| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
២. អរិយន្តិកថាវណ្ណនា
2. Ariyantikathāvaṇṇanā
៣៥៧. ឥទានិ អរិយន្តិកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យេសំ ‘‘ន កេវលំ អាសវក្ខយញាណមេវ អរិយំ, អថ ខោ បុរិមានិបិ នវ ពលានិ អរិយានិ’’ច្ចេវ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ ឯតរហិ អន្ធកានំ; តេ សន្ធាយ អរិយន្តិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ បុន យទិ តំ អរិយំ, មគ្គាទីសុ តេន អញ្ញតរេន ភវិតព្ពន្តិ មគ្គាទិវសេន បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិក្ខេបោ ឥតរស្ស។
357. Idāni ariyantikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘na kevalaṃ āsavakkhayañāṇameva ariyaṃ, atha kho purimānipi nava balāni ariyāni’’cceva laddhi, seyyathāpi etarahi andhakānaṃ; te sandhāya ariyanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Puna yadi taṃ ariyaṃ, maggādīsu tena aññatarena bhavitabbanti maggādivasena pucchā sakavādissa, paṭikkhepo itarassa.
បុន សុញ្ញតារម្មណាទិវសេន បុច្ឆា សកវាទិស្ស។ តត្ថ ទ្វេ សុញ្ញតា – សត្តសុញ្ញតា ច សង្ខារសុញ្ញតា ច។ សត្តសុញ្ញតា នាម ទិដ្ឋិយា បរិកប្បិតេន សត្តេន សុញ្ញា បញ្ចក្ខន្ធា។ សង្ខារសុញ្ញតា នាម សព្ពសង្ខារេហិ សុញ្ញំ វិវិត្តំ និស្សដំ និព្ពានំ។ តត្ថ បរវាទី និព្ពានារម្មណតំ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, សង្ខារារម្មណតំ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ មនសិ ករោតីតិ បុដ្ឋោបិ និព្ពានមេវ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, សង្ខារេ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ តតោ សកវាទិនា ‘‘ឋានាដ្ឋានាទិមនសិការោ សង្ខារារម្មណោ, សុញ្ញតមនសិការោ និព្ពានារម្មណោ’’តិ ឥមំ នយំ គហេត្វា ‘‘ទ្វិន្នំ ផស្សានំ ទ្វិន្នំ ចិត្តានំ សមោធានំ ហោតី’’តិ បុដ្ឋោ លេសោកាសំ អលភន្តោ បដិក្ខិបតិ។ អនិមិត្តាបណិហិតេសុបិ ឯសេវ នយោ។ សត្តនិមិត្តាភាវតោ ហិ ខន្ធា អនិមិត្តា។ សង្ខារនិមិត្តាភាវតោ និព្ពានំ។ ឯកធម្មស្មិម្បិ អារោបេត្វា ឋបេតព្ពសង្ខាតេន ច បណិទហិតព្ពដ្ឋេន បណិហិតសង្ខំ គតេន សត្តបណិធិនា អប្បណិហិតា ខន្ធា។ តណ្ហាបណិធិនា តណ្ហាយ វា អារម្មណភូតេន សព្ពសង្ខារបណិធិនា អប្បណិហិតំ និព្ពានំ។ តស្មា ឥធាបិ បដិក្ខេបោ ច បដិញ្ញា ច បុរិមនយេនេវ វេទិតព្ពា។
Puna suññatārammaṇādivasena pucchā sakavādissa. Tattha dve suññatā – sattasuññatā ca saṅkhārasuññatā ca. Sattasuññatā nāma diṭṭhiyā parikappitena sattena suññā pañcakkhandhā. Saṅkhārasuññatā nāma sabbasaṅkhārehi suññaṃ vivittaṃ nissaṭaṃ nibbānaṃ. Tattha paravādī nibbānārammaṇataṃ sandhāya paṭikkhipati, saṅkhārārammaṇataṃ sandhāya paṭijānāti. Manasi karotīti puṭṭhopi nibbānameva sandhāya paṭikkhipati, saṅkhāre sandhāya paṭijānāti. Tato sakavādinā ‘‘ṭhānāṭṭhānādimanasikāro saṅkhārārammaṇo, suññatamanasikāro nibbānārammaṇo’’ti imaṃ nayaṃ gahetvā ‘‘dvinnaṃ phassānaṃ dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotī’’ti puṭṭho lesokāsaṃ alabhanto paṭikkhipati. Animittāpaṇihitesupi eseva nayo. Sattanimittābhāvato hi khandhā animittā. Saṅkhāranimittābhāvato nibbānaṃ. Ekadhammasmimpi āropetvā ṭhapetabbasaṅkhātena ca paṇidahitabbaṭṭhena paṇihitasaṅkhaṃ gatena sattapaṇidhinā appaṇihitā khandhā. Taṇhāpaṇidhinā taṇhāya vā ārammaṇabhūtena sabbasaṅkhārapaṇidhinā appaṇihitaṃ nibbānaṃ. Tasmā idhāpi paṭikkhepo ca paṭiññā ca purimanayeneva veditabbā.
៣៥៨. តតោ ‘‘យថា សតិបដ្ឋានាទយោ លោកុត្តរធម្មា អរិយា ចេវ សុញ្ញតាទិអារម្មណា ច, កិំ តេ ឯវំ ឋានាដ្ឋានញាណ’’ន្តិ អនុលោមបដិលោមបុច្ឆា ហោន្តិ។ តត្ថ សព្ពាបិ បដិញ្ញា សព្ពេ ច បដិក្ខេបា បរវាទិស្សេវ។ ឥមិនាវុបាយេន សេសញាណេសុបិ បុច្ឆាវិស្សជ្ជនំ វេទិតព្ពំ។ បាឡិយំ បន សេសានិ សង្ខិបិត្វា អវសានេ ចុតូបបាតញាណមេវ វិភត្តំ។ តតោ បរំ សកសមយេបិ ‘‘អរិយ’’ន្តិ សិទ្ធេន អាសវានំ ខយញាណេន សទ្ធិំ សំសន្ទិត្វា សេសញាណានំ អនុលោមតោ ច បដិលោមតោ ច អរិយភាវបុច្ឆា ហោន្តិ។ តា សព្ពា បរវាទិស្ស, បដិញ្ញា បដិក្ខេបោ ច សកវាទិស្ស ។ តេ ឧត្តានត្ថាយេវ។ បាឡិយំ បនេត្ថ បឋមនវមានេវ ទស្សេត្វា សត្ត ញាណានិ សង្ខិត្តានីតិ។
358. Tato ‘‘yathā satipaṭṭhānādayo lokuttaradhammā ariyā ceva suññatādiārammaṇā ca, kiṃ te evaṃ ṭhānāṭṭhānañāṇa’’nti anulomapaṭilomapucchā honti. Tattha sabbāpi paṭiññā sabbe ca paṭikkhepā paravādisseva. Imināvupāyena sesañāṇesupi pucchāvissajjanaṃ veditabbaṃ. Pāḷiyaṃ pana sesāni saṅkhipitvā avasāne cutūpapātañāṇameva vibhattaṃ. Tato paraṃ sakasamayepi ‘‘ariya’’nti siddhena āsavānaṃ khayañāṇena saddhiṃ saṃsanditvā sesañāṇānaṃ anulomato ca paṭilomato ca ariyabhāvapucchā honti. Tā sabbā paravādissa, paṭiññā paṭikkhepo ca sakavādissa . Te uttānatthāyeva. Pāḷiyaṃ panettha paṭhamanavamāneva dassetvā satta ñāṇāni saṅkhittānīti.
អរិយន្តិកថាវណ្ណនា។
Ariyantikathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (២២) ២. អរិយន្តិកថា • (22) 2. Ariyantikathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ២. អរិយន្តិកថាវណ្ណនា • 2. Ariyantikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ២. អរិយន្តិកថាវណ្ណនា • 2. Ariyantikathāvaṇṇanā
