| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
๘. อริฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา
8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
๔๑๗. อฎฺฐเม อนฺตรายนฺติ อนฺตรา เวมเชฺฌ เอติ อาคจฺฉตีติ อนฺตราโย, ทิฎฺฐธมฺมิกาทิอนโตฺถฯ อานนฺตริยธมฺมาติ อนนฺตเร ภเว ผลนิพฺพตฺตเน นิยุตฺตา เจตนาทิธมฺมาติ อโตฺถฯ ‘‘น สคฺคสฺสา’’ติ อิทํ ภิกฺขุนิทูสนกมฺมสฺส อานนฺตริยตฺตาภาวโต วุตฺตํฯ อริยสาวิกาสุ, ปน กลฺยาณปุถุชฺชนภูตาย จ พลกฺกาเรน ทูเสนฺตสฺส อานนฺตริยสอสเมวฯ โมกฺขนฺตรายิกตา ปน โลลายปิ ปกตตฺตภิกฺขุนิยา ทูสกสฺส ตสฺมิํ อตฺตภาเว มคฺคุปฺปตฺติยา อภาวโต วุตฺตาฯ
417. Aṭṭhame antarāyanti antarā vemajjhe eti āgacchatīti antarāyo, diṭṭhadhammikādianattho. Ānantariyadhammāti anantare bhave phalanibbattane niyuttā cetanādidhammāti attho. ‘‘Na saggassā’’ti idaṃ bhikkhunidūsanakammassa ānantariyattābhāvato vuttaṃ. Ariyasāvikāsu, pana kalyāṇaputhujjanabhūtāya ca balakkārena dūsentassa ānantariyasaasameva. Mokkhantarāyikatā pana lolāyapi pakatattabhikkhuniyā dūsakassa tasmiṃ attabhāve magguppattiyā abhāvato vuttā.
ตสฺมิํ อตฺตภาเว อนิวตฺตนกา อเหตุกอกิริยนตฺถิกทิฎฺฐิโยว นิยตมิจฺฉาทิฎฺฐิธมฺมาฯ ปณฺฑกาทีนํ คหณํ นิทสฺสนมตฺตํฯ สพฺพาปิ ทุเหตุกาเหตุกปฎิสนฺธิโย วิปากนฺตรายิกาว ทุเหตุกานมฺปิ มคฺคานุปฺปตฺติโตฯ
Tasmiṃ attabhāve anivattanakā ahetukaakiriyanatthikadiṭṭhiyova niyatamicchādiṭṭhidhammā. Paṇḍakādīnaṃ gahaṇaṃ nidassanamattaṃ. Sabbāpi duhetukāhetukapaṭisandhiyo vipākantarāyikāva duhetukānampi maggānuppattito.
อยนฺติ อริโฎฺฐฯ รเสน รสนฺติ อนวเชฺชน ปจฺจยปริภุญฺชนรเสน ปญฺจกามคุณปอโภครสํ สมาเนตฺวาฯ อุปเนโนฺต วิยาติ ฆเฎโนฺต วิย, โส เอว วา ปาโฐฯ
Ayanti ariṭṭho. Rasena rasanti anavajjena paccayaparibhuñjanarasena pañcakāmaguṇapaabhogarasaṃ samānetvā. Upanento viyāti ghaṭento viya, so eva vā pāṭho.
อฎฺฐิกงฺกลูปมาติ เอตฺถ อฎฺฐิ เอว นิมฺมํสตาย กงฺกลนฺติ จ วุจฺจติฯ ปลิภญฺชนเฎฺฐนาติ อวสฺสํ ปตนเฎฺฐนฯ อธิกุฎฺฎนเฎฺฐนาติ อติ วิย กุฎฺฎนเฎฺฐนฯ ปาฬิยํ ‘‘ตถาหํ ภควตา…เป.… นาลํ อนฺตรายายา’’ติ อิทํ วตฺถุอนุรูปโต วุตฺตํฯ เอวํ ปน อคฺคเหตฺวา อเญฺญนปิ อากาเรน ยํ กิญฺจิ ภควตา วุตฺตํ วิปรีตโต คเหตฺวา ปเรหิ วุเตฺตปิ อมุญฺจิตฺวา โวหรนฺตสฺสาปิ วุตฺตนยานุสาเรน ตทนุคุณํ สมนุภาสนกมฺมวาจํ โยเชตฺวา อาปตฺติยา อาโรเปตุํ, อาปตฺติยา อทสฺสนาทีสุ ตีสุ ยํ กิญฺจิ อภิรุจิตํ นิมิตฺตํ กตฺวา อุเกฺขปนียกมฺมํ กาตุญฺจ ลพฺภติฯ สมนุภาสนํ อกตฺวาปิ ‘‘มายสฺมา เอวํ อวจา’’ติ ภิกฺขูหิ วุตฺตมเตฺต ลทฺธิยา อปฺปฎินิสฺสชฺชนปจฺจยาย ทุกฺกฎาปตฺติยาปิ อุเกฺขปนียกมฺมํ กาตุมฺปิ วฎฺฎเตวาติ ทฎฺฐพฺพํฯ ธมฺมกมฺมตา, สมนุภาสนาย อปฺปฎินิสฺสชฺชนนฺติ เทฺว องฺคานิฯ
Aṭṭhikaṅkalūpamāti ettha aṭṭhi eva nimmaṃsatāya kaṅkalanti ca vuccati. Palibhañjanaṭṭhenāti avassaṃ patanaṭṭhena. Adhikuṭṭanaṭṭhenāti ati viya kuṭṭanaṭṭhena. Pāḷiyaṃ ‘‘tathāhaṃ bhagavatā…pe… nālaṃ antarāyāyā’’ti idaṃ vatthuanurūpato vuttaṃ. Evaṃ pana aggahetvā aññenapi ākārena yaṃ kiñci bhagavatā vuttaṃ viparītato gahetvā parehi vuttepi amuñcitvā voharantassāpi vuttanayānusārena tadanuguṇaṃ samanubhāsanakammavācaṃ yojetvā āpattiyā āropetuṃ, āpattiyā adassanādīsu tīsu yaṃ kiñci abhirucitaṃ nimittaṃ katvā ukkhepanīyakammaṃ kātuñca labbhati. Samanubhāsanaṃ akatvāpi ‘‘māyasmā evaṃ avacā’’ti bhikkhūhi vuttamatte laddhiyā appaṭinissajjanapaccayāya dukkaṭāpattiyāpi ukkhepanīyakammaṃ kātumpi vaṭṭatevāti daṭṭhabbaṃ. Dhammakammatā, samanubhāsanāya appaṭinissajjananti dve aṅgāni.
อริฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๗. สปฺปาณกวโคฺค • 7. Sappāṇakavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๘. อริฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๘. อริฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๘. อริฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๘. อริฎฺฐสิกฺขาปทํ • 8. Ariṭṭhasikkhāpadaṃ
