| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. අරුණවතීසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
185. චතුත්‌ථෙ අභිභූසම්‌භවන්‌ති අභිභූ ච සම්‌භවො ච. තෙසු අභිභූථෙරො සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරො විය පඤ්‌ඤාය අග්‌ගො, සම්‌භවත්‌ථෙරො මහාමොග්‌ගල්‌ලානො විය සමාධිනා අග්‌ගො. උජ්‌ඣායන්‌තීති අවජ්‌ඣායන්‌ති, ලාමකතො වා චින්‌තෙන්‌ති. ඛිය්‍යන්‌තීති, කින්‌නාමෙතං කින්‌නාමෙතන්‌ති? අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කථෙන්‌ති. විපාචෙන්‌තීති විත්‌ථාරයන්‌තා පුනප්‌පුනං කථෙන්‌ති. හෙට්‌ඨිමෙන උපඩ්‌ඪකායෙනාති නාභිතො පට්‌ඨාය හෙට්‌ඨිමකායෙන. පාළියං එත්‌තකමෙව ආගතං. ථෙරො පන ‘‘පකතිවණ්‌ණං විජහිත්‌වා නාගවණ්‌ණං ගහෙත්‌වා දස්‌සෙති, සුපණ්‌ණවණ්‌ණං ගහෙත්‌වා වා දස්‌සෙතී’’තිආදිනා (පටි. ම. 3.13) නයෙන ආගතං අනෙකප්‌පකාරං ඉද්‌ධිවිකුබ්‌බනං දස්‌සෙසි. ඉමා ගාථායො අභාසීති ථෙරො කිර චින්‌තෙසි – ‘‘කථං දෙසිතා නු ඛො ධම්‌මදෙසනා සබ්‌බෙසං පියා අස්‌ස මනාපා’’ති. තතො ආවජ්‌ජෙන්‌තො – ‘‘සබ්‌බෙපි පාසණ්‌ඩා සබ්‌බෙ දෙවමනුස්‌සා අත්‌තනො අත්‌තනො සමයෙ පුරිසකාරං වණ්‌ණයන්‌ති, වීරියස්‌ස අවණ්‌ණවාදී නාම නත්‌ථි, වීරියපටිසංයුත්‌තං කත්‌වා දෙසෙස්‌සාමි, එවං අයං ධම්‌මදෙසනා සබ්‌බෙසං පියා භවිස්‌සති මනාපා’’ති ඤත්‌වා තීසු පිටකෙසු විචිනිත්‌වා ඉමා ගාථා අභාසි.
185. Catutthe abhibhūsambhavanti abhibhū ca sambhavo ca. Tesu abhibhūthero sāriputtatthero viya paññāya aggo, sambhavatthero mahāmoggallāno viya samādhinā aggo. Ujjhāyantīti avajjhāyanti, lāmakato vā cintenti. Khiyyantīti, kinnāmetaṃ kinnāmetanti? Aññamaññaṃ kathenti. Vipācentīti vitthārayantā punappunaṃ kathenti. Heṭṭhimena upaḍḍhakāyenāti nābhito paṭṭhāya heṭṭhimakāyena. Pāḷiyaṃ ettakameva āgataṃ. Thero pana ‘‘pakativaṇṇaṃ vijahitvā nāgavaṇṇaṃ gahetvā dasseti, supaṇṇavaṇṇaṃ gahetvā vā dassetī’’tiādinā (paṭi. ma. 3.13) nayena āgataṃ anekappakāraṃ iddhivikubbanaṃ dassesi. Imā gāthāyo abhāsīti thero kira cintesi – ‘‘kathaṃ desitā nu kho dhammadesanā sabbesaṃ piyā assa manāpā’’ti. Tato āvajjento – ‘‘sabbepi pāsaṇḍā sabbe devamanussā attano attano samaye purisakāraṃ vaṇṇayanti, vīriyassa avaṇṇavādī nāma natthi, vīriyapaṭisaṃyuttaṃ katvā desessāmi, evaṃ ayaṃ dhammadesanā sabbesaṃ piyā bhavissati manāpā’’ti ñatvā tīsu piṭakesu vicinitvā imā gāthā abhāsi.
තත්‌ථ ආරම්‌භථාති ආරම්‌භවීරියං කරොථ. නික්‌කමථාති නික්‌කමවීරියං කරොථ. යුඤ්‌ජථාති පයොගං කරොථ පරක්‌කමථ. මච්‌චුනො සෙනන්‌ති මච්‌චුනො සෙනා නාම කිලෙසසෙනා, තං ධුනාථ. ජාතිසංසාරන්‌ති ජාතිඤ්‌ච සංසාරඤ්‌ච, ජාතිසඞ්‌ඛාතං වා සංසාරං. දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සතීති වට්‌ටදුක්‌ඛස්‌ස පරිච්‌ඡෙදං කරිස්‌සති. කිං පන කත්‌වා ථෙරො සහස්‌සිලොකධාතුං විඤ්‌ඤාපෙසීති? නීලකසිණං තාව සමාපජ්‌ජිත්‌වා සබ්‌බත්‌ථ ආලොකට්‌ඨානෙ අන්‌ධකාරං ඵරි, ඔදාතකසිණං සමාපජ්‌ජිත්‌වා අන්‌ධකාරට්‌ඨානෙ ඔභාසං. තතො ‘‘කිමිදං අන්‌ධකාර’’න්‌ති? සත්‌තානං ආභොගෙ උප්‌පන්‌නෙ ආලොකං දස්‌සෙසි. ආලොකට්‌ඨානෙ ආලොකකිච්‌චං නත්‌ථි, ‘‘කිං ආලොකො අය’’න්‌ති? විචිනන්‌තානං අත්‌තානං දස්‌සෙසි. අථ තෙසං ථෙරොති වදන්‌තානං ඉමා ගාථායො අභාසි, සබ්‌බෙ ඔසටාය පරිසාය මජ්‌ඣෙ නිසීදිත්‌වා ධම්‌මං දෙසෙන්‌තස්‌ස විය සද්‌දං සුණිංසු. අත්‌ථොපි නෙසං පාකටො අහොසි. චතුත්‌ථං.
Tattha ārambhathāti ārambhavīriyaṃ karotha. Nikkamathāti nikkamavīriyaṃ karotha. Yuñjathāti payogaṃ karotha parakkamatha. Maccuno senanti maccuno senā nāma kilesasenā, taṃ dhunātha. Jātisaṃsāranti jātiñca saṃsārañca, jātisaṅkhātaṃ vā saṃsāraṃ. Dukkhassantaṃ karissatīti vaṭṭadukkhassa paricchedaṃ karissati. Kiṃ pana katvā thero sahassilokadhātuṃ viññāpesīti? Nīlakasiṇaṃ tāva samāpajjitvā sabbattha ālokaṭṭhāne andhakāraṃ phari, odātakasiṇaṃ samāpajjitvā andhakāraṭṭhāne obhāsaṃ. Tato ‘‘kimidaṃ andhakāra’’nti? Sattānaṃ ābhoge uppanne ālokaṃ dassesi. Ālokaṭṭhāne ālokakiccaṃ natthi, ‘‘kiṃ āloko aya’’nti? Vicinantānaṃ attānaṃ dassesi. Atha tesaṃ theroti vadantānaṃ imā gāthāyo abhāsi, sabbe osaṭāya parisāya majjhe nisīditvā dhammaṃ desentassa viya saddaṃ suṇiṃsu. Atthopi nesaṃ pākaṭo ahosi. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. අරුණවතීසුත්‌තං • 4. Aruṇavatīsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. අරුණවතීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
