| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๘. อริยวํสสุตฺตํ
8. Ariyavaṃsasuttaṃ
๒๘. ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, อริยวํสา อคฺคญฺญา รตฺตญฺญา วํสญฺญา โปราณา อสํกิณฺณา อสํกิณฺณปุพฺพา, น สํกียนฺติ น สํกียิสฺสนฺติ, อปฺปฎิกุฎฺฐา สมเณหิ พฺราหฺมเณหิ วิญฺญูหิฯ กตเม จตฺตาโร? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สนฺตุโฎฺฐ โหติ อิตรีตเรน จีวเรน, อิตรีตรจีวรสนฺตุฎฺฐิยา จ วณฺณวาที, น จ จีวรเหตุ อเนสนํ อปฺปติรูปํ อาปชฺชติ, อลทฺธา จ จีวรํ น ปริตสฺสติ, ลทฺธา จ จีวรํ อคธิโต 1 อมุจฺฉิโต อนโชฺฌสโนฺน อาทีนวทสฺสาวี นิสฺสรณปโญฺญ ปริภุญฺชติ; ตาย จ ปน อิตรีตรจีวรสนฺตุฎฺฐิยา เนวตฺตานุกฺกํเสติ, โน 2 ปรํ วเมฺภติฯ โย หิ ตตฺถ ทโกฺข อนลโส สมฺปชาโน ปติสฺสโต, อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โปราเณ อคฺคเญฺญ อริยวํเส ฐิโตฯ
28. ‘‘Cattārome , bhikkhave, ariyavaṃsā aggaññā rattaññā vaṃsaññā porāṇā asaṃkiṇṇā asaṃkiṇṇapubbā, na saṃkīyanti na saṃkīyissanti, appaṭikuṭṭhā samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Katame cattāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarena cīvarena, itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca cīvarahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati, aladdhā ca cīvaraṃ na paritassati, laddhā ca cīvaraṃ agadhito 3 amucchito anajjhosanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati; tāya ca pana itarītaracīvarasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti, no 4 paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno patissato, ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สนฺตุโฎฺฐ โหติ อิตรีตเรน ปิณฺฑปาเตน, อิตรีตรปิณฺฑปาตสนฺตุฎฺฐิยา จ วณฺณวาที, น จ ปิณฺฑปาตเหตุ อเนสนํ อปฺปติรูปํ อาปชฺชติ, อลทฺธา จ ปิณฺฑปาตํ น ปริตสฺสติ, ลทฺธา จ ปิณฺฑปาตํ อคธิโต อมุจฺฉิโต อนโชฺฌสโนฺน อาทีนวทสฺสาวี นิสฺสรณปโญฺญ ปริภุญฺชติ; ตาย จ ปน อิตรีตรปิณฺฑปาตสนฺตุฎฺฐิยา เนวตฺตานุกฺกํเสติ , โน ปรํ วเมฺภติฯ โย หิ ตตฺถ ทโกฺข อนลโส สมฺปชาโน ปติสฺสโต, อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โปราเณ อคฺคเญฺญ อริยวํเส ฐิโตฯ
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarena piṇḍapātena, itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca piṇḍapātahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati, aladdhā ca piṇḍapātaṃ na paritassati, laddhā ca piṇḍapātaṃ agadhito amucchito anajjhosanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati; tāya ca pana itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti , no paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno patissato, ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สนฺตุโฎฺฐ โหติ อิตรีตเรน เสนาสเนน, อิตรีตรเสนาสนสนฺตุฎฺฐิยา จ วณฺณวาที, น จ เสนาสนเหตุ อเนสนํ อปฺปติรูปํ อาปชฺชติ, อลทฺธา จ เสนาสนํ น ปริตสฺสติ, ลทฺธา จ เสนาสนํ อคธิโต อมุจฺฉิโต อนโชฺฌสโนฺน อาทีนวทสฺสาวี นิสฺสรณปโญฺญ ปริภุญฺชติ; ตาย จ ปน อิตรีตรเสนาสนสนฺตุฎฺฐิยา เนวตฺตานุกฺกํเสติ, โน ปรํ วเมฺภติฯ โย หิ ตตฺถ ทโกฺข อนลโส สมฺปชาโน ปติสฺสโต, อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โปราเณ อคฺคเญฺญ อริยวํเส ฐิโตฯ
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarena senāsanena, itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca senāsanahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati, aladdhā ca senāsanaṃ na paritassati, laddhā ca senāsanaṃ agadhito amucchito anajjhosanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati; tāya ca pana itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti, no paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno patissato, ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ภาวนาราโม โหติ ภาวนารโต, ปหานาราโม โหติ ปหานรโต; ตาย จ ปน ภาวนารามตาย ภาวนารติยา ปหานารามตาย ปหานรติยา เนวตฺตานุกฺกํเสติ, โน ปรํ วเมฺภติฯ โย หิ ตตฺถ ทโกฺข อนลโส สมฺปชาโน ปติสฺสโต, อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โปราเณ อคฺคเญฺญ อริยวํเส ฐิโตฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร อริยวํสา อคฺคญฺญา รตฺตญฺญา วํสญฺญา โปราณา อสํกิณฺณา อสํกิณฺณปุพฺพา, น สํกียนฺติ น สํกียิสฺสนฺติ, อปฺปฎิกุฎฺฐา สมเณหิ พฺราหฺมเณหิ วิญฺญูหิฯ
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu bhāvanārāmo hoti bhāvanārato, pahānārāmo hoti pahānarato; tāya ca pana bhāvanārāmatāya bhāvanāratiyā pahānārāmatāya pahānaratiyā nevattānukkaṃseti, no paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno patissato, ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito. Ime kho, bhikkhave, cattāro ariyavaṃsā aggaññā rattaññā vaṃsaññā porāṇā asaṃkiṇṇā asaṃkiṇṇapubbā, na saṃkīyanti na saṃkīyissanti, appaṭikuṭṭhā samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi.
‘‘อิเมหิ จ ปน, ภิกฺขเว, จตูหิ อริยวํเสหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ปุรตฺถิมาย เจปิ ทิสาย วิหรติ เสฺวว อรติํ สหติ, น ตํ อรติ สหติ; ปจฺฉิมาย เจปิ ทิสาย วิหรติ เสฺวว อรติํ สหติ, น ตํ อรติ สหติ; อุตฺตราย เจปิ ทิสาย วิหรติ เสฺวว อรติํ สหติ, น ตํ อรติ สหติ; ทกฺขิณาย เจปิ ทิสาย วิหรติ เสฺวว อรติํ สหติ, น ตํ อรติ สหติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อรติรติสโห หิ, ภิกฺขเว, ธีโร’’ติฯ
‘‘Imehi ca pana, bhikkhave, catūhi ariyavaṃsehi samannāgato bhikkhu puratthimāya cepi disāya viharati sveva aratiṃ sahati, na taṃ arati sahati; pacchimāya cepi disāya viharati sveva aratiṃ sahati, na taṃ arati sahati; uttarāya cepi disāya viharati sveva aratiṃ sahati, na taṃ arati sahati; dakkhiṇāya cepi disāya viharati sveva aratiṃ sahati, na taṃ arati sahati. Taṃ kissa hetu? Aratiratisaho hi, bhikkhave, dhīro’’ti.
ธีโรว อรติํ สหติ, ธีโร หิ อรติสฺสโหฯ
Dhīrova aratiṃ sahati, dhīro hi aratissaho.
เนกฺขํ ชโมฺพนทเสฺสว, โก ตํ นินฺทิตุมรหติ;
Nekkhaṃ jambonadasseva, ko taṃ ninditumarahati;
เทวาปิ นํ ปสํสนฺติ, พฺรหฺมุนาปิ ปสํสิโต’’ติฯ อฎฺฐมํ;
Devāpi naṃ pasaṃsanti, brahmunāpi pasaṃsito’’ti. aṭṭhamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๘. อริยวํสสุตฺตวณฺณนา • 8. Ariyavaṃsasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๘. อริยวํสสุตฺตวณฺณนา • 8. Ariyavaṃsasuttavaṇṇanā
