| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
අරඤ්‌ඤට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා
Araññaṭṭhakathāvaṇṇanā
107. අරඤ්‌ඤට්‌ඨකථායං අරඤ්‌ඤං නාමාති ඉදං පන න කෙවලං පුබ්‌බෙ වුත්‌තඅරඤ්‌ඤලක්‌ඛණප්‌පත්‌තිමත්‌තෙන අරඤ්‌ඤං ඉධාධිප්‌පෙතං, කින්‌තු යං අත්‌තනො අරඤ්‌ඤලක්‌ඛණෙන අරඤ්‌ඤං පරපරිග්‌ගහිතඤ්‌ච හොති, තං අරඤ්‌ඤං ඉධාධිප්‌පෙතන්‌ති දස්‌සෙතුං වුත්‌තං. තෙනාති පුන අරඤ්‌ඤවචනෙන. න පරිග්‌ගහිතභාවො අරඤ්‌ඤස්‌ස ලක්‌ඛණන්‌ති යදි හි පරිග්‌ගහිතභාවො අරඤ්‌ඤලක්‌ඛණං සියා, ‘‘අරඤ්‌ඤං නාම යං මනුස්‌සානං පරිග්‌ගහිත’’න්‌ති එත්‌තකමෙව වදෙය්‍යාති අධිප්‌පායො. යන්‌ති ඉමිනා පුබ්‌බෙ වුත්‌තලක්‌ඛණමෙව අරඤ්‌ඤං පරාමට්‌ඨන්‌ති ආහ ‘‘යං පන අත්‌තනො අරඤ්‌ඤලක්‌ඛණෙන අරඤ්‌ඤ’’න්‌ති.
107. Araññaṭṭhakathāyaṃ araññaṃ nāmāti idaṃ pana na kevalaṃ pubbe vuttaaraññalakkhaṇappattimattena araññaṃ idhādhippetaṃ, kintu yaṃ attano araññalakkhaṇena araññaṃ parapariggahitañca hoti, taṃ araññaṃ idhādhippetanti dassetuṃ vuttaṃ. Tenāti puna araññavacanena. Na pariggahitabhāvo araññassa lakkhaṇanti yadi hi pariggahitabhāvo araññalakkhaṇaṃ siyā, ‘‘araññaṃ nāma yaṃ manussānaṃ pariggahita’’nti ettakameva vadeyyāti adhippāyo. Yanti iminā pubbe vuttalakkhaṇameva araññaṃ parāmaṭṭhanti āha ‘‘yaṃ pana attano araññalakkhaṇena arañña’’nti.
විනිවිජ්‌ඣිත්‌වාති උජුකමෙව විනිවිජ්‌ඣිත්‌වා. පණ්‌ණං වාති තාලපණ්‌ණාදි පණ්‌ණං වා. අද්‌ධගතොපීති චිරකාලං තත්‌ථෙව ඨිතොපි. න ගහෙතබ්‌බොති එත්‌ථ පන යො පරෙහි අරඤ්‌ඤසාමිකානං හත්‌ථතො කිණිත්‌වා තච්‌ඡෙත්‌වා තත්‌ථෙව ඨපිතො, සො අරඤ්‌ඤසාමිකෙන අනුඤ්‌ඤාතොපි න ගහෙතබ්‌බො. සාමිකෙහි ඡඩ්‌ඩිතොති ගහෙතුං වට්‌ටතීති පංසුකූලසඤ්‌ඤාය ගහණං වුත්‌තං. ලක්‌ඛණච්‌ඡින්‌නස්‌සාපීති අරඤ්‌ඤසාමිකානං හත්‌ථතො කිණිත්‌වා ගණ්‌හන්‌තෙහි කතසඤ්‌ඤාණස්‌ස. ඡල්‌ලියා පරියොනද්‌ධං හොතීති ඉමිනා සාමිකානං නිරපෙක්‌ඛතං දීපෙති. තෙන වුත්‌තං ‘‘ගහෙතුං වට්‌ටතී’’ති. යදි සාමිකානං සාපෙක්‌ඛතා අත්‌ථි, න වට්‌ටති. තානි කතානි අජ්‌ඣාවුත්‌ථානි ච හොන්‌තීති තානි ගෙහාදීනි කතානි පරිනිට්‌ඨිතානි මනුස්‌සෙහි ච අජ්‌ඣාවුත්‌ථානි හොන්‌ති. දාරූනිපීති ගෙහාදීනං කතත්‌තා තතො අවසිට්‌ඨදාරූනිපි. එතෙසන්‌ති එතෙසං යථාවුත්‌තදාරූනං.
