධම්‌මිකො රාජා භවිස්‌සති, ඵීතා ජනපදා භවිස්‌සන්‌ති, බහූනි සප්‌පිනවනීතාදීනි උප්‌පජ්‌ජිස්‌සන්‌ති, ‘‘ඛාදථ භුඤ්‌ජථා’’ති තත්‌ථ තත්‌ථ වත්‌තාරො භවිස්‌සන්‌ති, තදා මයං එවරූපානි භොජනානි භුඤ්‌ජිස්‌සාම, චීවරානි පාරුපිස්‌සාමාති එවං අනාගතං න පත්‌ථෙන්‌ති. පච්‌චුප්‌පන්‌නෙනාති යෙන කෙනචි තඞ්‌ඛණෙ ලද්‌ධෙන යාපෙන්‌ති. තෙනාති තෙන තිවිධෙනාපි කාරණෙන.
Athassā bhagavā kāraṇaṃ kathento dutiyaṃ gāthaṃ āha. Tattha atītanti atīte asuko nāma rājā dhammiko ahosi, so amhākaṃ paṇīte paccaye adāsi. Ācariyupajjhāyā lābhino ahesuṃ. Atha mayaṃ evarūpāni bhojanāni bhuñjimhā, cīvarāni pārupimhāti evaṃ ekacce paccayabāhullikā viya ime bhikkhū atītaṃ nānusocanti. Nappajappanti nāgatanti anāgate dhammiko rājā bhavissati, phītā janapadā bhavissanti, bahūni sappinavanītādīni uppajjissanti, ‘‘khādatha bhuñjathā’’ti tattha tattha vattāro bhavissanti, tadā mayaṃ evarūpāni bhojanāni bhuñjissāma, cīvarāni pārupissāmāti evaṃ anāgataṃ na patthenti. Paccuppannenāti yena kenaci taṅkhaṇe laddhena yāpenti. Tenāti tena tividhenāpi kāraṇena.
එවං වණ්‌ණසම්‌පත්‌තිං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි තස්‌සෙව වණ්‌ණස්‌ස විනාසං දස්‌සෙන්‌තො අනන්‌තරං ගාථමාහ. තත්‌ථ අනාගතප්‌පජප්‌පායාති අනාගතස්‌ස පත්‌ථනාය. එතෙනාති එතෙන කාරණද්‌වයෙන. නළොව හරිතො ලුතොති යථා හරිතො නළො ලායිත්‌වා උණ්‌හපාසාණෙ පක්‌ඛිත්‌තො සුස්‌සති, එවං සුස්‌සන්‌තීති.
Evaṃ vaṇṇasampattiṃ dassetvā idāni tasseva vaṇṇassa vināsaṃ dassento anantaraṃ gāthamāha. Tattha anāgatappajappāyāti anāgatassa patthanāya. Etenāti etena kāraṇadvayena. Naḷova harito lutoti yathā harito naḷo lāyitvā uṇhapāsāṇe pakkhitto sussati, evaṃ sussantīti.
අරඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා. නළවග්‌ගො පඨමො.
Araññasuttavaṇṇanā niṭṭhitā. Naḷavaggo paṭhamo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 10. අරඤ්‌ඤසුත්‌තං • 10. Araññasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. අරඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Araññasuttavaṇṇanā
