| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(१९) ४. अरञ्ञवग्गो
(19) 4. Araññavaggo
१. आरञ्ञिकसुत्तवण्णना
1. Āraññikasuttavaṇṇanā
१८१. चतुत्थस्स पठमे मन्दत्ता मोमूहत्ताति नेव समादानं जानाति, न आनिसंसं। अत्तनो पन मन्दत्ता मोमूहत्ता अञ्ञाणेनेव आरञ्ञको होति। पापिच्छो इच्छापकतोति ‘‘अरञ्ञे मे विहरन्तस्स ‘अयं आरञ्ञको’ति चतुपच्चयसक्कारं करिस्सन्ति, ‘अयं भिक्खु लज्जी पविवित्तो’तिआदीहि च गुणेहि सम्भावेस्सन्ती’’ति एवं पापिकाय इच्छाय ठत्वा ताय एव इच्छाय अभिभूतो हुत्वा आरञ्ञको होति। उम्मादवसेन अरञ्ञं पविसित्वा विहरन्तो पन उम्मादा चित्तक्खेपा आरञ्ञको नाम होति। वण्णितन्ति इदं आरञ्ञकङ्गं नाम बुद्धेहि च बुद्धसावकेहि च वण्णितं पसत्थन्ति आरञ्ञको होति। इदमत्थितन्ति इमाय कल्याणाय पटिपत्तिया अत्थो एतस्साति इदमत्थी, इदमत्थिनो भावो इदमत्थिता। तं इदमत्थितंयेव निस्साय, न अञ्ञं किञ्चि लोकामिसन्ति अत्थो। सेसमेत्थ इतो परेसु च उत्तानत्थमेव।
181. Catutthassa paṭhame mandattā momūhattāti neva samādānaṃ jānāti, na ānisaṃsaṃ. Attano pana mandattā momūhattā aññāṇeneva āraññako hoti. Pāpiccho icchāpakatoti ‘‘araññe me viharantassa ‘ayaṃ āraññako’ti catupaccayasakkāraṃ karissanti, ‘ayaṃ bhikkhu lajjī pavivitto’tiādīhi ca guṇehi sambhāvessantī’’ti evaṃ pāpikāya icchāya ṭhatvā tāya eva icchāya abhibhūto hutvā āraññako hoti. Ummādavasena araññaṃ pavisitvā viharanto pana ummādā cittakkhepā āraññako nāma hoti. Vaṇṇitanti idaṃ āraññakaṅgaṃ nāma buddhehi ca buddhasāvakehi ca vaṇṇitaṃ pasatthanti āraññako hoti. Idamatthitanti imāya kalyāṇāya paṭipattiyā attho etassāti idamatthī, idamatthino bhāvo idamatthitā. Taṃ idamatthitaṃyeva nissāya, na aññaṃ kiñci lokāmisanti attho. Sesamettha ito paresu ca uttānatthameva.
अरञ्ञवग्गो चतुत्थो।
Araññavaggo catuttho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १. आरञ्ञिकसुत्तं • 1. Āraññikasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १. आरञ्ञिकसुत्तवण्णना • 1. Āraññikasuttavaṇṇanā
