| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
२. अरतीसुत्तवण्णना
2. Aratīsuttavaṇṇanā
२१०. दुतिये निक्खमतीति विहारा निक्खमति। अपरज्जु वा कालेति दुतियदिवसे वा भिक्खाचारकाले। विहारगरुको किरेस थेरो। अरतिञ्च रतिञ्चाति सासने अरतिं कामगुणेसु च रतिं। सब्बसो गेहसितञ्च वितक्कन्ति पञ्चकामगुणगेहनिस्सितं पापवितक्कञ्च सब्बाकारेन पहाय। वनथन्ति किलेसमहावनं। कुहिञ्चीति किस्मिञ्चि आरम्मणे। निब्बनथोति निक्किलेसवनो। अरतोति तण्हारतिरहितो।
210. Dutiye nikkhamatīti vihārā nikkhamati. Aparajju vā kāleti dutiyadivase vā bhikkhācārakāle. Vihāragaruko kiresa thero. Aratiñca ratiñcāti sāsane aratiṃ kāmaguṇesu ca ratiṃ. Sabbaso gehasitañca vitakkanti pañcakāmaguṇagehanissitaṃ pāpavitakkañca sabbākārena pahāya. Vanathanti kilesamahāvanaṃ. Kuhiñcīti kismiñci ārammaṇe. Nibbanathoti nikkilesavano. Aratoti taṇhāratirahito.
पथविञ्च वेहासन्ति पथविट्ठितञ्च इत्थिपुरिसवत्थालङ्कारादिवण्णं, वेहासट्ठकञ्च चन्दसूरियोभासादि। रूपगतन्ति रूपमेव। जगतोगधन्ति जगतिया ओगधं, अन्तोपथवियं नागभवनगतन्ति अत्थो। परिजीयतीति परिजीरति। सब्बमनिच्चन्ति सब्बं तं अनिच्चं। अयं थेरस्स महाविपस्सनाति वदन्ति। एवं समच्चाति एवं समागन्त्वा। चरन्ति मुतत्ताति विञ्ञातत्तभावा विहरन्ति।
Pathaviñca vehāsanti pathaviṭṭhitañca itthipurisavatthālaṅkārādivaṇṇaṃ, vehāsaṭṭhakañca candasūriyobhāsādi. Rūpagatanti rūpameva. Jagatogadhanti jagatiyā ogadhaṃ, antopathaviyaṃ nāgabhavanagatanti attho. Parijīyatīti parijīrati. Sabbamaniccanti sabbaṃ taṃ aniccaṃ. Ayaṃ therassa mahāvipassanāti vadanti. Evaṃ samaccāti evaṃ samāgantvā. Caranti mutattāti viññātattabhāvā viharanti.
उपधीसूति खन्धकिलेसाभिसङ्खारेसु। गधिताति गिद्धा। दिट्ठसुतेति चक्खुना दिट्ठे रूपे, सोतेन सुते सद्दे। पटिघे च मुते चाति एत्थ पटिघपदेन गन्धरसा गहिता, मुतपदेन फोट्ठब्बारम्मणं । यो एत्थ न लिम्पतीति यो एतेसु पञ्चकामगुणेसु तण्हादिट्ठिलेपेहि न लिम्पति।
Upadhīsūti khandhakilesābhisaṅkhāresu. Gadhitāti giddhā. Diṭṭhasuteti cakkhunā diṭṭhe rūpe, sotena sute sadde. Paṭighe ca mute cāti ettha paṭighapadena gandharasā gahitā, mutapadena phoṭṭhabbārammaṇaṃ . Yo ettha na limpatīti yo etesu pañcakāmaguṇesu taṇhādiṭṭhilepehi na limpati.
अथ सट्ठिनिस्सिता सवितक्का, पुथू जनताय अधम्मा निविट्ठाति अथ छ आरम्मणनिस्सिता पुथू अधम्मवितक्का जनताय निविट्ठाति अत्थो। न च वग्गगतस्स कुहिञ्चीति तेसं वसेन न कत्थचि किलेसवग्गगतो भवेय्य। नो पन दुट्ठुल्लभाणीति दुट्ठुल्लवचनभाणीपि न सिया। स भिक्खूति सो एवंविधो भिक्खु नाम होति।
Atha saṭṭhinissitā savitakkā, puthū janatāya adhammā niviṭṭhāti atha cha ārammaṇanissitā puthū adhammavitakkā janatāya niviṭṭhāti attho. Naca vaggagatassa kuhiñcīti tesaṃ vasena na katthaci kilesavaggagato bhaveyya. No pana duṭṭhullabhāṇīti duṭṭhullavacanabhāṇīpi na siyā. Sa bhikkhūti so evaṃvidho bhikkhu nāma hoti.
दब्बोति दब्बजातिको पण्डितो। चिररत्तसमाहितोति दीघरत्तं समाहितचित्तो। निपकोति नेपक्केन समन्नागतो परिणतपञ्ञो। अपिहालूति नित्तण्हो। सन्तं पदन्ति निब्बानं। अज्झगमा मुनीति अधिगतो मुनि। पटिच्च परिनिब्बुतो कङ्खति कालन्ति निब्बानं पटिच्च किलेसपरिनिब्बानेन परिनिब्बुतो परिनिब्बानकालं आगमेति। दुतियं।
Dabboti dabbajātiko paṇḍito. Cirarattasamāhitoti dīgharattaṃ samāhitacitto. Nipakoti nepakkena samannāgato pariṇatapañño. Apihālūti nittaṇho. Santaṃ padanti nibbānaṃ. Ajjhagamā munīti adhigato muni. Paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālanti nibbānaṃ paṭicca kilesaparinibbānena parinibbuto parinibbānakālaṃ āgameti. Dutiyaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. अरतिसुत्तं • 2. Aratisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / २. अरतिसुत्तवण्णना • 2. Aratisuttavaṇṇanā
