| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
10. අරඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Araññasuttavaṇṇanā
10. සන්‌තකිලෙසානන්‌ති වූපසන්‌තකිලෙසපරිළාහානං. යස්‌මා සීලාදිගුණසම්‌භවං තතො එව භයසන්‌තඤ්‌ච උපාදාය පණ්‌ඩිතා ‘‘සන්‌තො’’ති වුච්‌චන්‌ති, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘පණ්‌ඩිතානං වා’’ති. තෙනාහ ‘‘සන්‌තො හවෙ’’තිආදි. සෙට්‌ඨචාරීනන්‌ති සෙට්‌ඨචරියං චරන්‌තානං. යස්‌මා පුථුජ්‌ජනකල්‍යාණතො පට්‌ඨාය භික්‌ඛු මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියවාසං වසති නාම, තස්‌මා ආහ ‘‘මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියවාසං වසන්‌තාන’’න්‌ති. අරියානං පන මුඛවණ්‌ණස්‌ස පසීදනෙ වත්‌තබ්‌බමෙව නත්‌ථි. මූලකම්‌මට්‌ඨානන්‌ති පාරිහාරියකම්‌මට්‌ඨානං. විසභාගසන්‌තතීති නානාරම්‌මණෙසු පවත්‌තචිත්‌තසන්‌තති. සා හි වික්‌ඛෙපබ්‍යාකුලතාය අප්‌පසන්‌නා සමාහිතචිත්‌තසන්‌තතියා විසභාගසන්‌තති. ඔක්‌කමතීති සමාධිසභාගා චිත්‌තසන්‌තති සමථවීථිං අනුපවිසති. චිත්‌තං පසීදතීති කම්‌මට්‌ඨානනිරතං භාවනාචිත්‌තං සන්‌ධායාහ, තං පසන්‌නං හුත්‌වා පවත්‌තති. ලොහිතං පසීදතීති චිත්‌තකාලුස්‌සියස්‌සාභාවතො ලොහිතං අනාවිලං හොති. පරිසුද්‌ධානි හොන්‌ති කාරණස්‌ස පරිසුද්‌ධභාවතො. තාලඵලමුඛස්‌ස විය මුඛස්‌ස වණ්‌ණො හොතීති මුඛ-සද්‌දස්‌ස ආදිම්‌හි පමුත්‌තපදෙන යොජෙතබ්‌බො. එවඤ්‌හි චස්‌ස පමුත්‌තග්‌ගහණං සමත්‌ථිතං හොති තාලඵලමුඛස්‌ස වණ්‌ණසම්‌පදාසදිසත්‌තා. තිභූමකො එව තෙභූමකො.
10.Santakilesānanti vūpasantakilesapariḷāhānaṃ. Yasmā sīlādiguṇasambhavaṃ tato eva bhayasantañca upādāya paṇḍitā ‘‘santo’’ti vuccanti, tasmā vuttaṃ ‘‘paṇḍitānaṃ vā’’ti. Tenāha ‘‘santo have’’tiādi. Seṭṭhacārīnanti seṭṭhacariyaṃ carantānaṃ. Yasmā puthujjanakalyāṇato paṭṭhāya bhikkhu maggabrahmacariyavāsaṃ vasati nāma, tasmā āha ‘‘maggabrahmacariyavāsaṃ vasantāna’’nti. Ariyānaṃ pana mukhavaṇṇassa pasīdane vattabbameva natthi. Mūlakammaṭṭhānanti pārihāriyakammaṭṭhānaṃ. Visabhāgasantatīti nānārammaṇesu pavattacittasantati. Sā hi vikkhepabyākulatāya appasannā samāhitacittasantatiyā visabhāgasantati. Okkamatīti samādhisabhāgā cittasantati samathavīthiṃ anupavisati. Cittaṃ pasīdatīti kammaṭṭhānanirataṃ bhāvanācittaṃ sandhāyāha, taṃ pasannaṃ hutvā pavattati. Lohitaṃ pasīdatīti cittakālussiyassābhāvato lohitaṃ anāvilaṃ hoti. Parisuddhāni honti kāraṇassa parisuddhabhāvato. Tālaphalamukhassa viya mukhassa vaṇṇo hotīti mukha-saddassa ādimhi pamuttapadena yojetabbo. Evañhi cassa pamuttaggahaṇaṃ samatthitaṃ hoti tālaphalamukhassa vaṇṇasampadāsadisattā. Tibhūmako eva tebhūmako.
අතීතං නානුසොචන්‌ති අතීතං පච්‌චයලාභං ලක්‌ඛණං කත්‌වා න සොචන්‌ති න අනුත්‌ථුනන්‌ති. ජප්‌පනතණ්‌හාය වසෙන න පරිකප්‌පන්‌තීති ආහ ‘‘න පත්‌ථෙන්‌තී’’ති . යෙන කෙනචීති ඉතරීතරෙන. තඞ්‌ඛණෙ ලද්‌ධෙනාති සන්‌නිධිකාරපරිභොගාභාවමාහ. තිවිධෙනපි කාරණෙනාති තිප්‌පකාරෙන හෙතුනා, තිලක්‌ඛණසන්‌තොසනිමිත්‌තන්‌ති අත්‌ථො.
Atītaṃ nānusocanti atītaṃ paccayalābhaṃ lakkhaṇaṃ katvā na socanti na anutthunanti. Jappanataṇhāya vasena na parikappantīti āha ‘‘na patthentī’’ti . Yena kenacīti itarītarena. Taṅkhaṇe laddhenāti sannidhikāraparibhogābhāvamāha. Tividhenapi kāraṇenāti tippakārena hetunā, tilakkhaṇasantosanimittanti attho.
විනාසන්‌ති විනාසනහෙතුං. විනස්‌සන්‌ති එතෙහීති විනාසො, ලොභදොසා තදෙකට්‌ඨා ච පාපධම්‌මා . අරූපකායස්‌ස විය රූපකායස්‌සපි විසෙසතො සුක්‌ඛභාවකාරණන්‌ති ආහ ‘‘එතෙන කාරණද්‌වයෙනා’’ති. ලුතොති ලූනො.
Vināsanti vināsanahetuṃ. Vinassanti etehīti vināso, lobhadosā tadekaṭṭhā ca pāpadhammā . Arūpakāyassa viya rūpakāyassapi visesato sukkhabhāvakāraṇanti āha ‘‘etena kāraṇadvayenā’’ti. Lutoti lūno.
අරඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Araññasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
නළවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Naḷavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 10. අරඤ්‌ඤසුත්‌තං • 10. Araññasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 10. අරඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Araññasuttavaṇṇanā
