| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
8. අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
417. අට්‌ඨමෙ – ගද්‌ධෙ බාධයිංසූති ගද්‌ධබාධිනො; ගද්‌ධබාධිනො පුබ්‌බපුරිසා අස්‌සාති ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො, තස්‌ස ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බස්‌ස ගිජ්‌ඣඝාතකකුලප්‌පසුතස්‌සාති අත්‌ථො.
417. Aṭṭhame – gaddhe bādhayiṃsūti gaddhabādhino; gaddhabādhino pubbapurisā assāti gaddhabādhipubbo, tassa gaddhabādhipubbassa gijjhaghātakakulappasutassāti attho.
සග්‌ගමොක්‌ඛානං අන්‌තරායං කරොන්‌තීති අන්‌තරායිකා. තෙ කම්‌මකිලෙසවිපාකඋපවාදආණාවීතික්‌කමවසෙන පඤ්‌චවිධා. තත්‌ථ පඤ්‌චානන්‌තරියකම්‌මා කම්‌මන්‌තරායිකා නාම. තථා භික්‌ඛුනීදූසකකම්‌මං, තං පන මොක්‌ඛස්‌සෙව අන්‌තරායං කරොති, න සග්‌ගස්‌ස. නියතමිච්‌ඡාදිට්‌ඨිධම්‌මා කිලෙසන්‌තරායිකා නාම. පණ්‌ඩකතිරච්‌ඡානගතඋභතොබ්‍යඤ්‌ජනකානං පටිසන්‌ධිධම්‌මා විපාකන්‌තරායිකා නාම. අරියූපවාදා උපවාදන්‌තරායිකා නාම, තෙ පන යාව අරියෙ න ඛමාපෙන්‌ති තාවදෙව, න තතො පරං. සඤ්‌චිච්‌ච ආපන්‌නා ආපත්‌තියො ආණාවීතික්‌කමන්‌තරායිකා නාම, තාපි යාව භික්‌ඛුභාවං වා පටිජානාති, න වුට්‌ඨාති වා න දෙසෙති වා තාවදෙව, න තතො පරං.
Saggamokkhānaṃ antarāyaṃ karontīti antarāyikā. Te kammakilesavipākaupavādaāṇāvītikkamavasena pañcavidhā. Tattha pañcānantariyakammā kammantarāyikā nāma. Tathā bhikkhunīdūsakakammaṃ, taṃ pana mokkhasseva antarāyaṃ karoti, na saggassa. Niyatamicchādiṭṭhidhammā kilesantarāyikā nāma. Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakānaṃ paṭisandhidhammā vipākantarāyikā nāma. Ariyūpavādā upavādantarāyikā nāma, te pana yāva ariye na khamāpenti tāvadeva, na tato paraṃ. Sañcicca āpannā āpattiyo āṇāvītikkamantarāyikā nāma, tāpi yāva bhikkhubhāvaṃ vā paṭijānāti, na vuṭṭhāti vā na deseti vā tāvadeva, na tato paraṃ.
තත්‍රායං භික්‌ඛු බහුස්‌සුතො ධම්‌මකථිකො සෙසන්‌තරායිකෙ ජානාති, විනයෙ පන අකොවිදත්‌තා පණ්‌ණත්‌තිවීතික්‌කමන්‌තරායිකෙ න ජානාති, තස්‌මා රහොගතො එවං චින්‌තෙසි – ‘‘ඉමෙ ආගාරිකා පඤ්‌ච කාමගුණෙ පරිභුඤ්‌ජන්‌තා සොතාපන්‌නාපි සකදාගාමිනොපි අනාගාමිනොපි හොන්‌ති, භික්‌ඛූපි මනාපිකානි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යානි රූපානි පස්‌සන්‌ති…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙ ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ඵුසන්‌ති, මුදුකානි අත්‌ථරණපාවුරණාදීනි පරිභුඤ්‌ජන්‌ති, එතං සබ්‌බං වට්‌ටති. කස්‌මා ඉත්‌ථිරූපා…පෙ.… ඉත්‌ථිඵොට්‌ඨබ්‌බා එව න වට්‌ටන්‌ති, එතෙපි වට්‌ටන්‌තී’’ති. එවං රසෙන රසං සංසන්‌දිත්‌වා සච්‌ඡන්‌දරාගපරිභොගඤ්‌ච නිච්‌ඡන්‌දරාගපරිභොගඤ්‌ච එකං කත්‌වා ථූලවාකෙහි සද්‌ධිං අතිසුඛුමසුත්‌තං ඝටෙන්‌තො විය සාසපෙන සද්‌ධිං සිනෙරුං උපසංහරන්‌තො විය පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පාදෙත්‌වා ‘‘කිං භගවතා මහාසමුද්‌දං බන්‌ධන්‌තෙන විය මහතා උස්‌සාහෙන පඨමපාරාජිකං පඤ්‌ඤත්‌තං, නත්‌ථි එත්‌ථ දොසො’’ති සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණෙන සද්‌ධිං පටිවිරුජ්‌ඣන්‌තො භබ්‌බපුග්‌ගලානං ආසං ඡින්‌දන්‌තො ජිනස්‌ස ආණාචක්‌කෙ පහාරමදාසි. තෙනාහ – ‘‘තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමී’’තිආදි.
