Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya

    4. අරුණවතීසුත්‌තං

    4. Aruṇavatīsuttaṃ

    185. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති…පෙ.… තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –

    185. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati…pe… tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘භූතපුබ්‌බං, භික්‌ඛවෙ, රාජා අහොසි අරුණවා නාම. රඤ්‌ඤො ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, අරුණවතො අරුණවතී නාම රාජධානී අහොසි. අරුණවතිං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, රාජධානිං 1 සිඛී භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො උපනිස්‌සාය විහාසි. සිඛිස්‌ස ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස අභිභූසම්‌භවං නාම සාවකයුගං අහොසි අග්‌ගං භද්‌දයුගං. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සිඛී භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අභිභුං භික්‌ඛුං ආමන්‌තෙසි – ‘ආයාම, බ්‍රාහ්‌මණ, යෙන අඤ්‌ඤතරො බ්‍රහ්‌මලොකො තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම, යාව භත්‌තස්‌ස කාලො භවිස්‌සතී’ති. ‘එවං, භන්‌තෙ’ති ඛො භික්‌ඛවෙ, අභිභූ භික්‌ඛු සිඛිස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සිඛී භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අභිභූ ච භික්‌ඛු – සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්‌ජිතං වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්‌ජෙය්‍ය එවමෙව – අරුණවතියා රාජධානියා අන්‌තරහිතා තස්‌මිං බ්‍රහ්‌මලොකෙ පාතුරහෙසුං.

    ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā ahosi aruṇavā nāma. Rañño kho pana, bhikkhave, aruṇavato aruṇavatī nāma rājadhānī ahosi. Aruṇavatiṃ kho pana, bhikkhave, rājadhāniṃ 2 sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho upanissāya vihāsi. Sikhissa kho pana, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa abhibhūsambhavaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘āyāma, brāhmaṇa, yena aññataro brahmaloko tenupasaṅkamissāma, yāva bhattassa kālo bhavissatī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paccassosi. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhū ca bhikkhu – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – aruṇavatiyā rājadhāniyā antarahitā tasmiṃ brahmaloke pāturahesuṃ.

    ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සිඛී භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අභිභුං භික්‌ඛුං ආමන්‌තෙසි – ‘පටිභාතු, බ්‍රාහ්‌මණ, තං බ්‍රහ්‌මුනො ච බ්‍රහ්‌මපරිසාය ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජානඤ්‌ච ධම්‌මී කථා’ති. ‘එවං, භන්‌තෙ’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අභිභූ භික්‌ඛු සිඛිස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා, බ්‍රහ්‌මානඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මපරිසඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජෙ ච ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි සමාදපෙසි සමුත්‌තෙජෙසි සම්‌පහංසෙසි. තත්‍ර සුදං, භික්‌ඛවෙ, බ්‍රහ්‌මා ච බ්‍රහ්‌මපරිසා ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජා ච උජ්‌ඣායන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති 3 විපාචෙන්‌ති – ‘අච්‌ඡරියං වත , භො, අබ්‌භුතං වත භො, කථඤ්‌හි නාම සත්‌ථරි සම්‌මුඛීභූතෙ සාවකො ධම්‌මං දෙසෙස්‌සතී’’’ති !

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘paṭibhātu, brāhmaṇa, taṃ brahmuno ca brahmaparisāya ca brahmapārisajjānañca dhammī kathā’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā, brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca ujjhāyanti khiyyanti 4 vipācenti – ‘acchariyaṃ vata , bho, abbhutaṃ vata bho, kathañhi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammaṃ desessatī’’’ti !

    ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සිඛී භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අභිභුං භික්‌ඛුං ආමන්‌තෙසි – ‘උජ්‌ඣායන්‌ති ඛො තෙ, බ්‍රාහ්‌මණ, බ්‍රහ්‌මා ච බ්‍රහ්‌මපරිසා ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජා ච – අච්‌ඡරියං වත, භො, අබ්‌භුතං වත, භො, කථඤ්‌හි නාම සත්‌ථරි සම්‌මුඛීභූතෙ සාවකො ධම්‌මං දෙසෙස්‌සතීති! තෙන හි ත්‌වං බ්‍රාහ්‌මණ, භිය්‍යොසොමත්‌තාය බ්‍රහ්‌මානඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මපරිසඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජෙ ච සංවෙජෙහී’ති. ‘එවං, භන්‌තෙ’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අභිභූ භික්‌ඛු සිඛිස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා දිස්‌සමානෙනපි කායෙන ධම්‌මං දෙසෙසි, අදිස්‌සමානෙනපි කායෙන ධම්‌මං දෙසෙසි, දිස්‌සමානෙනපි හෙට්‌ඨිමෙන උපඩ්‌ඪකායෙන අදිස්‌සමානෙන උපරිමෙන උපඩ්‌ඪකායෙන ධම්‌මං දෙසෙසි, දිස්‌සමානෙනපි උපරිමෙන උපඩ්‌ඪකායෙන අදිස්‌සමානෙන හෙට්‌ඨිමෙන උපඩ්‌ඪකායෙන ධම්‌මං දෙසෙසි. තත්‍ර සුදං, භික්‌ඛවෙ, බ්‍රහ්‌මා ච බ්‍රහ්‌මපරිසා ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජා ච අච්‌ඡරියබ්‌භුතචිත්‌තජාතා අහෙසුං – ‘අච්‌ඡරියං වත, භො, අබ්‌භුතං වත, භො, සමණස්‌ස මහිද්‌ධිකතා මහානුභාවතා’’’ති!

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘ujjhāyanti kho te, brāhmaṇa, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca – acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, kathañhi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammaṃ desessatīti! Tena hi tvaṃ brāhmaṇa, bhiyyosomattāya brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca saṃvejehī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā dissamānenapi kāyena dhammaṃ desesi, adissamānenapi kāyena dhammaṃ desesi, dissamānenapi heṭṭhimena upaḍḍhakāyena adissamānena uparimena upaḍḍhakāyena dhammaṃ desesi, dissamānenapi uparimena upaḍḍhakāyena adissamānena heṭṭhimena upaḍḍhakāyena dhammaṃ desesi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca acchariyabbhutacittajātā ahesuṃ – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā’’’ti!

    ‘‘අථ ඛො අභිභූ භික්‌ඛු සිඛිං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අභිජානාමි ඛ්‌වාහං, භන්‌තෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස මජ්‌ඣෙ එවරූපිං වාචං භාසිතා – පහොමි ඛ්‌වාහං ආවුසො, බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතො සහස්‌සිලොකධාතුං 5 සරෙන විඤ්‌ඤාපෙතු’න්‌ති. ‘එතස්‌ස, බ්‍රාහ්‌මණ, කාලො, එතස්‌ස, බ්‍රාහ්‌මණ, කාලො; යං ත්‌වං, බ්‍රාහ්‌මණ, බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතො සහස්‌සිලොකධාතුං සරෙන විඤ්‌ඤාපෙය්‍යාසී’ති. ‘එවං, භන්‌තෙ’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අභිභූ භික්‌ඛු සිඛිස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතො ඉමා ගාථායො අභාසි –

    ‘‘Atha kho abhibhū bhikkhu sikhiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘abhijānāmi khvāhaṃ, bhante, bhikkhusaṅghassa majjhe evarūpiṃ vācaṃ bhāsitā – pahomi khvāhaṃ āvuso, brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ 6 sarena viññāpetu’nti. ‘Etassa, brāhmaṇa, kālo, etassa, brāhmaṇa, kālo; yaṃ tvaṃ, brāhmaṇa, brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyyāsī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā brahmaloke ṭhito imā gāthāyo abhāsi –

    ‘‘ආරම්‌භථ 7 නික්‌කමථ 8, යුඤ්‌ජථ බුද්‌ධසාසනෙ;

    ‘‘Ārambhatha 9 nikkamatha 10, yuñjatha buddhasāsane;

    ධුනාථ මච්‌චුනො සෙනං, නළාගාරංව කුඤ්‌ජරො.

    Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro.

    ‘‘යො ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ, අප්‌පමත්‌තො විහස්‌සති;

    ‘‘Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

    පහාය ජාතිසංසාරං, දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සතී’’ති.

    Pahāya jātisaṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissatī’’ti.

    ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සිඛී ච භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අභිභූ ච භික්‌ඛු බ්‍රහ්‌මානඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මපරිසඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මපාරිසජ්‌ජෙ ච සංවෙජෙත්‌වා – සෙය්‍යථාපි නාම…පෙ.… තස්‌මිං බ්‍රහ්‌මලොකෙ අන්‌තරහිතා අරුණවතියා රාජධානියා පාතුරහෙසුං. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සිඛී භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘අස්‌සුත්‌ථ නො, තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, අභිභුස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතස්‌ස ගාථායො භාසමානස්‌සා’ති? ‘අස්‌සුම්‌හ ඛො මයං, භන්‌තෙ, අභිභුස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතස්‌ස ගාථායො භාසමානස්‌සා’ති. ‘යථා කථං පන තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, අස්‌සුත්‌ථ අභිභුස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතස්‌ස ගාථායො භාසමානස්‌සා’’’ති? එවං ඛො මයං, භන්‌තෙ, අස්‌සුම්‌හ අභිභුස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතස්‌ස ගාථායො භාසමානස්‌ස –

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī ca bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhū ca bhikkhu brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca saṃvejetvā – seyyathāpi nāma…pe… tasmiṃ brahmaloke antarahitā aruṇavatiyā rājadhāniyā pāturahesuṃ. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhikkhū āmantesi – ‘assuttha no, tumhe, bhikkhave, abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’ti? ‘Assumha kho mayaṃ, bhante, abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’ti. ‘Yathā kathaṃ pana tumhe, bhikkhave, assuttha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’’’ti? Evaṃ kho mayaṃ, bhante, assumha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassa –

    ‘‘ආරම්‌භථ නික්‌කමථ, යුඤ්‌ජථ බුද්‌ධසාසනෙ;

    ‘‘Ārambhatha nikkamatha, yuñjatha buddhasāsane;

    ධුනාථ මච්‌චුනො සෙනං, නළාගාරංව කුඤ්‌ජරො.

    Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro.

    ‘‘යො ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ, අප්‌පමත්‌තො විහස්‌සති;

    ‘‘Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

    පහාය ජාතිසංසාරං, දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සතී’’ති.

    Pahāya jātisaṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissatī’’ti.

    ‘‘‘එවං ඛො මයං, භන්‌තෙ, අස්‌සුම්‌හ අභිභුස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතස්‌ස ගාථායො භාසමානස්‌සා’ති. ‘සාධු සාධු, භික්‌ඛවෙ; සාධු ඛො තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ! අස්‌සුත්‌ථ අභිභුස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මලොකෙ ඨිතස්‌ස ගාථායො භාසමානස්‌සා’’’ති.

    ‘‘‘Evaṃ kho mayaṃ, bhante, assumha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’ti. ‘Sādhu sādhu, bhikkhave; sādhu kho tumhe, bhikkhave! Assuttha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’’’ti.

    ඉදමවොච භගවා, අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.

    Idamavoca bhagavā, attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.







    Footnotes:
    1. අරුණවතියං ඛො පන භික්‌ඛවෙ රාජධානියං (පී. ක.)
    2. aruṇavatiyaṃ kho pana bhikkhave rājadhāniyaṃ (pī. ka.)
    3. ඛීයන්‌ති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    4. khīyanti (sī. syā. kaṃ. pī.)
    5. සහස්‌සීලොකධාතුං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    6. sahassīlokadhātuṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. ආරබ්‌භථ (සබ්‌බත්‌ථ)
    8. නික්‌ඛමථ (සී. පී.)
    9. ārabbhatha (sabbattha)
    10. nikkhamatha (sī. pī.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 4. අරුණවතීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. අරුණවතීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact