| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៤. អរុណវតីសុត្តវណ្ណនា
4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
១៨៥. ចតុត្ថេ អភិភូសម្ភវន្តិ អភិភូ ច សម្ភវោ ច។ តេសុ អភិភូថេរោ សារិបុត្តត្ថេរោ វិយ បញ្ញាយ អគ្គោ, សម្ភវត្ថេរោ មហាមោគ្គល្លានោ វិយ សមាធិនា អគ្គោ។ ឧជ្ឈាយន្តីតិ អវជ្ឈាយន្តិ, លាមកតោ វា ចិន្តេន្តិ។ ខិយ្យន្តីតិ, កិន្នាមេតំ កិន្នាមេតន្តិ? អញ្ញមញ្ញំ កថេន្តិ។ វិបាចេន្តីតិ វិត្ថារយន្តា បុនប្បុនំ កថេន្តិ។ ហេដ្ឋិមេន ឧបឌ្ឍកាយេនាតិ នាភិតោ បដ្ឋាយ ហេដ្ឋិមកាយេន។ បាឡិយំ ឯត្តកមេវ អាគតំ។ ថេរោ បន ‘‘បកតិវណ្ណំ វិជហិត្វា នាគវណ្ណំ គហេត្វា ទស្សេតិ, សុបណ្ណវណ្ណំ គហេត្វា វា ទស្សេតី’’តិអាទិនា (បដិ. ម. ៣.១៣) នយេន អាគតំ អនេកប្បការំ ឥទ្ធិវិកុព្ពនំ ទស្សេសិ។ ឥមា គាថាយោ អភាសីតិ ថេរោ កិរ ចិន្តេសិ – ‘‘កថំ ទេសិតា នុ ខោ ធម្មទេសនា សព្ពេសំ បិយា អស្ស មនាបា’’តិ។ តតោ អាវជ្ជេន្តោ – ‘‘សព្ពេបិ បាសណ្ឌា សព្ពេ ទេវមនុស្សា អត្តនោ អត្តនោ សមយេ បុរិសការំ វណ្ណយន្តិ, វីរិយស្ស អវណ្ណវាទី នាម នត្ថិ, វីរិយបដិសំយុត្តំ កត្វា ទេសេស្សាមិ, ឯវំ អយំ ធម្មទេសនា សព្ពេសំ បិយា ភវិស្សតិ មនាបា’’តិ ញត្វា តីសុ បិដកេសុ វិចិនិត្វា ឥមា គាថា អភាសិ។
185. Catutthe abhibhūsambhavanti abhibhū ca sambhavo ca. Tesu abhibhūthero sāriputtatthero viya paññāya aggo, sambhavatthero mahāmoggallāno viya samādhinā aggo. Ujjhāyantīti avajjhāyanti, lāmakato vā cintenti. Khiyyantīti, kinnāmetaṃ kinnāmetanti? Aññamaññaṃ kathenti. Vipācentīti vitthārayantā punappunaṃ kathenti. Heṭṭhimena upaḍḍhakāyenāti nābhito paṭṭhāya heṭṭhimakāyena. Pāḷiyaṃ ettakameva āgataṃ. Thero pana ‘‘pakativaṇṇaṃ vijahitvā nāgavaṇṇaṃ gahetvā dasseti, supaṇṇavaṇṇaṃ gahetvā vā dassetī’’tiādinā (paṭi. ma. 3.13) nayena āgataṃ anekappakāraṃ iddhivikubbanaṃ dassesi. Imā gāthāyo abhāsīti thero kira cintesi – ‘‘kathaṃ desitā nu kho dhammadesanā sabbesaṃ piyā assa manāpā’’ti. Tato āvajjento – ‘‘sabbepi pāsaṇḍā sabbe devamanussā attano attano samaye purisakāraṃ vaṇṇayanti, vīriyassa avaṇṇavādī nāma natthi, vīriyapaṭisaṃyuttaṃ katvā desessāmi, evaṃ ayaṃ dhammadesanā sabbesaṃ piyā bhavissati manāpā’’ti ñatvā tīsu piṭakesu vicinitvā imā gāthā abhāsi.
តត្ថ អារម្ភថាតិ អារម្ភវីរិយំ ករោថ។ និក្កមថាតិ និក្កមវីរិយំ ករោថ។ យុញ្ជថាតិ បយោគំ ករោថ បរក្កមថ។ មច្ចុនោ សេនន្តិ មច្ចុនោ សេនា នាម កិលេសសេនា, តំ ធុនាថ។ ជាតិសំសារន្តិ ជាតិញ្ច សំសារញ្ច, ជាតិសង្ខាតំ វា សំសារំ។ ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សតីតិ វដ្ដទុក្ខស្ស បរិច្ឆេទំ ករិស្សតិ។ កិំ បន កត្វា ថេរោ សហស្សិលោកធាតុំ វិញ្ញាបេសីតិ? នីលកសិណំ តាវ សមាបជ្ជិត្វា សព្ពត្ថ អាលោកដ្ឋានេ អន្ធការំ ផរិ, ឱទាតកសិណំ សមាបជ្ជិត្វា អន្ធការដ្ឋានេ ឱភាសំ។ តតោ ‘‘កិមិទំ អន្ធការ’’ន្តិ? សត្តានំ អាភោគេ ឧប្បន្នេ អាលោកំ ទស្សេសិ។ អាលោកដ្ឋានេ អាលោកកិច្ចំ នត្ថិ, ‘‘កិំ អាលោកោ អយ’’ន្តិ? វិចិនន្តានំ អត្តានំ ទស្សេសិ។ អថ តេសំ ថេរោតិ វទន្តានំ ឥមា គាថាយោ អភាសិ, សព្ពេ ឱសដាយ បរិសាយ មជ្ឈេ និសីទិត្វា ធម្មំ ទេសេន្តស្ស វិយ សទ្ទំ សុណិំសុ។ អត្ថោបិ នេសំ បាកដោ អហោសិ។ ចតុត្ថំ។
Tattha ārambhathāti ārambhavīriyaṃ karotha. Nikkamathāti nikkamavīriyaṃ karotha. Yuñjathāti payogaṃ karotha parakkamatha. Maccuno senanti maccuno senā nāma kilesasenā, taṃ dhunātha. Jātisaṃsāranti jātiñca saṃsārañca, jātisaṅkhātaṃ vā saṃsāraṃ. Dukkhassantaṃ karissatīti vaṭṭadukkhassa paricchedaṃ karissati. Kiṃ pana katvā thero sahassilokadhātuṃ viññāpesīti? Nīlakasiṇaṃ tāva samāpajjitvā sabbattha ālokaṭṭhāne andhakāraṃ phari, odātakasiṇaṃ samāpajjitvā andhakāraṭṭhāne obhāsaṃ. Tato ‘‘kimidaṃ andhakāra’’nti? Sattānaṃ ābhoge uppanne ālokaṃ dassesi. Ālokaṭṭhāne ālokakiccaṃ natthi, ‘‘kiṃ āloko aya’’nti? Vicinantānaṃ attānaṃ dassesi. Atha tesaṃ theroti vadantānaṃ imā gāthāyo abhāsi, sabbe osaṭāya parisāya majjhe nisīditvā dhammaṃ desentassa viya saddaṃ suṇiṃsu. Atthopi nesaṃ pākaṭo ahosi. Catutthaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. អរុណវតីសុត្តំ • 4. Aruṇavatīsuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤. អរុណវតីសុត្តវណ្ណនា • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