Tatrāyaṃ bhikkhu bahussuto dhammakathiko sesantarāyike jānāti, vinaye pana akovidattā paṇṇattivītikkamantarāyike na jānāti, tasmā rahogato evaṃ cintesi – ‘‘ime āgārikā pañca kāmaguṇe paribhuñjantā sotāpannāpi sakadāgāminopi anāgāminopi honti, bhikkhūpi manāpikāni cakkhuviññeyyāni rūpāni passanti…pe… kāyaviññeyye phoṭṭhabbe phusanti, mudukāni attharaṇapāvuraṇādīni paribhuñjanti, etaṃ sabbaṃ vaṭṭati. Kasmā itthirūpā…pe… itthiphoṭṭhabbā eva na vaṭṭanti, etepi vaṭṭantī’’ti. Evaṃ rasena rasaṃ saṃsanditvā sacchandarāgaparibhogañca nicchandarāgaparibhogañca ekaṃ katvā thūlavākehi saddhiṃ atisukhumasuttaṃ ghaṭento viya sāsapena saddhiṃ sineruṃ upasaṃharanto viya pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppādetvā ‘‘kiṃ bhagavatā mahāsamuddaṃ bandhantena viya mahatā ussāhena paṭhamapārājikaṃ paññattaṃ, natthi ettha doso’’ti sabbaññutaññāṇena saddhiṃ paṭivirujjhanto bhabbapuggalānaṃ āsaṃ chindanto jinassa āṇācakke pahāramadāsi. Tenāha – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’tiādi.
අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමාතිආදිම්‌හි අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා අප්‌පස්‌සාදට්‌ඨෙන. මංසපෙසූපමා බහුසාධාරණට්‌ඨෙන. තිණුක්‌කූපමා අනුදහනට්‌ඨෙන. අඞ්‌ගාරකාසූපමා මහාභිතාපනට්‌ඨෙන. සුපිනකූපමා ඉත්‌තරපච්‌චුපට්‌ඨානට්‌ඨෙන. යාචිතකූපමා තාවකාලිකට්‌ඨෙන. රුක්‌ඛඵලූපමා සබ්‌බඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගපලිභඤ්‌ජනට්‌ඨෙන. අසිසූනූපමා අධිකුට්‌ටනට්‌ඨෙන. සත්‌තිසූලූපමා විනිවිජ්‌ඣනට්‌ඨෙන. සප්‌පසිරූපමා සාසඞ්‌කසප්‌පටිභයට්‌ඨෙනාති අයමෙත්‌ථ සඞ්‌ඛෙපො. විත්‌ථාරො පන පපඤ්‌චසූදනියං මජ්‌ඣිමට්‌ඨකථායං (ම. නි. 1.234 ආදයො; 2.42 ආදයො) ගහෙතබ්‌බො. එවං බ්‍යාඛොති එවං විය ඛො. සෙසමෙත්‌ථ පුබ්‌බෙ වුත්‌තනයත්‌තා උත්‌තානමෙව.
Aṭṭhikaṅkalūpamātiādimhi aṭṭhikaṅkalūpamā appassādaṭṭhena. Maṃsapesūpamā bahusādhāraṇaṭṭhena. Tiṇukkūpamā anudahanaṭṭhena. Aṅgārakāsūpamā mahābhitāpanaṭṭhena. Supinakūpamā ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhena. Yācitakūpamā tāvakālikaṭṭhena. Rukkhaphalūpamā sabbaṅgapaccaṅgapalibhañjanaṭṭhena. Asisūnūpamā adhikuṭṭanaṭṭhena. Sattisūlūpamā vinivijjhanaṭṭhena. Sappasirūpamā sāsaṅkasappaṭibhayaṭṭhenāti ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana papañcasūdaniyaṃ majjhimaṭṭhakathāyaṃ (ma. ni. 1.234 ādayo; 2.42 ādayo) gahetabbo. Evaṃ byākhoti evaṃ viya kho. Sesamettha pubbe vuttanayattā uttānameva.
සමනුභාසනසමුට්‌ඨානං – කායවාචාචිත්‌තතො සමුට්‌ඨාති, අකිරියං, සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, සචිත්‌තකං, ලොකවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, අකුසලචිත්‌තං, දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Samanubhāsanasamuṭṭhānaṃ – kāyavācācittato samuṭṭhāti, akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදං අට්‌ඨමං.
Ariṭṭhasikkhāpadaṃ aṭṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 7. සප්‌පාණකවග්‌ගො • 7. Sappāṇakavaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 8. අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදං • 8. Ariṭṭhasikkhāpadaṃ