Vinivijjhitvāti ujukameva vinivijjhitvā. Paṇṇaṃ vāti tālapaṇṇādi paṇṇaṃ vā. Addhagatopīti cirakālaṃ tattheva ṭhitopi. Na gahetabboti ettha pana yo parehi araññasāmikānaṃ hatthato kiṇitvā tacchetvā tattheva ṭhapito, so araññasāmikena anuññātopi na gahetabbo. Sāmikehi chaḍḍitoti gahetuṃ vaṭṭatīti paṃsukūlasaññāya gahaṇaṃ vuttaṃ. Lakkhaṇacchinnassāpīti araññasāmikānaṃ hatthato kiṇitvā gaṇhantehi katasaññāṇassa. Challiyā pariyonaddhaṃ hotīti iminā sāmikānaṃ nirapekkhataṃ dīpeti. Tena vuttaṃ ‘‘gahetuṃ vaṭṭatī’’ti. Yadi sāmikānaṃ sāpekkhatā atthi, na vaṭṭati. Tāni katāni ajjhāvutthāni ca hontīti tāni gehādīni katāni pariniṭṭhitāni manussehi ca ajjhāvutthāni honti. Dārūnipīti gehādīnaṃ katattā tato avasiṭṭhadārūnipi. Etesanti etesaṃ yathāvuttadārūnaṃ.
තෙසං ආරක්‌ඛට්‌ඨානන්‌ති තෙසං අරඤ්‌ඤපාලානං ඨිතට්‌ඨානං. දෙහීති වුත්‌තෙ දාතබ්‌බමෙවාති එත්‌ථ ‘‘දෙහී’’ති වුත්‌තෙ ‘‘දස්‌සාමී’’ති ආභොගසබ්‌භාවතො ‘‘දෙහී’’ති අවුත්‌තෙ අදත්‌වාපි ගන්‌තුං වට්‌ටතියෙව. ගන්‌තුං දෙථාති ගමනං දෙථ. අදිස්‌වා ගච්‌ඡති, භණ්‌ඩදෙය්‍යන්‌ති පරිසුද්‌ධචිත්‌තෙන ගච්‌ඡති, භණ්‌ඩදෙය්‍යං. යත්‌ථ කත්‌ථචි නීතානම්‌පි දාරූනං අරඤ්‌ඤසාමිකානංයෙව සන්‌තකත්‌තා සුද්‌ධචිත්‌තෙන නික්‌ඛන්‌තොපි පුන ථෙය්‍යචිත්‌තං උප්‌පාදෙත්‌වා ගච්‌ඡති, පාරාජිකමෙවාති වදන්‌ති.
Tesaṃārakkhaṭṭhānanti tesaṃ araññapālānaṃ ṭhitaṭṭhānaṃ. Dehīti vutte dātabbamevāti ettha ‘‘dehī’’ti vutte ‘‘dassāmī’’ti ābhogasabbhāvato ‘‘dehī’’ti avutte adatvāpi gantuṃ vaṭṭatiyeva. Gantuṃ dethāti gamanaṃ detha. Adisvā gacchati, bhaṇḍadeyyanti parisuddhacittena gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ. Yattha katthaci nītānampi dārūnaṃ araññasāmikānaṃyeva santakattā suddhacittena nikkhantopi puna theyyacittaṃ uppādetvā gacchati, pārājikamevāti vadanti.
අරඤ්‌ඤට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Araññaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / භූමට්‌ඨකථාදිවණ්‌ණනා • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අරඤ්‌ඤට්‌ඨකථාවණ්‌ණනා • Araññaṭṭhakathāvaṇṇanā
