| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៤. អរុណវតីសុត្តវណ្ណនា
4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
១៨៥. អភិភូ សម្ភវោតិ តេសំ ទ្វិន្នំ មហាថេរានំ នាមានិ។ តេសំ វិភាគំ ទស្សេតុំ ‘‘តេសូ’’តិអាទិ វុត្តំ។ ឯតេ ទ្វេ តស្ស ភគវតោ អគ្គសាវកាតិ ទស្សេតិ។ អវជ្ឈាយន្តីតិ ហេដ្ឋា កត្វា ចិន្តេន្តិ។ ខិយ្យន្តិ តំ លាមកតោ ចិន្តេតព្ពតំ បាបេន្តិ បាបកតំ ករោន្តិ។ វិត្ថារយន្តាតិ តមេវ លាមកតោ ចិន្តេតព្ពតំ វេបុល្លំ បាបេន្តា។ សព្ពេ បាសណ្ឌា អត្តនោ អត្តនោ សមយេ សិទ្ធន្តេ សព្ពេ ទេវមនុស្សា អត្តនោ អត្តនោ សមយេ បដិលាភេ បដិលទ្ធអត្ថេ បុរិសការំ វណ្ណយន្តីតិ យោជនា។
185.Abhibhū sambhavoti tesaṃ dvinnaṃ mahātherānaṃ nāmāni. Tesaṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘tesū’’tiādi vuttaṃ. Ete dve tassa bhagavato aggasāvakāti dasseti. Avajjhāyantīti heṭṭhā katvā cintenti. Khiyyanti taṃ lāmakato cintetabbataṃ pāpenti pāpakataṃ karonti. Vitthārayantāti tameva lāmakato cintetabbataṃ vepullaṃ pāpentā. Sabbe pāsaṇḍā attano attano samaye siddhante sabbe devamanussā attano attano samaye paṭilābhe paṭiladdhaatthe purisakāraṃ vaṇṇayantīti yojanā.
អារម្ភវីរិយន្តិ មច្ចុសេនាសង្ខាតកិលេសធុននេ អារម្ភវីរិយំ, យា ‘‘អារម្ភធាតូ’’តិ វុច្ចតិ ។ និក្កមវីរិយន្តិ កោសជ្ជបដិបក្ខភូតំ វីរិយំ, យា ‘‘និក្កមធាតូ’’តិ វុច្ចតិ។ បយោគំ ករោថាតិ បរំ បរំ ឋានំ អក្កមនតោ តតោបិ ពលវតរំ ភាវនាភិយោគំ បវត្តេថាតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘បរក្កមថា’’តិ។ កិលេសសេនា នាម រាគាទិកិលេសសមូហោ, សោ មរណបច្ចយភាវតោ ‘‘មច្ចុនោ សេនា’’តិ វុច្ចតិ។ តញ្ហិ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘មហាសេនេន មច្ចុនា’’តិ (ម. និ. ៣.២៧២, ២៧៥, ២៧៦)។ ខន្ធានំ បឋមាភិនិព្ពត្តិ ជាតិ, តទញ្ញំ បន តេសំ បដិបាដិ បវត្តំ សំសារោតិ អធិប្បាយេនាហ ‘‘ជាតិញ្ច សំសារញ្ចា’’តិ។ យស្មា ‘‘ឯកម្បិ ជាតិំ ទ្វេបិ ជាតិយោ’’តិអាទីសុ តស្មិំ តស្មិំ ភវេ អាទាននិក្ខេបបរិច្ឆិន្នខន្ធប្បវត្តិ ‘‘ជាតី’’តិ វុច្ចតិ, សា ឯវ យាវ បរិនិព្ពានា អបរាបរំ បវត្តមានោ សំសារោ ‘‘ឥតោ ចិតោ សំសរណ’’ន្តិ កត្វា, តស្មា អាហ ‘‘ជាតិសង្ខាតំ វា សំសារ’’ន្តិ។ បរិច្ឆេទន្តិ បរិយោសានំ។ ឱភាសំ ផរីតិ សម្ពន្ធោ។ អាលោកដ្ឋានេតិ អត្តនា កតអាលោកដ្ឋានេ។ អាលោកកិច្ចំ នត្ថីតិ អន្ធការដ្ឋានេ អាលោកទស្សនំ វិយ អាលោកដ្ឋានេ អាលោកទស្សនកិច្ចំ នត្ថិ។ តស្មា តេសំ សត្តានំ ‘‘កិំ អាលោកោ អយំ, កស្ស នុ ខោ អយំ អាលោកោ’’តិ? វិចិនន្តានំ ចិន្តេន្តានំ។ សព្ពេតិ សហស្សិលោកធាតុយំ សព្ពេ ទេវមនុស្សា។ ឱសដាយ បរិសាយាតិ ធម្មស្សវនត្ថំ សព្ពោសដាយ បរិចិតបរិច្ឆិន្នាយ បរិសាយ។ សទ្ទំ សុណិំសូតិ ន កេវលំ សទ្ទមេវ សុណិំសុ, អថ ខោ អត្ថោបីតិ យថាធិប្បេតោ តេសំ បកតិសវនុបចារេ វិយ បាកដោ អហោសិ, តិសហស្សិលោកធាតុំ វិញ្ញាបេសីតិ។
Ārambhavīriyanti maccusenāsaṅkhātakilesadhunane ārambhavīriyaṃ, yā ‘‘ārambhadhātū’’ti vuccati . Nikkamavīriyanti kosajjapaṭipakkhabhūtaṃ vīriyaṃ, yā ‘‘nikkamadhātū’’ti vuccati. Payogaṃ karothāti paraṃ paraṃ ṭhānaṃ akkamanato tatopi balavataraṃ bhāvanābhiyogaṃ pavattethāti attho. Tenāha ‘‘parakkamathā’’ti. Kilesasenā nāma rāgādikilesasamūho, so maraṇapaccayabhāvato ‘‘maccuno senā’’ti vuccati. Tañhi sandhāya vuttaṃ ‘‘mahāsenena maccunā’’ti (ma. ni. 3.272, 275, 276). Khandhānaṃ paṭhamābhinibbatti jāti, tadaññaṃ pana tesaṃ paṭipāṭi pavattaṃ saṃsāroti adhippāyenāha ‘‘jātiñca saṃsārañcā’’ti. Yasmā ‘‘ekampi jātiṃ dvepi jātiyo’’tiādīsu tasmiṃ tasmiṃ bhave ādānanikkhepaparicchinnakhandhappavatti ‘‘jātī’’ti vuccati, sā eva yāva parinibbānā aparāparaṃ pavattamāno saṃsāro ‘‘ito cito saṃsaraṇa’’nti katvā, tasmā āha ‘‘jātisaṅkhātaṃ vā saṃsāra’’nti. Paricchedanti pariyosānaṃ. Obhāsaṃ pharīti sambandho. Ālokaṭṭhāneti attanā kataālokaṭṭhāne. Ālokakiccaṃ natthīti andhakāraṭṭhāne ālokadassanaṃ viya ālokaṭṭhāne ālokadassanakiccaṃ natthi. Tasmā tesaṃ sattānaṃ ‘‘kiṃ āloko ayaṃ, kassa nu kho ayaṃ āloko’’ti? Vicinantānaṃ cintentānaṃ. Sabbeti sahassilokadhātuyaṃ sabbe devamanussā. Osaṭāya parisāyāti dhammassavanatthaṃ sabbosaṭāya paricitaparicchinnāya parisāya. Saddaṃ suṇiṃsūti na kevalaṃ saddameva suṇiṃsu, atha kho atthopīti yathādhippeto tesaṃ pakatisavanupacāre viya pākaṭo ahosi, tisahassilokadhātuṃ viññāpesīti.
អរុណវតីសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Aruṇavatīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. អរុណវតីសុត្តំ • 4. Aruṇavatīsuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤. អរុណវតីសុត្តវណ្ណនា • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
