Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
൨. അരിയന്തികഥാവണ്ണനാ
2. Ariyantikathāvaṇṇanā
൩൫൭. സങ്ഖാരേ സന്ധായ പടിജാനന്തസ്സാതി ദിട്ഠിയാ പരികപ്പിതേന സത്തേന സുഞ്ഞേ സങ്ഖാരേ സന്ധായ ‘‘സുഞ്ഞതഞ്ച മനസി കരോതീ’’തി പുച്ഛായ ‘‘ആമന്താ’’തി പടിജാനന്തസ്സ. ദ്വിന്നം ഫസ്സാനം സമോധാനം കഥം ആപജ്ജതി ഠാനാഠാനഭൂതേ സങ്ഖാരേ വുത്തനയേന സുഞ്ഞതം മനസി കരോന്തസ്സാതി അധിപ്പായോ. യഥാവുത്തനയേനാതി ‘‘ദിട്ഠിയാ പരികപ്പിതേന സത്തേന സുഞ്ഞാ പഞ്ചക്ഖന്ധാ’’തി പകാരേന നയേന. അഥ വാ യഥാവുത്തനയേനാതി ‘‘ഠാനാഠാനമനസികാരോ സങ്ഖാരാരമ്മണോ, സുഞ്ഞതാമനസികാരോ നിബ്ബാനാരമ്മണോ’’തി ഏവം വുത്തനയേന. ‘‘സങ്ഖാരേ സന്ധായ പടിജാനന്തസ്സാ’’തി വുത്തത്താ ‘‘ദ്വിന്നം ഫസ്സാനം സമോധാനം കഥം ആപജ്ജതീ’’തി ആഹ. സത്തസുഞ്ഞതായ സുഞ്ഞത്തേപി സങ്ഖാരാനം അഞ്ഞോവ ഠാനാഠാനമനസികാരോ, അഞ്ഞോ സുഞ്ഞതാമനസികാരോതി യുജ്ജതേവ ദ്വിന്നം ഫസ്സാനം സമോധാനാപത്തിചോദനാ, സങ്ഖാരേ സന്ധായ പടിജാനന്തസ്സ പന കഥം അരിയഭാവസിദ്ധി ഠാനാഠാനഞാണാദീനന്തി വിചാരേതബ്ബം. കിം വാ ഏതായ യുത്തിചിന്തായ. ഉമ്മത്തകപച്ഛിസദിസോ ഹി പരവാദിവാദോ. അഞ്ഞേസുപി ഠാനേസു ഈദിസേസു ഏസേവ നയോ. ആരോപേത്വാതി ഇത്ഥിപുരിസാദിആകാരം, സത്താകാരമേവ വാ അസന്തം രൂപാദിഉപാദാനേ ആരോപേത്വാ. അഭൂതാരോപനഞ്ഹേത്ഥ പണിദഹനന്തി അധിപ്പേതം. തേനാഹ ‘‘പരികപ്പനവസേനാ’’തി. സോതി യഥാവുത്തോ പണിധി. ഏകസ്മിമ്പി ഖന്ധേ.
357. Saṅkhāresandhāya paṭijānantassāti diṭṭhiyā parikappitena sattena suññe saṅkhāre sandhāya ‘‘suññatañca manasi karotī’’ti pucchāya ‘‘āmantā’’ti paṭijānantassa. Dvinnaṃ phassānaṃ samodhānaṃ kathaṃ āpajjati ṭhānāṭhānabhūte saṅkhāre vuttanayena suññataṃ manasi karontassāti adhippāyo. Yathāvuttanayenāti ‘‘diṭṭhiyā parikappitena sattena suññā pañcakkhandhā’’ti pakārena nayena. Atha vā yathāvuttanayenāti ‘‘ṭhānāṭhānamanasikāro saṅkhārārammaṇo, suññatāmanasikāro nibbānārammaṇo’’ti evaṃ vuttanayena. ‘‘Saṅkhāre sandhāya paṭijānantassā’’ti vuttattā ‘‘dvinnaṃ phassānaṃ samodhānaṃ kathaṃ āpajjatī’’ti āha. Sattasuññatāya suññattepi saṅkhārānaṃ aññova ṭhānāṭhānamanasikāro, añño suññatāmanasikāroti yujjateva dvinnaṃ phassānaṃ samodhānāpatticodanā, saṅkhāre sandhāya paṭijānantassa pana kathaṃ ariyabhāvasiddhi ṭhānāṭhānañāṇādīnanti vicāretabbaṃ. Kiṃ vā etāya yutticintāya. Ummattakapacchisadiso hi paravādivādo. Aññesupi ṭhānesu īdisesu eseva nayo. Āropetvāti itthipurisādiākāraṃ, sattākārameva vā asantaṃ rūpādiupādāne āropetvā. Abhūtāropanañhettha paṇidahananti adhippetaṃ. Tenāha ‘‘parikappanavasenā’’ti. Soti yathāvutto paṇidhi. Ekasmimpi khandhe.
അരിയന്തികഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Ariyantikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൨൨) ൨. അരിയന്തികഥാ • (22) 2. Ariyantikathā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൨. അരിയന്തികഥാവണ്ണനാ • 2. Ariyantikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൨. അരിയന്തികഥാവണ്ണനാ • 2. Ariyantikathāvaṇṇanā